Gnostikismo

Gnostikismo esis filozofial-religiala ideologio, qua naskis dum l'unesma yarcento pos Kristo exter la Kristanismala kongregacioni. Gnostikismo prenis idei de judaismo, helenismo e Kristanismo.

Balde pos lua nasko Gnostikismo influeskis ad eklezio, e dum la duesma yarcento ol konkursis tre serioze kun l'ekleziala Kristanismo pri la stando dil interpretanto di la reala Kristanismo.

Gnostikismo repulsis la Kristanismala vidopunto pri la deala origino di la mondumo. Ol dividis omno a nevidebla mondo di lumo, quan Deo regnis, ed a materiala e videbla mondo. Pro ke reala Deo ne esis responsanta pri la nasko di la videbla mondo (qua esis kreata da un ento de la mondo di lumo sen permiso), Deo e la videbla mondo esis komplete stranjeri vers l'una l'altra. La videbla mondo esis fenomeno di maladeso ed, altralatere, Deo e la lumala mondo reprezentis pozitiva valori.

Anke la konceptajo pri homo esis duala che la agnostikisti. La reala ego di homo, la deala cintilo, venis de la lumala mondo, ma ol kapteskis kom forcato en la materiala e mala korpo homala. La kauzo a la homala bezono pri la salvo ne esis homo ma la kulpo en la deala mondo. Homo ne esis deliktanto ma viktimo (komparez: en Judaismo e Kristanismo la kauzo esas homo ipsa). Pro lo homo bezonis liberesko de jeno di materiala existo ma ne de kulpanteso.

En Gnostikismo on komprenas la salvesko kom liberesko di la spirito e kom retroveno di la reala ego a la lumala mondo. Ma ne esas facila libereskar ek la korpala karcero, pro ke homo perdis lua savo pri la deala origino di sua reala ego. La praktikado di la religiala legi o la emoco pri la graco ne liberigas homo. Pro la salvesko homo bezonas savo, gnosis.

La fonti di gnostikistmo

Til la mezo di 20ma yarcento, Gnostikismo esis konocata del anti-gnostikala skriburi dal ekleziala patri. La studiisti povis uzir nur poka originala fonto, i.a. Pistis Sofia. La situaciono chanjis, kande en 1945 on deskovris en Nag Hammad, Egiptia, granda kolekturo di la gnostikismala literaturo. Ol kontenis 13 kodexi en la Koptiana, entote preske 50 skriburi. Dum la yari 1970ma on ediktis de la skriburi kompleta faksimilo, qua efektigis nova ero en la studio di la Gnostikismo. Tale on povis studiar la originala pensi dil unesma gnostikisti sen anti-gnostikismala kolorizo.