2009
| Historio > yarcento |
| Yarcenti: |
| 20ma21ma22ma
|
| Yardeki: 2000a • 2010a • 2020a • 2030a • 2040a |
| Yari: 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 |
La yaro 2009 (MMIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye jovdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 9ma yaro di la triesma yarmilo, la 9ma yaro di la 21ma yarcento, e la 10ma yaro di la yari 2000a.
Eventi[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di januaro - Slovakia adoptas Euro kom monetaro.
- 8ma di januaro - Ter-tremo en Kosta Rika e Nikaragua kun forteso 6.1 che skalo di Richter produktas 34 morti e 64 plusa homi vundita.[1]
- 20ma di januaro - Barack Obama komencas lua unesma mandato kom la 44ma prezidanto di Usa.
- 26ma di januaro - La krako dil bankala sistemo di Islando koaktas la nemediata renunco dil chefministro Geir Hilmar Haarde.[2]
- 26ma di januaro - Komencas populala revolti en Antananarivo, Madagaskar. Kom rezulto, la prezidanto Marc Ravalomanana renuncos en marto dil sama yaro.
- 1ma di februaro - Jóhanna Sigurðardóttir asumas kom chefministrino di Islando.[3]
- 7ma di februaro - Intensa fairi en Australia komencas, e mortigos 173 personi.
- 7ma di februaro - Bolivia adoptas lua nuna konstituco.
- 11ma di februaro - Morgan Tsvangirai divenas chefministro di Zimbabwe e partigas povo kom Robert Mugabe, segun pakto signatita en 2008.
- 2ma di marto - Prezidanto João Bernardo Vieira asasinesas en Guinea Bisau.
- 4ma di marto - Internaciona kriminala korto lansas mandato por aresto kontre la prezidanto di Sudan, Omar Hassan al-Bashir, pro krimini kontre homaro exekutita en Darfur.
- 17ma di marto - Stato-stroko en Madagaskar revokas prezidanto Marc Ravalomanana.
- 27ma di marto - En la regiono Khyber, Pakistan, suocidanta teroristo explozas bombo en moskeo, e mortigas adminime 48 personi.
- 4ma di aprilo - Albania e Kroatia membreskas NATO.
- 6ma di aprilo - Ter-tremo kun forteso 6.3 che Skalo di Richter frapas L'Aquila, Italia, mortigas 300 personi e vundas plu kam 1.500 plusa homi.
- 7ma di aprilo - Peruana korto kondamnas ex-prezidanto Alberto Fujimori a 25 yari en karcero pro korupto.
- 12ma di aprilo - Zimbabwe oficale abandonas la dolaro di Zimbabwe kom monetaro.
- 1ma di junio - Acidento di Flugo Air France 447: aviono Airbus A330-200 di Air France falegas en Atlantiko. Omna 216 pasajanti e la 12 kruani mortas.
- 28ma di junio - Stato-stroko en Honduras revokas prezidanto Manuel Zelaya.
- 16ma di julio til la 22ma di julio - Ido-konfero en Tallinn, Estonia, e Rīga, Latvia.
- 17ma di julio - En Jakarta bombi explozas en du hoteli, JW Marriott e Ritz-Carlton, e mortigas 9 personi.
- 7ma di agosto - En Taiwan, tifono Moratok produktas 500 morti.
- 26ma di septembro - Tifono Ketsana frapas Filipini, Popul-Republiko Chinia, Vietnam, Kambodja, Laos e Tailando, e produktas 700 morti.
- septembro[4] til oktobro - Inundadi afektas precipue stati Uttar Pradesh ed Andhra Pradesh en India, produktas 250 morti, e 2,5 milion personi perdas lia domi.[5]
- 8ma di septembro - Malam Bacai Sanhá asumas la povo en Guinea-Bisau.
- 2ma di oktobro - Rio de Janeiro, en Brazilia, selektesas kom eventeyo por l'Olimpiala Ludi en 2016.[6]
- 21ma di novembro - Mineyo di karbono explozas en Heilongjiang, Popul-Republiko Chinia, e 104 personi mortas.
- 23ma di novembro - En Filipini, adminime 58 personi, di qui 32 jurnalisti, forraptesas e mortigesas en la provinco Maguindanao. Ol esas la maxim serioza atako kontre jurnalisti dum recenta yari.[7]
- 1ma di decembro - Traktato di Lisboa efikeskas en Europana Uniono.
- 16ma di decembro - Astronomi deskovras GJ1214b, l'unesma konocata planeto exter la sunala sistemo ube povas existar aquo.
- 28ma di decembro - En Karachi, Pakistan suocidint-atako produktas 43 morti.[8]
Naski[redaktar | redaktar fonto]
Morti[redaktar | redaktar fonto]
- 2ma di januaro - Inger Christensen, Dana novelistino e poetino (n. 1935)
- 5ma di januaro - Zakaria Mohieddin, chefministro di Egiptia (n. 1918)
- 14ma di januaro - Ricardo Montalbán, Mexikiana-Usan aktoro (n. 1920)
- 22ma di januaro - Chau Sen Cocsal Chhum, chefministro di Kambodja (n. 1905)
- 25ma di januaro - Mamadou Dia, chefministro di Senegal (n. 1910)
- 27ma di januaro - Ramaswamy Venkataraman, prezidanto di India (n. 1910)
- 27ma di januaro - John Updike, Usana skriptisto (n. 1932)
- 27ma di februaro - Manea Mănescu, chefministro di Rumania (n. 1916)
- 2ma di marto - João Bernardo Vieira, prezidanto di Guinea Bisau (n. 1939)
- 15ma di marto - Abdul Rahman Kleifawi, chefministro di Siria (n. 1930)
- 17ma di marto - Clodovil Hernandes, Braziliana modisto e politikisto (n. 1937)
- 20ma di marto - Abdellatif Filali, chefministro di Maroko (n. 1928)
- 25ma di marto - Zvest Apollonio, Sloveniana piktisto (n. 1935)
- 28ma di marto - Maurice Jarre, Franca kompozisto (n. 1924)
- 28ma di marto - Janet Jagan, chefa ministro e prezidanto di Guyana (n. 1920)
- 31ma di marto - Raúl Alfonsín, prezidanto di Arjentinia (n. 1927)
- 12ma di aprilo - Marilyn Chambers, Usana pornografial aktorino (n. 1952)
- 27ma di aprilo - Feroz Khan, Indian aktoro (n. 1939)
- 3ma di mayo - Jacques Bol, Belga injenioro ed Idisto (n. 1922)
- 19ma di mayo - Robert Francis Furchgott, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1916)
- 23ma di mayo - Roh Moo-hyun, prezidanto di Sud-Korea (n. 1946)
- 27ma di mayo - Clive Granger, Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1934)
- 30ma di mayo - Efraim Katzir, prezidanto di Israel (n. 1916)
- 30ma di mayo - Gaafar Nimeiry, prezidanto di Sudan (n. 1930)
- 30ma di mayo - Luís Cabral, prezidanto di Guinea Bisau (n. 1931)
- 3ma di junio - David Carradine, Usan aktoro (n. 1936)
- 6ma di junio - Jean Dausset, Franciana mediko, Nobel-laureato (n. 1916)
- 8ma di junio - Omar Bongo, prezidanto di Gabon (n. 1935)
- 12ma di junio Félix Malloum, Prezidanto di Chad (n. 1932)
- 25ma di junio - Michael Jackson, Usana kantisto e kompozistulo (n. 1958)
- 25ma di junio - Farrah Fawcett, Usan aktorino (n. 1947)
- 6ma di julio - Robert McNamara, Usana politikisto (n. 1916)
- 1ma di agosto - Corazon Aquino, prezidantino di Filipini (n. 1933)
- 12ma di agosto - Les Paul, Usana muzikistulo ed inventisto (n. 1916)
.jpg)
- 18ma di agosto - Kim Dae-jung, prezidanto di Sud-Korea (n. 1925)
- 25ma di agosto - Mandé Sidibé, chefministro di Mali (n. 1940)
- 25ma di agosto - Edward Kennedy, Usana politikistulo (n. 1932)
- 8ma di septembro - Aage Niels Bohr, Daniana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1922)
- 12ma di septembro - Norman Borlaug, Usana biologiisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1914)
- 14ma di septembro - Patrick Swayze, Usan aktoro e dansistulo (n. 1952)
- 28ma di septembro - Guillermo Endara Galimany, prezidanto di Panama (n. 1936)
.jpg)
- 4ma di oktobro - Mercedes Sosa, Arjentiniana kantistino (n. 1935)
- 30ma di oktobro - Claude Lévi-Strauss, Francian antropologo (n. 1908)
- 5ma di novembro - Félix Luna, Arjentiniana historiisto (n. 1925)
- 6ma di novembro - Manuel Solís Palma, prezidanto di Panama (n. 1917)
- 8ma di novembro - Vitali Ginzburg, Rusa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1916)
- 15ma di novembro - Pierre Harmel, chefministro di Belgia (n. 1911)
- 20ma di novembro - Ghulam Mustafa Jatoi, chefministro di Pakistan (n. 1931)
- 24ma di novembro - Samak Sundaravej, chefministro di Tailando (n. 1935)
- 28ma di novembro - Claude Lévi-Strauss, Franca antropologo (n. 1908)
- 9ma di decembro - Rodrigo Carazo Odio, prezidanto di Kosta Rika (n. 1926)
- 13ma di decembro - Paul Samuelson, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1915)
- 16ma di decembro - Yegor Gaidar, chefministro di Rusia (n. 1956)
- 20ma di decembro - Brittany Murphy, Usan aktorino (n. 1977)
- 21ma di decembro - Edwin Gerhard Krebs, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 24ma di decembro - Rafael Antonio Caldera Rodríguez, prezidanto di Venezuela (n. 1916)
- 26ma di decembro - Jacques Sylla, chefministro di Madagaskar (n. 1946)
- 30ma di decembro - Abdurrahman Wahid, prezidanto di Indonezia (n. 1940)
Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]
- Fiziko: Charles K. Kao, Willard Sterling Boyle e George Elwood Smith
- Kemio: Ada Yonath, Venkatraman Ramakrishnan e Thomas Steitz
- Fiziologio o Medicino: Elizabeth Blackburn, Carol W. Greider e Jack William Szostak
- Literaturo: Herta Müller
- Paco: Barack Obama
- Ekonomiko: Elinor Ostrom ed Oliver Eaton Williamson
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 34 dead, dozens missing from Costa Rica quake CNN.com
- ↑ Icelandic PM becomes world's first leader to step down over banking system crisis - Publikigita da The Guardian. Dato di publikigo: 27ma di januaro 2009. Loko di publikigo: London.URL vidita ye 7ma di julio 2009. Idiomo: Angla.
- ↑ First gay PM for Iceland cabinet - Publikigita da BBC News. Dato di publikigo: 1ma di februaro 2009. URL vidita ye 16ma di julio 2009.
- ↑ Indian floods wash away thousands of homes guardian.co.uk
- ↑ India floods leave 2.5 million homeless, 250 dead
- ↑ Rio é escolhido como cidade-sede da Olimpíada de 2016 - Publikigita da estadao.com.br. Dato di publikigo: 2ma di oktobro 2009. URL vidita ye 18ma di februaro 2016. Idiomo: Portugalana.
- ↑ 5 years after, Maguindanao Massacre by the numbers - Publikigita da GMA NEWS. Dato di publikigo: 23ma di novembro 2014. URL vidita ye 13ma di decembro 2014. Idiomo: Angla.
- ↑ Suicide bomb targets Shia Muslims in Karachi - Publikigita da The Guardian. Dato di publikigo: 28ma di decembro 2009. URL vidita ye 6ma di junio 2021. Idiomo: Angla.