Duesma mondomilito

De Wikipedio

La duesma mondomilito esis mondala konflikto qua duris de 1939 til 1945. La militinta landi dividesis en du grupi: la surnomizita "Axo Roma-Berlin-Tokio" (qua pose inkluzis Bulgaria, Rumania, Hungaria, Kroatia, Slovakia (kom parto di Protektorato di Bohemia e Moravia), Finlando, e ank Ukraina, Latvia, Estonia e Lituania – kom parti di Soviet-Uniono e Polonia), e la surnomizita Federiti. Ol esis la maxim mortigiva konflikto de la historio - on kalkultas ke 50 til 70 milion personi mortis pro la konflikto, o 2,5% de lora habitantaro de la mondo.[1]

Segun historiisti, la duesma mondomilito komencis ye la 1ma di septembro 1939, kande trupi de Naziista Germania komencis l'invado di Polonia e, nemediate pose, l'Unionita Rejio e Francia deklaris milito kontre Germania. Tamen, diversa situacioni e konflikti eventis ante la milito-deklaro e la posa eniro di multa landi en ol, exemple, l'invado Italiana en Etiopia (1936), l'interna milito di Hispania (1936 til 1939), la duesma milito Chiniana-Japoniana (qua komencis en 1937), e l'okupo Germana en Austria (Anschluss) e Chekoslovakia, e la pakto pri ne-atako nomizita pakto Ribbentrop-Molotov, signatita en agosto 1939 inter Germania e Sovietia,[2] konteninte sekreta klauzo per quo la signateri reciproke su-koncesis "zoni di influo" (la westo di Polonia e Lituania por Germania, e l'esto di Polonia, Latvia, Estonia e Besarabia por Sovietia).

Eventi de la 2ma mondomilito[redaktar | redaktar fonto]

1939[redaktar | redaktar fonto]

1940[redaktar | redaktar fonto]

Finlandana soldati kun mitralioso dum Vintro-milito.

1941[redaktar | redaktar fonto]

1942[redaktar | redaktar fonto]

1943[redaktar | redaktar fonto]

1944[redaktar | redaktar fonto]

1945[redaktar | redaktar fonto]

Dum finala kapitulaco nacional-socialisti sempre okupis arei en Chekia e Austria. En nordo nacional-socialisti havis tota Norvegia e Dania e nordala parto di Nederlando. En Chekia (Bohemia) nacional-socialisti duris kombatar multa dii pos la kapitulaco. En Baltiko (Kurlando) Germani kombatis til 10ma di mayo. En Yugoslavia lasta pafo eventis meze mayo.

La mondo depos 2ma mondomilito[redaktar | redaktar fonto]

mortinti dum la Duesma mondomilito
lando soldati civili
Sovietia 19.180.000 7.420.379
Germania 3.500.000 2.760.000
Polonia ? 5.680.000
Chinia 2.050.000 7.750.000
Japonia 1.300.000 672.000
Yugoslavia 300.000 1.200.000
Rumania 295.000 ?
Usa 292.000 ?
Britania 264.000 ?
Francia 210.000 350.000
Hungaria 200.000 290.000
Grekia ? 325.000
Chekoslovakia ? 294.000
Finlando 82.000 2.000
entote en la mondo c. 28.200.000 c. 27.300.000

La quanto dil mortinti en duesma mondomilito esas shokebla. Yen kelka statistiki:

Pos la milito, relati inter antea federiti divenis tensita. Komunismo expansis su en estal Europa per influo da Sovietia. Westala federiti (Usa, Unionita Rejio, Francia) pozis su defensar kapitalismo e demokratio. Kolda milito komencis.

Por judiciar milito-kriministi kreesis la judicii di Nürnberg, qui komencis judiciar nacional-socialisti ye la 20ma di novembro 1945.

Referi[redaktar | redaktar fonto]

  1. Donald, Sommerville:The Complete Illustrated History of World War Two: An Authoritative Account of the Deadliest Conflict in Human History with Analysis of Decisive Encounters and Landmark Engagements.  Publikigita da Lorenz Books.  Dato di publikigo: 2008.  Pagino/pagini: 5. Idiomo: Angla. 
  2. Zachary, Shore:What Hitler Knew: The Battle for Information in Nazi Foreign Policy.  Publikigita da Oxford University Press US.  Dato di publikigo: 2003.  Pagino/pagini: 108.