Geografio di Turkmenistan

De Wikipedio
Mapo di Turkmenistan kun lua precipua urbi e stradi.
Peizajo del dezerto Karakum.

Turkmenistan havas frontieri kun Kazakstan nord-weste, Uzbekistan norde e nord-este, Afganistan sud-este, ed Iran sud-weste. Weste jacas Kaspia maro. La totala areo di Turkmenistan amontas a 488 100 km², di qui plu kam 80% konsistas ek la dezerto Karakum. Existas bosketi en l'alta zoni este e sude de lando. Turkmenistan esas la 52ma maxim vasta lando del mondo.

Granda parto di lua tereni esas basa, kun basa montaro an la frontiero kun Iran ed alta tereni an la frontiero kun Uzbekistan (la montaro Köýtendag). La monto Aýrybaba, jacanta en Köýtendag e havanta 3 139 metri di altitudo, esas lua maxim alta punto. Existas depresi en tereni del dezerto Karakum.

La precipua fluvii esas Amu Daria, Atrak e Murgab. La lando ne havas oceanala litoro, tamen Kaspia unionesas per kanalo kun Nigra maro. Turkmenistan havas 1 768 km di litoro en Kaspia.

Klimato[redaktar | redaktar fonto]

Turkmenistan havas kolda e sika kontinentala klimato, influita dal dezerto. La yarala pluvo-quanto varias mezavalore de 300 mm en Kopet Dag til 80 mm nord-weste. La chef-urbo Ashgabat, proxim la frontiero kun Iran, recevas mezavalore 225 mm omnayare. Vintri esas kolda e sika, e la pluvi falas precipue de januaro til mayo.

Maro Aral[redaktar | redaktar fonto]

Turkmenistan ambe kontributas por e subisas l'efekti de la desaparo dil maro Aral. Pro l'ecesiva irigaco, l'agrokultivo Turkmenistanana kontributas por la desaparo dil "maro", qua duras sikeskar. Altralatere, la desaparo dil maro plumaleskas ambe la produktiveso dil ekonomio pro la salinigo di la suli, e la saneso dil habitantaro pro l'augmento di la koncentro di bakterii che aqui, qui augmentas la kazi di diareo e hepatito.

Naturala resursi[redaktar | redaktar fonto]

Petrolo, naturala gaso, karbono, sulfo e salo.

Precipua urbi[redaktar | redaktar fonto]

Precipua urbi di Turkmenistan
Ashgabat 573 924 (2003)
Türkmenabat 203 000
Dashhowuz 165 000
Mary 123 000
Balkanabat 119 000