Milito Iran-Irak

De Wikipedio
(Ridirektita de Iran-Irak milito)
Kelk imaji pri la milito Iran-Irak.

La milito inter Iran ed Irak — konocata en Iran kom la milito impozita (Farsi: جنگ تحمیلی, transliterizita Llang-e Tahmilí) e la Santa Defendo (دفاع مقدس, transliterizita Defâʿ-e moqaddás), ed en Irak kom batalio di al-Qādisiyyah Saddam (arabe: قادسيّة صدّام, transliterizita Qādisiyyat Ṣaddām)—, esis milito inter Iran ed Irak, qua komencis ye la

Milito Iran-Irak, 22ma di septembro 1980
kande Irak komencis invado di Iranana teritorio, e duris til la  20ma di agosto 1988, fininta sen klara vinkinto. L'origino di la milito esis l'anciena e lokala rivaleso historiala Araba-Persa.  Lor, Irak deziris modifikar frontierala limiti inter la du landi, establisita dum la pakti di Aljer, signatita em 1975, ed anexar la regiono Shatt al-Arab.

Dum tota durado dil konflikto, Irak sempre havis desavantajo demografiala kompare Iran, exemple en 1980, kande la milito komencis, Irak havis cirkume 14 milion habitanti, kontre ke Iran havis cirkume 38 milion habitanti. Kande la milito finis, la quanto di mortinti e la domaji en l'ekonomii di amba landi esis multe severa, e la chomeso en amba landi esis multe alta. Cirkume 1 milion soldati e civili en amba flanki jacis mortinta, e multa viri en laboriva evo havis irga deskapaceso fizikala. La konflikto nur solvesis pos forta exterlandala preso, sen modifiki en la frontieri inter la du landi, motivo di la milito.

Ca milito ofte komparesas kun l'unesma mondomilito (1914-1918) pro uzo di la sama taktiki, exemple kombato uzanta granda tranchei, granda quanto di mitraliosi, ataki per bayoneti, uzo di dentoza fer-fili avan la tranchei, ataki tra tale nomizita "tereno di nulu", e la granda uzo di kemial armi, exemple mustarda gaso e sarin-gaso da Irak, kontre trupi e civili Iranana, ed anke kontre kurdi. Saddam Hussein decidis uzar kemial armi kun skopo diminutar o kompensar la granda desavantajo demografiala di sua lando, kompare la granda armei di Iran. Kelka tempo pose, la Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni anuncis ke kemial armi uzesis en la milito. Tamen, l'Unionita Nacioni nulatempe dicis ke Irak esis la sola lando qua uzis kemial armi en la milito, e nulatempe dicis, til 1991, ke Irak esis l'unesma atakanto en la milito.