Norvegia: Diferi inter la revizi
m r2.7.1) (roboto modifikas: got:𐌽𐌰𐌿𐍂𐍅𐌹𐌲𐍃 |
m r2.6.5) (roboto adjuntas: or:ନରଵେ |
||
| Lineo 216: | Lineo 216: | ||
[[oc:Norvègia]] |
[[oc:Norvègia]] |
||
[[om:Norway]] |
[[om:Norway]] |
||
[[or:ନରଵେ]] |
|||
[[os:Норвеги]] |
[[os:Норвеги]] |
||
[[pam:Norwega]] |
[[pam:Norwega]] |
||
Versiono ye 19:31, 3 feb. 2012
| Norvegia | ||
| Kongeriket Norge Kongeriket Noreg | ||
|
| |
| Standardo di Norvegia | Blazono di Norvegia | |
| Nacionala himno: | ||
| Ja, vi elsker dette landet | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Oslo | |
| Precipua urbo: | Oslo | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Norvegiana | |
| Tipo: | Monarkio | |
| · Rejo: | Harald 5ma | |
| · Chefa ministro: | Jens Stoltenberg | |
Surfaco: (61ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 385 252 km² | |
| · Aquo: | 7 % | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Krona di Norvegia | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | NO
| |
NOR
| ||
578
| ||
| Reto-domeno: | .no* | |
| Precipua religio: | kristanismo, 94% | |
Norvegia esas lando qua jacas en nord Europa. Lua vicina landi esas:
En sudo ed en westo jacas oceano Atlantiko, ed en nordo Arktika oceano.
Bazala fakti pri Norvegia.
Historio
Arkeologiala deskovraji indikis ke populi vivas en la regiono di nuna Norvegia depos 10 000 yari a.K. Multa historiisti opinionas ke Skandinaviana populi originis de nuna Germania.[1] Til komenco di 9ma yarcento multa mikra rejii existis en nuna Norvegia. Harald Hårfagre unionis ol e divenis rejulo di Norvegia ye 872.
Dum Vikingi epoko (8ma til 11ma yarcento) okuris expanseso ed enmigrado di populo. Vikingi koloniigis Islando, Faero, Grenlando e parti di Britania, Irlando e Francia. Nuna Limerick, Dublin e Waterford, en Irlando, esis fondita da Norvegiana Vikingi.[2]
Dum 14ma e 15ma yarcenti, Dania, Suedia e Norvegia monarkii unionis e formis Kalmar-Uniono. Suedia abandonis l'uniono ye 1523, ma Norvegia sejornis til 1814.
Norvegia divenis nedependanta de Dania ye 17 di mayo 1814 e nominis Daniana princo Christian Fredrik kom rejulo. Ica fakto esis motivo de Suediana-Norvegiana milito. Norvegia ne povis ganar milito, ed aceptis uniono kun Suedia.
Norvegia divenis nedependanta de Suedia ye 7 di junio 1905. Dum Unesma mondo-milito lando sejornis neutrala, ma ye 1940 Nacista Germania invadis ol dum Duesma mondo-milito. Vidkun Quisling instalis guverno kunlaboranta kun Germaniani, ma parto di la populo ne aceptis l'okupeso, e developis rezisto ed aktivesi di saboto kontre Germaniani. Ye 1945 Germaniani esis vinkita, e Vidkun Quisling esis arestita ye 9 di mayo 1945 ed exekutita ye 24 di oktobro sam yaro.
Einar Gerhardsen divenis l'unesma chefa ministro di lando pos la milito, e guvernis de 25 di junio 1945 til 9 di novembro 1951. Il adoptis Keynesana teorii por rikonstruktar l'ekonomio.
Ye 1969 petrolo esis deskovrita en Norvegiana litoro. Ye 1973 lando fondis su propra petrolo-kompanio, Statoil.
En du referendi - 1972 e 1994 - Norvegiana populo deziris ne partoprenar en Europana Uniono. Malgre ta, lando partoprenas en komuna merkato ed en Schengen konkordo kun EU. Ye 1981 lando elektis lua unesma chefa ministrino: Gro Harlem Brundtland.
Politiko
Segun lua konstituco, adoptita ye 16 di mayo 1814, Norvegia esas konstitucala monarkio. Rejulo Harald 5ma esas la chefo di stato e la chefa ministro - nune Jens Stoltenberg - esas la chefo di guvernerio. La parlamento havas unika chambro 169 membri, elektita por 4-yara periodo.
Geografio
Norvegia havas 2 542 km di frontiero kun Suedia, Finlando e Rusia en esto. La maxim alta monto di lando esas Galdhøpiggen, kun 2 469 m di altitudo. Granda parto di lando esas montoza e kovrata da glacieri. Sudo di Norvegia havas plu varma klimato e recevas plu pluvi ke nordo.
Ekonomio
.jpg)
| Precipua artiklo: Ekonomio di Norvegia |
Norvegia havas la duesma granda KLP per persono dil mondo, pos Luxemburgia. L'exporto di petrolo e naturala gaso responsas por 20% di KLP.
En du referendi - 1972 e 1994 - Norvegiana populo manifestis ne havar volado en enirar Europana Uniono. Malgre ta, lando partoprenas en komuna merkato ed en Schengen konkordo kun EU e formacas Europana konkordo pri libera merkato - EFTA - kun Suisia, Islando e Liechtenstein.
Demografio
Lando havas cirkum 4.9 milioni lojanti. La granda majoritato esas Norvegi. Sami e Kven populi esas minoritati.
La maxim granda urbo esas la chef-urbo, Oslo, kun plu kam 870,000 lojanti. Altra importanta urbi esas Bergen, Stavanger e Trondheim.
Kulturo
Dum 18ma yarcento aparis romantikismo e nacionalismo en Norvegiana literaturo. L'Ora Epoko en Norvegian arti e literaturo okuris dum la sequanta yarcento: l'autori Henrik Ibsen, Bjørnstjerne Bjørnson, Alexander Kielland e Jonas Lie esis la maxim importanta de ta epoko.
En muziko, tri importanta nomi dum romantika periodo esis Edvard Grieg, Rikard Nordraak e Johan Svendsen.
Referi
- ↑ http://hpgl.stanford.edu/publications/EJHG_2002_v10_521-529.pdf
- ↑ RF Foster: "The Oxford History of Ireland", Oxford University Press, 1989