Angla linguo: Diferi inter la revizi

De Wikipedio
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
MerlIwBot (diskutez | kontributadi)
m roboto adjuntas: pag:Salitan English
Gerakibot (diskutez | kontributadi)
m r2.6.5) (roboto modifikas: ml:ഇംഗ്ലിഷ് (ഭാഷ)
Lineo 230: Lineo 230:
[[mi:Reo Pākehā]]
[[mi:Reo Pākehā]]
[[mk:Англиски јазик]]
[[mk:Англиски јазик]]
[[ml:ഇംഗ്ലീഷ് (ഭാഷ)]]
[[ml:ഇംഗ്ലിഷ് (ഭാഷ)]]
[[mn:Англи хэл]]
[[mn:Англи хэл]]
[[mr:इंग्लिश भाषा]]
[[mr:इंग्लिश भाषा]]

Versiono ye 19:44, 4 di agosto. 2012

Angliana linguo
English
Parolata en: Unionita Rejio, Usa, Kanada, ed altra 70 landi
Regiono: Europa Ocidentala, Nord-Amerika, Oceania, Afrika
Quanto di parolanti: 380 milioni (1ma linguo), 600 milioni (2ma linguo)
Rango: 3
Klasifikuro: Indo-Europana
  Germana
  Westala grupo
   Anglo-Friziana lingui
    Angliana
Oficala stando
Oficala linguo en: Unionita Rejio, Kanada, Australia ed altra stati, kelka stati di Usa
Regulata da: Nulu, tamen la OED esas grava
Kodexi
ISO 639-1: en
ISO 639-2: eng
ISO 639-3: {{{Iso3}}}
Totala personi ke parolas l'angliana linguo.
Videz anke: – Linguaro

L'Angliana (English, pronuncata /ˈɪŋɡlɪʃ/) esas la linguo qua originas de la lando di Anglia. L'Angliana esas oficala en 73 landi, ed un di la maxim parolata lingui di la mondo.

Esas forte uzita kom internacionala linguo en komerco inter nacioni, en komunikaji, aviacado, en Inter-reto, ed en multa internaciona organismi.

Historie, l'angliana originis ek la fusiono di lingui e dialektim hodie nomesita antiqu angliana, qui esis portita a l'estala kosto di Britania per germanana kolonizadi, verso la 5ma yarcento. Grava numero di vorti konstruesas sur latina radiki, char ol esis la linguo dil katolik eklezio e dil intelektal europana vivo dum yarcenti. L'angliana anke ricevis influi da l'antiqua nordiko pro la vikinga invadi di Britanio ye la 8ma e 9ma yarcenti.

La normanda konquisto di Anglio en 11ma yarceto donacis multa pruntaji dil normanda e la chanji en vortaro donacis ad ol latinida mieno a lo que lore esis mezangliana. La displaso dil vokali qua komencis en la sdo di Anglio en la 15ma yarcento esas la komenco dil modern angliana.

Historio

L'angliana esas probable la triesma linguo dil mondo en numero di parolanti qui havas lo kam matrala linguo (inter 300 e 400 milioni di personi), e la triesma la plu parolata, pos la chiniana se on anke kontas qui havas lo kam duesma linguo (200 milioni di personi).

L'angliana, kam Anglio extensis lua linguo tra la mondo (Britaniana imperio), e kam Usa divenis la pli granda ekonomiala e militala potenco, divenis la lingua di internaciona komunikado hodie.

Malgre l'existado di altra internaciona lingua e di lingui kam Ido o Esperanto qui serchas l'uzado di plu neutrala linguo, l'angliana esas hodie la principua linguo di internaciona komunikado. To esas pro dominanta "civilizado" ne adoptas altra linguo e ol impozas lua; ta esas la kauzo pro qua en multa landi di Europa parolesas latinida lingui, char lu esis la linguo dil Romana Imperio.

Prezente ol existas propozi por la neutraleso en l'uzado di helpolinguo; quankam, ek l'ekonomiala vidpunto oni perdus granda quantesi di arjento pro pagar dum la proceso di docado-lernado; ta esas, exemple, la preci dil libri, de plus l'exameni di certifiko ke on devas rinovigi singla certa tempo. To esas la kauzo dil repulso a adoptar un internaciona linguo diferanta di l'angliana da qui obtenas profito di ta negocio.

Linguaro

L'angliana esas Indo-Europana linguo dil germana lingui. Quamkam la sociolinguistiko dil Britaniana insuli ek l'invadi dil vikingi e dil normandi, ricevis grava pruntaji dil nordala germana lingui e dil franciana, e granda parto di lua lexiko esis rekreita ek latinala kultismi. La du lasta influi facas ke l'angliana esus probable unu dil germana lingui plu atipa tam en vortaro kam en gramatiko.

La viva parento plus simila a l'angliana esas la Friziana, linguo parolata da mezmiliono di perzoni en la provinco di Frizia (Nederlando), proxime Germania e altra insuli en Norda Maro. Lua simileso esas plu klara kam on komparas l'antiqua angliana kun l'antiqua Friziana, char la ristruktureso di l'angliana pro la stranjera influo facis dil modern angliana linguo notbale min simila a la Friziana kam lo esis en antiqua epoki.

Konstruita varietati di l'angliana

  • Basic English
  • E-Prime
  • Attempto Controlled English
  • Special English

Dialekti

Ol esas multa dialekti di l'angliana. En Britania la diversa dialekti devenas regionala variadi di l'anglosaxona e meza angliana. En diversa landi esas diversa variadi dil linguo, kun gramatikala e lexikala diferenci.

Statistiki

Savo di l'angliana en l'Europana Uniono.

Proxime 375 milioni di personni parolas l'angliana kam unesma linguo. L'angliana hodie esas probable la triesma linguo plus granda per numero di parolanti kam matrala linguo, pos la mandarina e la hispaniana. Tamen, kande on kombinanta la ennaskita e la neennaskita parolanti ol esas probable la linguo plus parolata en la mondo.

Evalui qua includas la parolanti kam duesma linguo varia ek 470 milioni a la biliono dependanta di kam esas mezurata. La linguistiko-instruisto David Crystal kalkulas ke la numero di neennaskita parolanti dominaca en nombro a la ennaskita en proporciono di 3 a 1.

La landi kun la pli granda populationi di ennaskita parolanti esas (1990):

  1. 223 900 000 Usa
  2. 60 000 000 Nijeria
  3. 53 300 000 Britania
  4. 32 000 000 Filipini
  5. 21 000 000 India
  6. 16 000 000 Kanada
  7. 14 800 000 Australia
  8. 5 500 000 Malaizia
  9. 3 700 000 Tanzania
  10. 3 500 000 Sud-Afrika
  11. 3 300 000 Irlando
  12. 3 200 000 Nova-Zelando
  13. 2 700 000 Liberia
  14. 2 300 000 Jamaika
  15. 1 200 000 Trinidad e Tobago
  16. 1 000 000 Singapur

Fama autori

Usa e Britania esas du landi separata per komuna linguo[1]
Oficala lingui di Europana Uniono
Angliana | Bulgariana | Chekiana | Daniana | Estoniana | Finlandana | Franciana
Germaniana | Grekiana | Hispaniana | Hungariana | Irlandana | Italiana | Latviana
Lituaniana | Maltana | Nederlandana | Poloniana | Portugalana | Romaniana
Slovakiana | Sloveniana | Suediana
Fonto: Pagino di Europana Uniono

Referi

  1. The United States and Great Britain are two countries separated by a common language, frazo da George Bernard Shaw

Shablono:Link FA ak:English