Kabo Verda

Kabo Verda
República de Cabo Verde
Standardo di Kabo Verda	Blazono di Kabo Verda
Nacionala himno:
Cântico da Liberdade
Urbi:
Chefurbo:	Praia
Precipua urbo:	Praia
Lingui:
Oficala lingui:	Portugalana
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· prezidanto:	Pedro Verona Rodrigues Pires
· chefministro:	José Maria Neves
Surfaco: (172ma maxim granda)
· Totala:	4 033 km²
· Aquo:	neglijebla %
Plusa informi:
Valuto:	Escudo di Kabo Verda
Veho-latero:	dextre
ISO:	CV
	CPV
	132
Reto-domeno:	.cv*
Precipua religio:	kristanismo, 95,1%

Kabo Verda esas lando en Afrika formata da arkipelago kun dek precipua insuli, e 5 mikra altra. Ol jacas 500 km de senegalana marbordo, en Oceano Atlantiko. Insuli nomizita Cabo Verde, quo signifikas 'verda kabo', en portugalana linguo.

Bazala fakti pri Kabo Verda.

Historio

Til portugalani deskovris l'insuli dum la 15ma yarcento, Kabo Verda esis ne-habitita arkipelago. Segun Portugalana historio, Genovana (Italiana) navigisto Antonio da Noli deskovris l'insuli por Portugal ye 1456. Ye 1462 Portugalani establisis su en l'insulo di Santiago e komencis koloniigar ed utiligar l'arkipelago kom bazo por komerco di sklavi kun la Nova Mondo. Kelkafoye pirati atakis Portugalan urbeti en l'insulo. Francis Drake spoliis Ribeira Grande ye 1585. Ye 1712 pos un atako di Franciani, Ribeira Grande perdis relativa importo por Praia, qua divenis la chefurbo dil arkipelago.

Kun deklino di la komerco di sklavi, la prospero dil arkipelago desaparis. Tamen, lua geografiala situeso eskartita mi-Atlantiko transformis Kabo Verda en ideala loko por ri-provizar navi. Pro lua ecelanta portuo, Mindelo (en l'insulo di São Vicente) divenis importanta komercala centro dum la 19ma yarcento.

Ye 1951 Portugal chanjis la stando di Kabo Verda de kolonio vers ultramarala provinco en atempto por cesar lokala nacionalismo. Ye 1956 Amílcar Cabral fondis l'"Afrikana Partiso por Nedependeso di Guinea e Kabo Verda" (en Portugalana: Partido Africano pela Independência da Guiné e Cabo Verde - PAIGC. Amílcar movis la bazo dil partiso vers Conakry en Guinea e komencis militarala rebeliono kontre portugalani ye 1961. Il esis mortigita ye 20 di januaro 1973 ma la movado kontinuis. Finale, Kabo Verda divenis nedependanta ye 5 di julio 1975.

Pos stato-stroko en Guinea Bisau ye 1980, Kabo Verda ruptis diplomacala relati ed abandonis l'ideo di uniono kun ta lando. "Afrikana Partiso por Nedependeso di Kabo Verda" - PAICV - esis formita. Ol guvernis lando kom singla partiso til 1990.

Politiko

Kabo Verda esas parlamentala republiko. Populo elektas la prezidanto por 5-yara periodo. Nune esas Pedro Verona Rodrigues Pires. La chefministro esas elektita da parlamento, anke por 5-yara periodo. Nune esas José Maria Neves.

La parlamento (Assembléia Nacional) havas 1 chambro e 72 membri. Lua konstituco esis adoptita ye 1980 e sufris revizi ye 1992, 1995 e 1999.

Judiciala povo esas kompozata da supra judicieyo - kun membri indikita da prezidanto, da parlamento e da judiciala komitato - e lokala korti. Separita korti atendas civila, konstitucala e kriminala kazi.

Geografio

Topografiala mapo di Kabo Verda, kun lua precipua urbi.

Lando jacas aproxime 604 km westo di Afrika. Ol havas 10 precipua insuli, ma nur 9 havas habitanti. Sao Tiago, kun 992 km² esas la maxim granda.

La klimato esas plu dolca kam intern Afrikana kontinento pro l'influo di oceano. La pluvoza sezono iras de agosto til oktobro. Lua klimato esas konsiderita mi-dezerto. L'insuli plu proxima de Afrikana kontinento sufras influi di sika venti de Sahara.

Yen le insuli di Kabo Verda:

1. São Tiago (ibe jacas Praia)
2. Maio
3. Fogo
4. Brava
5. Boa Vista
6. Sal
7. São Nicolau
8. Santa Luzia (ne havas populo)
9. São Vicente (ibe jacas l' urbo Mindelo)
10. Santo Antão

Klimato

"Meteorologiala diagramo di Kabo Verda"
Monato	temperaturo		pluvuro mm
januaro	75 °F	24 °C	5,3mm
februaro	75 °F	24 °C	3,8mm
marto	77 °F	25 °C	1,3mm
aprilo	77 °F	25 °C	0,0mm
mayo	78 °F	25 °C	0,0mm
junio	79 °F	26 °C	0,0mm
julio	81 °F	27 °C	0,8mm
agosto	84 °F	29 °C	14,1mm
septembro	85 °F	29 °C	33,6mm
oktobro	83 °F	29 °C	6,5mm
novembro	81 °F	27 °C	2,5mm
decembro	77 °F	25 °C	1,6mm

Ekonomio

Lageti por extraktar salo en Sal insulo, Kabo Verda.

Precipua artiklo: Ekonomio di Kabo Verda

Kabo Verda havas poka naturala rekursi, ed indijo di aquo. Nur 4 de 10 insuli povas sustenar agrokultivo e 90% de alimenti konsumata en lando originas de exterlando. La precipua minerala rekursi esas salo, pozolano e kalkopetro.

Dum lua historio, la populo di Kabo Verda sufris kun famino, kom ye 1968 kande agrokultivala producajo diminutis preske 90% e granda parto di boviari mortis. Sikesi e famino rezultis en multa morti e stimulis populo a ekmigrar.

Demografio

Granda parto di lua populo (cirkum 70%) esas mestica di Portugalani kun Afrikani. Cirkum 95% esas kristana, 85% katoliki. On existas granda komunesi di Kabo Verdani en altra landi, specale Usa, Portugal, Angola e Senegal.

La maxim granda urbo esas lua chef-urbo, Praia. Altra importanta urbi esas Mindelo e São Vicente.

Kulturo

Kaboverdana kulturala e sociala modeli esas simila a rurala Portugal ed Afrika. Futbalo e religiala aktivesi esas la tipala formi di sociala interakto ed amuzo. Personi konservas anciena kustumo di irar a placi por rinkontrar lia amiki.

L'oficala linguo esas Portugalana, ma granda parto di populo parolas Kreolo.

Extera ligili

• Guverno di Kabo Verda en Portugalana.