Fairo

Fairo esas la produkto di flamo da oxa-ektermika reakto nominita kombusto.

Kombusto (kemio e fiziko di fairo)

Rapida

Ta kemiala reakto emisas kaloro e lumo.
Povas existar nur se tri factori esas juntar : du kemiala kompozi, kombusteblo e kombustanta, nam aktiva energio.

Pro aktiva energio (do kaloro), la kombusteblo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta (generale aer-dioxo).

La lumo venas de du origini :

• pri kambi di elektroni inter la kompozi dum la kemiala reakto ;
• de altra parto la radiado ke emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiado di nigra korpo).

=== Lenta === hoi ik ben gerrit

Respiro

Cendro esas la pulveratra reziduo di kombusto dil ligno ed altra organika materii.

Fairo e homaro

Uzo

Domestikita da Homo erectus cirkum 500 000 yari ante nun, fairo esas amba bonfaco e maxim povebla enemiko. Permizas kaloras su, koquar nutrivo - to qua inter altri tuas la mikrobi e produktas komestibla certa planti - transformas materii (metalifo), lumas nokto. Povas anke ocidar, devastar e destruktar (incendio).

Fairo esas deigita en multa kulturi. En greka mitologio, ul furtabas de dei e transportas a homaro da Prometeo.

Simboliko

Fairo destruktas domaj-besto, do havas tre frue asociita kun purig-ideo. Certa kulturi, note Hinduismo kombustas lua morti segun rituala fasono ; en Europa, dum mez-epoko, pos sub inquiziciono, la mortigo da fairo esis rezervita ye hereziani e sorciineri.

To esas anke simbolo di regenerato tra fenixo-figuro.

En l'imaginita di antiqua Grekia, fairo esas uno di quar elementi klasika.

Fairo esas naturala asociita kun Suno, qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma nukleala fuzo. Esas anke kun volkani, kom per exemplo la fairo dil forjerio di Hefaistos/Vulcain (same, on savas nun ke l'interna kaloro di Tero venas de nukleala fiso).