Mato Grosso: Diferi inter la revizi
mNula rezumo di redakto |
mikra korektigi |
||
Lineo 8: | Lineo 8: | ||
|Mapo= Brazil State MatoGrosso.svg |
|Mapo= Brazil State MatoGrosso.svg |
||
|Surfaco= 903,357.9 |
|Surfaco= 903,357.9 |
||
| |
|Habitanti= 3,033,991 |
||
|Yaro= |
|Yaro= 2010 |
||
| |
|Denseso di habitantaro= 3.35 |
||
|Guberniestro= |
|Guberniestro = Pedro Taques (PSDB) |
||
|Abreviuro= MT |
|Abreviuro= MT |
||
|Internet= www.mt.gov.br |
|Internet= www.mt.gov.br |
||
Lineo 24: | Lineo 24: | ||
'''Bazala fakti pri Mato Grosso.''' |
'''Bazala fakti pri Mato Grosso.''' |
||
=== Historio === |
=== Historio === |
||
[[Arkivo:Configuração_da_chapada_das_minas_do_Mato_Grosso.jpg|thumb|left|250px|Mapo di la regiono dum la 18ma yarcento.]] |
|||
Segun [[Tordesillas kontrato]], la regiono di nuna Mato Grosso partoprenis a [[Hispania]], ma ol cedis la teritorio a [[Portugal]] en [[1750]], pos signatar Madrid-kontrato. |
|||
Segun la [[kontrato di Tordesillas]], la regiono di nuna Mato Grosso apartenis a [[Hispania]]. La [[jezuito|jezuiti]] kreesis l'unesma vilajeti, ma ekpulsesis dal ''bandeirantes'' (exploreri de Sao Paulo e de Portugal) en [[1680]]. La regiono cedesis a [[Portugal]] en [[1750]], pos la signaturo dil [[kontrato di Madrid (1750)|Kontrato di Madrid]]. |
|||
[[Oro]] trovesis en Mato Grosso en [[1718]]. To aceleris la kresko |
[[Oro]] trovesis en Mato Grosso en [[1718]]. To aceleris la kresko dil habitantaro di la regiono. L'urbo di [[Cuiabá]] fondesis en [[1719]]. En [[1777]], la [[kontrato di Santo Ildefonso]] konfirmis la nuna frontiero, inter lore Portugalana teritorio (Mato Grosso) e Hispaniana teritorio (nune parti de [[Paraguay]] e [[Bolivia]]). |
||
Pos Braziliana nedependo en [[1822]], Mato Grosso divenis provinco de Brazilian imperio. Pos la proklameso di la [[republiko]], ol divenis stato. En [[1977]] la stato dividesis en du: la sudo divenis [[Mato Grosso do Sul]] kun chefurbo en [[Campo Grande]], e la nordo (Mato Grosso) restis kun chefurbo en [[Cuiabá]]. En [[1984]] la voyo asfaltizita Cuiabá-[[Porto Velho]] (BR-364) inauguresis. |
Pos Braziliana nedependo en [[1822]], Mato Grosso divenis provinco de Brazilian imperio. Pos la proklameso di la [[republiko]], ol divenis stato. En [[1977]] la stato dividesis en du: la sudo divenis [[Mato Grosso do Sul]] kun chefurbo en [[Campo Grande]], e la nordo (Mato Grosso) restis kun chefurbo en [[Cuiabá]]. En [[1984]] la voyo asfaltizita Cuiabá-[[Porto Velho]] (BR-364) inauguresis. |
||
Lineo 32: | Lineo 33: | ||
=== Geografio === |
=== Geografio === |
||
[[Arkivo:Pantanal, south-central South America 5170.jpg|thumb|left|''Pantanal'', inundebla regiono en sud-westo di Mato Grosso.]] |
[[Arkivo:Pantanal, south-central South America 5170.jpg|thumb|left|''Pantanal'', inundebla regiono en sud-westo di Mato Grosso.]] |
||
Mato Grosso jacas en geografiala centro di [[Sud-Amerika]]. Ol esas parto di [[Centro-westala regiono (Brazilia)|Centro-westala regiono]] di Brazilia. Lua precipua [[klimato]] esas [[Tropikala klimato|tropikala]] kun du sezoni: ma en nordo di stato esas [[Equatorala klimato|equatorala]]. |
Mato Grosso jacas en la geografiala centro di [[Sud-Amerika]]. Ol esas parto di [[Centro-westala regiono (Brazilia)|Centro-westala regiono]] di Brazilia. Lua precipua [[klimato]] esas [[Tropikala klimato|tropikala]] kun du sezoni: ma en nordo di stato esas [[Equatorala klimato|equatorala]]. |
||
Lua [[fluvio|fluvii]] |
Lua [[fluvio|fluvii]] apartenas a du hidrografiala baseni: [[Amazon]] e [[fluvio Paraguay|Paraguay]]. [[Foresto|Foresti]] kovras 47% de lua surfaco, [[savano|savani]] kovras 39% e naturala pasturaji 14%. |
||
Mato Grosso prizentas tri diferanta [[ekosistemo|ekosistemi]]: [[Equatorala foresto]] en la nordo, [[savano]] (''cerrado'') en granda parto dil stato, e la komplexa ekosistemo di ''[[Pantanal]]'' - qua sufras ciclika inundadi omnayare, de [[novembro]] til [[marto]] - en la sudwesto. La plantaro di ''Pantanal'' esas variema, kun multa speci di herbi e kelka di arbori de savano, de tropikala foresto e de miarida regioni. L'animalaro esas tre richa, kun cirkum 1,000 speci di [[ucelo|uceli]], 400 speci di [[fisho|fishi]], 300 di [[mamifero|mamiferi]], 480 di [[reptero|repteri]] e plu kam 9,000 speci di senvertebr animali. |
Mato Grosso prizentas tri diferanta [[ekosistemo|ekosistemi]]: [[Equatorala foresto]] en la nordo, [[savano]] (''cerrado'') en granda parto dil stato, e la komplexa ekosistemo di ''[[Pantanal]]'' - qua sufras ciclika inundadi omnayare, de [[novembro]] til [[marto]] - en la sudwesto. La plantaro di ''Pantanal'' esas variema, kun multa speci di herbi e kelka di arbori de savano, de tropikala foresto e de miarida regioni. L'animalaro esas tre richa, kun cirkum 1,000 speci di [[ucelo|uceli]], 400 speci di [[fisho|fishi]], 300 di [[mamifero|mamiferi]], 480 di [[reptero|repteri]] e plu kam 9,000 speci di senvertebr animali. |
||
Lineo 40: | Lineo 41: | ||
=== Ekonomio === |
=== Ekonomio === |
||
[[Arkivo:Tree Map-Exportacoes de Mato Grosso (2012).png|thumb|Exportacaji de Mato Grosso - (2012)<ref>{{cite web | title=Exportações do Mato Grosso (2012)| author=Plataforma DataViva | url=http://dataviva.info/apps/builder/tree_map/secex/mt/all/all/hs/?depth=hs_6&value_var=val_usd&color_var=color&controls=true&year=2012 | acessdate = 13 di januaro 2014 }}</ref>]] |
[[Arkivo:Tree Map-Exportacoes de Mato Grosso (2012).png|thumb|Exportacaji de Mato Grosso - (2012)<ref>{{cite web | title=Exportações do Mato Grosso (2012)| author=Plataforma DataViva | url=http://dataviva.info/apps/builder/tree_map/secex/mt/all/all/hs/?depth=hs_6&value_var=val_usd&color_var=color&controls=true&year=2012 | acessdate = 13 di januaro 2014 }}</ref>]] |
||
L'edukado di [[bovo| |
L'edukado di [[bovo|bovaro]] e l'[[agrokultivo]] (precipue: [[soyo]], [[maizo]] e [[kotono]]) esas la maxim importanta ekonomial agadi dil stato, e konstitucis 40.8% de lua [[KLP]] en [[2004]]. Servadi konstitucis 40.2%, dum ke l'[[industrio]] konstitucis 19% de KLP. Soyo konstitucis 40.59% de l'exportacaji dil stato en [[2012]]. |
||
=== |
=== Demografio === |
||
La |
La habitantaro di Mato Grosso kreskis tre rapide de la duesma duimo di la [[20ma yarcento]] til nun. Malgre to, ol havas un di la min granda populala denseso de Brazilia. Granda parto di lua habitantaro decendas de la mixuro di indijeni kun Portugalani e/o Afrikani, e 76.6% vivis en urbi en [[2006]]. L'ultima demografiala inquestado revelis ke de l'habitantaro 50.92% esas [[mestico|mestica]], 39.16% deklaris esir blanka, 7.93% deklaris esir nigra, 1.37% esis indijeni e 0.42% decendanti de Aziani.<ref name=PNAD>{{Cite web|title=Sistema IBGE de Recuperação Automática - SIDRA|url= http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/listabl.asp?z=pnad&o=3&i=P&c=262 |author=IBGE}}</ref> |
||
{{10 maxim grand urbi |
|||
| regiono = Mato Grosso |
|||
| dato = 2011 |
|||
| nomo1 = Cuiabá |
|||
| hab1 = 580489 |
|||
| nomo2 = Várzea Grande |
|||
| hab2 = 268459 |
|||
| nomo3 = Rondonópolis |
|||
| hab3 = 215320 |
|||
| nomo4 = Sinop |
|||
| hab4 = 129916 |
|||
| nomo5 = Tangará da Serra |
|||
| hab5 = 94289 |
|||
| nomo6 = Cáceres |
|||
| hab6 = 90518 |
|||
| nomo7 = Sorriso |
|||
| hab7 = 80298 |
|||
| nomo8 = Barra do Garças |
|||
| hab8 = 58398 |
|||
| nomo9 = Primavera do Leste |
|||
| hab9 = 57423 |
|||
| nomo10 = Lucas do Rio Verde |
|||
| hab10 = 50285 |
|||
| imajo1 = Vista_de_Cuiabá.jpg |
|||
| imajo2 = Aeroporto_Internacional_Marechal_Rondon.JPG |
|||
| fonto= IBGE<ref name="IBGE_Pop_2011">{{cite web|url = http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |title=Estimativas da população residente nos municípios brasileiros com data de referência em 1 de julho de 2011|language={{pt}} |publisher=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE) |date=31 di julio 2011 |accessdate= 15 di septembro 2011}}</ref> |
|||
}} |
|||
=== Referi === |
=== Referi === |
Versiono ye 18:15, 31 okt. 2015
|
Mato Grosso esas Braziliana stato. Lua vicina stati esas:
- En nordo, Amazonas e Pará,
- En esto, Tocantins e Goiás,
- en sudo, Mato Grosso do Sul,
- en westo, Rondonia e Bolivia.
Lua chef-urbo esas Cuiabá.
Bazala fakti pri Mato Grosso.
Historio
Segun la kontrato di Tordesillas, la regiono di nuna Mato Grosso apartenis a Hispania. La jezuiti kreesis l'unesma vilajeti, ma ekpulsesis dal bandeirantes (exploreri de Sao Paulo e de Portugal) en 1680. La regiono cedesis a Portugal en 1750, pos la signaturo dil Kontrato di Madrid.
Oro trovesis en Mato Grosso en 1718. To aceleris la kresko dil habitantaro di la regiono. L'urbo di Cuiabá fondesis en 1719. En 1777, la kontrato di Santo Ildefonso konfirmis la nuna frontiero, inter lore Portugalana teritorio (Mato Grosso) e Hispaniana teritorio (nune parti de Paraguay e Bolivia).
Pos Braziliana nedependo en 1822, Mato Grosso divenis provinco de Brazilian imperio. Pos la proklameso di la republiko, ol divenis stato. En 1977 la stato dividesis en du: la sudo divenis Mato Grosso do Sul kun chefurbo en Campo Grande, e la nordo (Mato Grosso) restis kun chefurbo en Cuiabá. En 1984 la voyo asfaltizita Cuiabá-Porto Velho (BR-364) inauguresis.
Geografio
Mato Grosso jacas en la geografiala centro di Sud-Amerika. Ol esas parto di Centro-westala regiono di Brazilia. Lua precipua klimato esas tropikala kun du sezoni: ma en nordo di stato esas equatorala.
Lua fluvii apartenas a du hidrografiala baseni: Amazon e Paraguay. Foresti kovras 47% de lua surfaco, savani kovras 39% e naturala pasturaji 14%.
Mato Grosso prizentas tri diferanta ekosistemi: Equatorala foresto en la nordo, savano (cerrado) en granda parto dil stato, e la komplexa ekosistemo di Pantanal - qua sufras ciclika inundadi omnayare, de novembro til marto - en la sudwesto. La plantaro di Pantanal esas variema, kun multa speci di herbi e kelka di arbori de savano, de tropikala foresto e de miarida regioni. L'animalaro esas tre richa, kun cirkum 1,000 speci di uceli, 400 speci di fishi, 300 di mamiferi, 480 di repteri e plu kam 9,000 speci di senvertebr animali.
Ekonomio
L'edukado di bovaro e l'agrokultivo (precipue: soyo, maizo e kotono) esas la maxim importanta ekonomial agadi dil stato, e konstitucis 40.8% de lua KLP en 2004. Servadi konstitucis 40.2%, dum ke l'industrio konstitucis 19% de KLP. Soyo konstitucis 40.59% de l'exportacaji dil stato en 2012.
Demografio
La habitantaro di Mato Grosso kreskis tre rapide de la duesma duimo di la 20ma yarcento til nun. Malgre to, ol havas un di la min granda populala denseso de Brazilia. Granda parto di lua habitantaro decendas de la mixuro di indijeni kun Portugalani e/o Afrikani, e 76.6% vivis en urbi en 2006. L'ultima demografiala inquestado revelis ke de l'habitantaro 50.92% esas mestica, 39.16% deklaris esir blanka, 7.93% deklaris esir nigra, 1.37% esis indijeni e 0.42% decendanti de Aziani.[2]
La 10 maxim granda urbi di Mato Grosso (2011) |
---|
Imaji | Rango | Nomo | Habitantaro |
---|---|---|---|
Cuiabá Várzea Grande | |||
1ma | Cuiabá | 580 489 | |
2ma | Várzea Grande | 268 459 | |
3ma | Rondonópolis | 215 320 | |
4ma | Sinop | 129 916 | |
5ma | Tangará da Serra | 94 289 | |
6ma | Cáceres | 90 518 | |
7ma | Sorriso | 80 298 | |
8ma | Barra do Garças | 58 398 | |
9ma | Primavera do Leste | 57 423 | |
10ma | Lucas do Rio Verde | 50 285 | |
Fonto: IBGE[3] |
Referi
- ↑ Plataforma DataViva. Exportações do Mato Grosso (2012).
- ↑ IBGE. Sistema IBGE de Recuperação Automática - SIDRA.
- ↑ (31 di julio 2011) Estimativas da população residente nos municípios brasileiros com data de referência em 1 de julho de 2011 (Portugalana). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE). URL vidita ye la 15 di septembro 2011.