1997: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m →Kosmo: +ligilo |
kelka korektigi |
||
| Lineo 2: | Lineo 2: | ||
== Eventi == |
== Eventi == |
||
=== [[Kosmo]] === |
=== [[Kosmo]] === |
||
* [[13 di februaro]] - [[Astronauto|Astronauti]] repareskas [[kosmala teleskopo „Hubble“]] venante ek |
* [[13 di februaro]] - [[Astronauto|Astronauti]] repareskas [[kosmala teleskopo „Hubble“]] venante ek kosmoprobilo ''Discovery''. |
||
* [[21 di aprilo]] - Unesma sepulto en kosmo, kande ''Pegasus'' portas ad orbito kremacuro de 24 homi, inter altri de [[Gene Roddenberry]]. |
* [[21 di aprilo]] - Unesma sepulto en kosmo, kande ''Pegasus'' portas ad orbito kremacuro de 24 homi, inter altri de [[Gene Roddenberry]]. |
||
* [[4 di julio]] - ''[[Mars Pathfinder]]'' di Nasa [[marso]] |
* [[4 di julio]] - ''[[Mars Pathfinder]]'' di Nasa venas a [[marso]]. |
||
=== [[Mondo]] === |
=== [[Mondo]] === |
||
| Lineo 10: | Lineo 10: | ||
* [[12 di marto]] - [[EU-parlamento]] aceptas la deklaro, per qua on entraprezas negor la klonado di homo en tota [[mondo]]. |
* [[12 di marto]] - [[EU-parlamento]] aceptas la deklaro, per qua on entraprezas negor la klonado di homo en tota [[mondo]]. |
||
* [[11 di mayo]] - ''Deep Blue'' di [[IBM]] vinkas [[Garri Kasparov]] en [[shakoludo]]. |
* [[11 di mayo]] - ''Deep Blue'' di [[IBM]] vinkas [[Garri Kasparov]] en [[shakoludo]]. |
||
* [[4 di decembro]] - En [[Kanada]], [[Ottawa]], 122 stati subskribas kontrato pri abnego di produkto ed uzo di landala minili. |
* [[4 di decembro]] - En [[Kanada]], [[Ottawa]], 122 stati subskribas kontrato pri abnego di produkto ed uzo di landala minili. Kontree, [[Usa]], [[Populala Republiko di Chinia]] e [[Rusia]] ne subskribas. |
||
=== [[Europa]] === |
=== [[Europa]] === |
||
* [[4 di februaro]] - En [[Serbia]], prezidanto [[Slobodan Milosevic]] |
* [[4 di februaro]] - En [[Serbia]], prezidanto [[Slobodan Milosevic]] fine agnoskas vinko di opozo dum novembral elekti. |
||
* [[5 di februaro]] - Tri granda banki Suisiana fondas fundo per 71 milioni dolari por viktimi di holokausto(?) dum [[duesma mondomilito]]. |
* [[5 di februaro]] - Tri granda banki Suisiana fondas fundo per 71 milioni dolari por viktimi di holokausto(?) dum [[duesma mondomilito]]. |
||
* [[22 di februaro]] - La nasko di la mutono Dolly, la unesma animalo kreita de celulo de adulta mutono (t.e. el esis ''clone''), esis anuncata. Dolly, qua naskis ye 5 julio 1996, havis tri matri: un furnisis la ovo, un furnisis la DNA, e plusa mutono portis la embriono til parturo. La laboro facesis da la universitato di [[Edinburgh]] e la vicina Roslin-instituto, ube Dolly pasis sua vivo, produktante sis mutonyuni, til morto en 2003. Pose, ''clone''-i di altra mamiferi, inkluzante kavali e bovi, esis produktata. |
* [[22 di februaro]] - La nasko di la mutono Dolly, la unesma animalo kreita de celulo de adulta mutono (t.e. el esis ''clone''), esis anuncata. Dolly, qua naskis ye 5 julio 1996, havis tri matri: un furnisis la ovo, un furnisis la DNA, e plusa mutono portis la embriono til parturo. La laboro facesis da la universitato di [[Edinburgh]] e la vicina Roslin-instituto, ube Dolly pasis sua vivo, produktante sis mutonyuni, til morto en 2003. Pose, ''clone''-i di altra mamiferi, inkluzante kavali e bovi, esis produktata. |
||
| Lineo 22: | Lineo 22: | ||
* [[11 di septembro]] - On votas en [[Skotia]] pro elektar propra [[parlamento]] pos 290-yara uniono kun [[Anglia]]. |
* [[11 di septembro]] - On votas en [[Skotia]] pro elektar propra [[parlamento]] pos 290-yara uniono kun [[Anglia]]. |
||
=== |
=== [[Nord-Amerika]] === |
||
* [[20 di januaro]] - [[Bill Clinton]] komencas duesma tempo kom [[Listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]]. |
* [[20 di januaro]] - [[Bill Clinton]] komencas duesma tempo kom [[Listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]]. |
||
* [[4 di marto]] - prezidanto [[Bill Clinton]] inhibas uzor statala pekunio en expertizo di klonado di homo. |
* [[4 di marto]] - prezidanto [[Bill Clinton]] inhibas uzor statala pekunio en expertizo di klonado di homo. |
||
| Lineo 53: | Lineo 53: | ||
* [[25 di mayo]] - Mayoro [[Johnny Paul Koromah]] kaptas povo en [[Sierra Leone]] de prezidanto [[Ahmad Tejan Kabbah]]. |
* [[25 di mayo]] - Mayoro [[Johnny Paul Koromah]] kaptas povo en [[Sierra Leone]] de prezidanto [[Ahmad Tejan Kabbah]]. |
||
* [[17 di novembro]] - En [[Egiptia]], [[Luxor]], islamista-militeri mortigas 62 turisti. |
* [[17 di novembro]] - En [[Egiptia]], [[Luxor]], islamista-militeri mortigas 62 turisti. |
||
* [[30 di decembro]] - En [[Aljeria]] |
* [[30 di decembro]] - En [[Aljeria]] gerileri* mortigas 400 homi en quar vilaji. |
||
== Naski == |
== Naski == |
||
* [[18 di marto]] - [[Ciara Bravo]], Usan aktorino |
* [[18 di marto]] - [[Ciara Bravo]], Usan aktorino |
||
* [[19 di marto]] - [[Rūta Meilutytė]], Lituaniana natistino, Ora medalio en London 2012 Olimpiala Ludi |
* [[19 di marto]] - [[Rūta Meilutytė]], Lituaniana natistino, Ora medalio en London 2012 Olimpiala Ludi |
||
* [[3 di aprilo]] - [[Gabriel Jesus]], Braziliana futbalisto |
|||
== Morti == |
== Morti == |
||
| Lineo 64: | Lineo 65: | ||
* [[10 di januaro]] - [[Alexander Todd]], Barono Todd, [[Skotia]]na kemiisto, Nobel-laureato (n. [[1907]]) |
* [[10 di januaro]] - [[Alexander Todd]], Barono Todd, [[Skotia]]na kemiisto, Nobel-laureato (n. [[1907]]) |
||
* [[17 di januaro]] - [[Clyde Tombaugh]], astronomo, deskovristo di [[Plutono]] (n. [[1906]]) |
* [[17 di januaro]] - [[Clyde Tombaugh]], astronomo, deskovristo di [[Plutono]] (n. [[1906]]) |
||
* [[19 di februaro]] - [[Deng Xiaoping]], lasta signifikanta |
* [[19 di februaro]] - [[Deng Xiaoping]], lasta signifikanta revolucionero [[Chinia]]na, evante 92 yari (n. [[1904]]) |
||
* [[6 di marto]] - [[Michael Manley]], prezidanto di [[Jamaika]] (n. [[1924]]) |
* [[6 di marto]] - [[Michael Manley]], prezidanto di [[Jamaika]] (n. [[1924]]) |
||
* 6 di marto - [[Cheddi Jagan]], prezidanto di Guyana (n. [[1918]]) |
* 6 di marto - [[Cheddi Jagan]], prezidanto di Guyana (n. [[1918]]) |
||
| Lineo 75: | Lineo 76: | ||
* [[4 di mayo]] - [[Wijeyananda Dahanayake]], chefministro di Sri Lanka (n. [[1902]]) |
* [[4 di mayo]] - [[Wijeyananda Dahanayake]], chefministro di Sri Lanka (n. [[1902]]) |
||
* [[20 di mayo]] - [[Virgilio Barco Vargas]], ex-prezidanto di Kolumbia (n. [[1921]]) |
* [[20 di mayo]] - [[Virgilio Barco Vargas]], ex-prezidanto di Kolumbia (n. [[1921]]) |
||
* [[22 di mayo]] - [[Alfred Hershey]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato |
* [[22 di mayo]] - [[Alfred Hershey]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. [[1908]]) |
||
* [[16 di junio]] - [[Edmond Leburton]], chefministro di Belgia (n. [[1915]]) |
* [[16 di junio]] - [[Edmond Leburton]], chefministro di Belgia (n. [[1915]]) |
||
* [[22 di junio]] - [[Gérard Pelletier]], jurnalisto, politikisto, diplomacisto (n. [[1919]]) |
* [[22 di junio]] - [[Gérard Pelletier]], jurnalisto, politikisto, diplomacisto (n. [[1919]]) |
||
* [[25 di junio]] - [[Jacques-Yves Cousteau]], maro-expertisto, developanto di moderna skafandro (n. [[1910]]) |
* [[25 di junio]] - [[Jacques-Yves Cousteau]], maro-expertisto, developanto di moderna skafandro (n. [[1910]]) |
||
* [[1 di julio]] - [[Robert Mitchum]], Usan aktoro (n. [[1917]]) |
* [[1 di julio]] - [[Robert Mitchum]], Usan aktoro (n. [[1917]]) |
||
* [[2 di julio]] - [[ |
* [[2 di julio]] - [[James Stewart]], Usan aktoro (n. [[1908]]) |
||
* [[8 di julio]] - [[Abu Sadat Mohammad Sayem]], prezidanto di Bangladesh (n. [[1916]]) |
* [[8 di julio]] - [[Abu Sadat Mohammad Sayem]], prezidanto di Bangladesh (n. [[1916]]) |
||
* [[15 di julio]] - [[Gianni Versace]], modisto (m. [[1946]]) |
* [[15 di julio]] - [[Gianni Versace]], modisto (m. [[1946]]) |
||
| Lineo 89: | Lineo 90: | ||
* [[21 di agosto]] - [[Misael Pastrana Borrero]], prezidanto di [[Kolumbia]] (n. [[1923]]) |
* [[21 di agosto]] - [[Misael Pastrana Borrero]], prezidanto di [[Kolumbia]] (n. [[1923]]) |
||
* [[23 di agosto]] - [[John Cowdery Kendrew]], Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato (n. [[1917]]) |
* [[23 di agosto]] - [[John Cowdery Kendrew]], Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato (n. [[1917]]) |
||
* [[31 di agosto]] - [[Dodi Al-Fayed]], |
* [[31 di agosto]] - [[Dodi Al-Fayed]], Egiptiana entraprezisto (n. [[1955]]) |
||
* [[1 di septembro]] - [[Diana Spencer]], princino di [[Wals]]. |
* [[1 di septembro]] - [[Diana Spencer]], princino di [[Wals]] (n. [[1961]]) |
||
* [[5 di septembro]] - Agnes Gonxha Bojaxhiu alias [[Matro Teresa]], |
* [[5 di septembro]] - Agnes Gonxha Bojaxhiu alias [[Matro Teresa]], Albana regulierino, Nobel-laureato pri paco (n. [[1910]]) |
||
* [[7 di septembro]] - [[Mobutu Sese Seko]], diktatoro di [[Zaire]] (n. [[1930]]) |
* [[7 di septembro]] - [[Mobutu Sese Seko]], diktatoro di [[Zaire]] (n. [[1930]]) |
||
* [[17 di septembro]] - [[Jan Peder Syse]], chefministro di Norvegia (n. [[1930]]) |
* [[17 di septembro]] - [[Jan Peder Syse]], chefministro di Norvegia (n. [[1930]]) |
||
| Lineo 100: | Lineo 101: | ||
== Nobel-premiiziti == |
== Nobel-premiiziti == |
||
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Steven Chu]], [[Claude Cohen-Tannoudji]], [[William Daniel Phillips]] |
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Steven Chu]], [[Claude Cohen-Tannoudji]], [[William Daniel Phillips]] |
||
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Paul D. Boyer]], [[John E. Walker]], [[Jens |
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Paul D. Boyer]], [[John E. Walker]], [[Jens Christiana skou]] |
||
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Stanley B. Prusiner]] |
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Stanley B. Prusiner]] |
||
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Dario Fo]] |
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Dario Fo]] |
||
Versiono ye 02:01, 2 feb. 2016
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
Eventi
Kosmo
- 13 di februaro - Astronauti repareskas kosmala teleskopo „Hubble“ venante ek kosmoprobilo Discovery.
- 21 di aprilo - Unesma sepulto en kosmo, kande Pegasus portas ad orbito kremacuro de 24 homi, inter altri de Gene Roddenberry.
- 4 di julio - Mars Pathfinder di Nasa venas a marso.
Mondo
- 22 di februaro - On anuncas en Roslin, Skotia, pri unesma klonita mutono, Dolly, qua naskis en junio di antea yaro.
- 12 di marto - EU-parlamento aceptas la deklaro, per qua on entraprezas negor la klonado di homo en tota mondo.
- 11 di mayo - Deep Blue di IBM vinkas Garri Kasparov en shakoludo.
- 4 di decembro - En Kanada, Ottawa, 122 stati subskribas kontrato pri abnego di produkto ed uzo di landala minili. Kontree, Usa, Populala Republiko di Chinia e Rusia ne subskribas.
Europa
- 4 di februaro - En Serbia, prezidanto Slobodan Milosevic fine agnoskas vinko di opozo dum novembral elekti.
- 5 di februaro - Tri granda banki Suisiana fondas fundo per 71 milioni dolari por viktimi di holokausto(?) dum duesma mondomilito.
- 22 di februaro - La nasko di la mutono Dolly, la unesma animalo kreita de celulo de adulta mutono (t.e. el esis clone), esis anuncata. Dolly, qua naskis ye 5 julio 1996, havis tri matri: un furnisis la ovo, un furnisis la DNA, e plusa mutono portis la embriono til parturo. La laboro facesis da la universitato di Edinburgh e la vicina Roslin-instituto, ube Dolly pasis sua vivo, produktante sis mutonyuni, til morto en 2003. Pose, clone-i di altra mamiferi, inkluzante kavali e bovi, esis produktata.
- 6 di marto - Verko di Pablo Picasso, Tête de Femme furtesas en London. Ol trovesas pos un semano.
- 18 di marto - Dopa guvernilo di Rusa aeroplano An-24 krevas sur voyo a Turkia, 50 homi mortas. Omna flugado per An-24 esas interdiktata.
- 2 di mayo - En Britania, Tony Blair divenas chefministro.
- 31 di agosto - Princino di Wals Diana en serioza automobil-acidento en Paris.
- 11 di septembro - On votas en Skotia pro elektar propra parlamento pos 290-yara uniono kun Anglia.
Nord-Amerika
- 20 di januaro - Bill Clinton komencas duesma tempo kom prezidanto di Usa.
- 4 di marto - prezidanto Bill Clinton inhibas uzor statala pekunio en expertizo di klonado di homo.
- 26 di marto - 39 su-ocidinta membri di Pordo di Cielo-kulto (Heaven's Gate) trovesas. Omna havis Nike-shui, ed omna homuli esis kastrita. La momento esis selektita pro ke Hale-Bopp-aerolito aparis.
- 2 di junio - Timothy McVeigh esas verdiktita a morto pro explozo en Oklahoma-Urbo en 1995.
- 1 di agosto - Aeroplanifisti Boeing e McDonnell Douglas unionas.
- 6 di agosto - Microsoft kompras acioni di Apple Computer, la rivalo, per 150 milioni dolari.
- 12 di novembro - Sheko Ramzi Yousef esas punisita pro bombal atako a World Trade Center en 1993.
- 19 di novembro - En Iowa, Carlisle, Bobbi MacCaughey parturas sep infanti, omna vivanta.
Sud-Amerika
- 22 di aprilo - En Peru, Lima, komencas kidnapo en ambasado di Japonia. La kidnapo duros 126 dii. Fine 71 kaptiti liberigesos, du soldati e 14 revoltisti mortos.
Azia
- 19 di januaro - Yaser Arafat retrovenas a Hebron, Westa Rivo, pos 30 yari. On jubileas la livo di lasta okupita urbo.
- 31 di januaro - Protesti en Ankara, Turkia kontre la violado di homala yuri da Israel.
- 24 di februaro - Ter-tremo en Iran e Turkmenistan, 100 mortas.
- 27 di februaro - Ter-tremo en Pakistan, 60 mortas.
- 28 di februaro - Ter-tremo en Armenia ed Azerbaidjan, 1100 mortas.
- 11 di marto - Explozo en Japoniana ri-laboreyo di nukleara eskombro. 35 laboristi sufras pro desforta iradio.
- 10 di mayo - Ter-tremo en sudest Iran mortas 2,400.
- 10 di junio - En Kambodja chefo di le Reda-Khmer, Pol Pot mortigas Son Sen e lua 11 familiani pro ke il sugestis ligar paco kun la rejimo. Pol Pot fugas a nordo, e le Reda-Khmer en-arestas ilu heme.
- 1 di julio - Unionita Rejio retrodonas Hong Kong a Populala Republiko di Chinia.
- julio - Ekonomiala krizo komencas de Tailando.
- 16 di novembro - Chinia liberigas demokratio-aktivisto Wei Jingsheng pos 18-yara enkarcero pro sanesala kauzo.
- 29 di decembro - En Hong Kong on komencas abatar hani pro baror l' expanso di perisebla influenzo.
Afrika
- 18 di januaro - En Ruanda, Hutu-militeri mortas tri Hispani e tri soldati.
- 25 di mayo - Mayoro Johnny Paul Koromah kaptas povo en Sierra Leone de prezidanto Ahmad Tejan Kabbah.
- 17 di novembro - En Egiptia, Luxor, islamista-militeri mortigas 62 turisti.
- 30 di decembro - En Aljeria gerileri* mortigas 400 homi en quar vilaji.
Naski
- 18 di marto - Ciara Bravo, Usan aktorino
- 19 di marto - Rūta Meilutytė, Lituaniana natistino, Ora medalio en London 2012 Olimpiala Ludi
- 3 di aprilo - Gabriel Jesus, Braziliana futbalisto
Morti
- 8 di januaro - Melvin Calvin, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 9 di januaro - Edward Osóbka-Morawski, chefministro di Polonia (n. 1909)
- 10 di januaro - Alexander Todd, Barono Todd, Skotiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1907)
- 17 di januaro - Clyde Tombaugh, astronomo, deskovristo di Plutono (n. 1906)
- 19 di februaro - Deng Xiaoping, lasta signifikanta revolucionero Chiniana, evante 92 yari (n. 1904)
- 6 di marto - Michael Manley, prezidanto di Jamaika (n. 1924)
- 6 di marto - Cheddi Jagan, prezidanto di Guyana (n. 1918)
- 7 di marto - Edward Mills Purcell, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1912)
- 5 di aprilo - Allen Ginsberg, beat-poeto (n. 1926)
- 17 di aprilo - Chaim Herzog, prezidanto di Israel (n. 1918)
- 21 di aprilo - Diosdado Macapagal, prezidanto di Filipini (n. 1910)
- 21 di aprilo - Andrés Rodríguez Pedotti, prezidanto di Paraguay (n. 1923)
- 2 di mayo - John Carew Eccles, Austriana neurofiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
- 4 di mayo - Wijeyananda Dahanayake, chefministro di Sri Lanka (n. 1902)
- 20 di mayo - Virgilio Barco Vargas, ex-prezidanto di Kolumbia (n. 1921)
- 22 di mayo - Alfred Hershey, Usana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1908)
- 16 di junio - Edmond Leburton, chefministro di Belgia (n. 1915)
- 22 di junio - Gérard Pelletier, jurnalisto, politikisto, diplomacisto (n. 1919)
- 25 di junio - Jacques-Yves Cousteau, maro-expertisto, developanto di moderna skafandro (n. 1910)
- 1 di julio - Robert Mitchum, Usan aktoro (n. 1917)
- 2 di julio - James Stewart, Usan aktoro (n. 1908)
- 8 di julio - Abu Sadat Mohammad Sayem, prezidanto di Bangladesh (n. 1916)
- 15 di julio - Gianni Versace, modisto (m. 1946)
- 28 di julio - Seni Pramoj, chefministro di Tailando (n. 1905)
- 31 di julio - Bao Dai, lasta cezaro di Vietnam (n. 1913)
- 2 di agosto - William S. Burroughs, Usana skriptisto (n. 1914)
- 4 di agosto - Jeanne Calment, Franciana olda muliero, evante 122 yari (n. 1875)
- 21 di agosto - Misael Pastrana Borrero, prezidanto di Kolumbia (n. 1923)
- 23 di agosto - John Cowdery Kendrew, Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1917)
- 31 di agosto - Dodi Al-Fayed, Egiptiana entraprezisto (n. 1955)
- 1 di septembro - Diana Spencer, princino di Wals (n. 1961)
- 5 di septembro - Agnes Gonxha Bojaxhiu alias Matro Teresa, Albana regulierino, Nobel-laureato pri paco (n. 1910)
- 7 di septembro - Mobutu Sese Seko, diktatoro di Zaire (n. 1930)
- 17 di septembro - Jan Peder Syse, chefministro di Norvegia (n. 1930)
- 21 di oktobro - Aale Tynni, Finlandana poetino (n. 1913)
- 25 di novembro - Hastings Kamuzu Banda, prezidanto di Malawi (n. 1896?)
- 12 di decembro - Ali Amini, chefministro di Iran (n. 1905)