Historio di Suisia: Diferi inter la revizi
m mikra korektigi |
Texto de "Ye ca dio, 10 septembro". |
||
| Lineo 1: | Lineo 1: | ||
[[Arkivo:Flag of Switzerland.svg|200px|thumbnail|right|Flago di Suisia.]] |
[[Arkivo:Flag of Switzerland.svg|200px|thumbnail|right|Flago di Suisia.]] |
||
==Prehistorio== |
|||
La maxim anciena agrokultivala kolonieti en la regiono di nuna [[Suisia]] dateskas de {{formatnum:5300}} yari aK. La maxim anciena konocata tribui qua habitis la regiono esas la populi di Hallstatt e La Tène (Hallstatt-kulturo e La Tène kulturo) qua developis su cirkum 450 aK. En [[58 aK]] [[Romana imperio|Romana]] generalo [[Julius Cezaro]] vinkis Helvetii en [[batalio di Bibracte]]<ref>[http://www.swissworld.org/en/history/prehistory_to_romans/prehistoric_times/ History] swissworld.org</ref>. En [[15 aK]] Tiberius konquestis le [[Alpi]], qua divenis parto di Romana Imperio. |
La maxim anciena agrokultivala kolonieti en la regiono di nuna [[Suisia]] dateskas de {{formatnum:5300}} yari aK. La maxim anciena konocata tribui qua habitis la regiono esas la populi di Hallstatt e La Tène (Hallstatt-kulturo e La Tène kulturo) qua developis su cirkum 450 aK. En [[58 aK]] [[Romana imperio|Romana]] generalo [[Julius Cezaro]] vinkis Helvetii en [[batalio di Bibracte]]<ref>[http://www.swissworld.org/en/history/prehistory_to_romans/prehistoric_times/ History] swissworld.org</ref>. En [[15 aK]] Tiberius konquestis le [[Alpi]], qua divenis parto di Romana Imperio. |
||
==Mez-epoko== |
|||
Dum la komenco di [[Mez-epoko]] parto di nuna Suisia apartenis a la rejio di Burgundia. Alamani establisis su en Suisiana platajo dum la [[5ma yarcento]]. De la [[6ma yarcento|6ma]] til la [[8ma yarcento]] la regiono esis parto di la rejio di Franki, ma kun la morto di [[Karolus la Granda]] e pos la [[pakto di Verdun]] en [[843]], la regiono dividesis. |
Dum la komenco di [[Mez-epoko]] parto di nuna Suisia apartenis a la rejio di Burgundia. Alamani establisis su en Suisiana platajo dum la [[5ma yarcento]]. De la [[6ma yarcento|6ma]] til la [[8ma yarcento]] la regiono esis parto di la rejio di Franki, ma kun la morto di [[Karolus la Granda]] e pos la [[pakto di Verdun]] en [[843]], la regiono dividesis. |
||
| Lineo 17: | Lineo 19: | ||
Suisia divenis federala stato en [[1848]]. |
Suisia divenis federala stato en [[1848]]. |
||
==Unionita Nacioni== |
|||
Ye [[10 di septembro]] [[2002]], Suisia divenis membro di la [[Unionita Nacioni]]. Ol esabis observanto di la UN depos 1946: kom observanto, Suisia povis ulgrade partoprenar en la laboro di la UN, ma ne votar pri substancala aferi. Esis plebicito en Suisia ye 3 di marto 2002, en qua la populo permisis demando por membreso; la Sekureso-konsilantaro di la UN konsilis admiso ye 24 di julio. |
|||
== Referi == |
== Referi == |
||
Versiono ye 08:05, 10 sep. 2016
Prehistorio
La maxim anciena agrokultivala kolonieti en la regiono di nuna Suisia dateskas de 5 300 yari aK. La maxim anciena konocata tribui qua habitis la regiono esas la populi di Hallstatt e La Tène (Hallstatt-kulturo e La Tène kulturo) qua developis su cirkum 450 aK. En 58 aK Romana generalo Julius Cezaro vinkis Helvetii en batalio di Bibracte[1]. En 15 aK Tiberius konquestis le Alpi, qua divenis parto di Romana Imperio.
Mez-epoko
Dum la komenco di Mez-epoko parto di nuna Suisia apartenis a la rejio di Burgundia. Alamani establisis su en Suisiana platajo dum la 5ma yarcento. De la 6ma til la 8ma yarcento la regiono esis parto di la rejio di Franki, ma kun la morto di Karolus la Granda e pos la pakto di Verdun en 843, la regiono dividesis.
Da Federala Charto di 1291 tre komoni, Uri, Schwyz e Unterwalden unionis su en alianco konocita kom Olda Suisiana konfederuro.
Ter-tremo
Ye la 18ma di oktobro 1356, ter-tremo eventis ye la urbo Basel en Suisia. Esis granda shoko dum la vespero di ca dio, e plura sequanta shoki. La urbo esis destruktata, e cirkume 300 homi mortis. Kasteli e kirki til disto 30 km de Basel esis destruktata; la ter-tremo esis sentata en Zürich e Konstanz. Ol esis la maxim granda tertremo en centrala Europa dum historiala tempi.
Nedependeso di Suisia
Suisia divenis nedependanta ye la 22ma di septembro 1499, per la signato di la Pakto di Basel. To sequis la batalio di Dornach ye la 22ma di julio, kande armeo dil imperiestro Maximilian la 1ma di la Santa Romana Imperio, vinkesis da armeo di la Suisa federuro. Ca imperio, guvernata da la Habsburg-i, divenabis povoza en Suisia depos la extingo en 1263 di la nobela familio Kyborg di la Suisa regiono.
La federuro en 1499 havis dek kantoni; plusa kantoni pose divenis membri, e la nombro nuntempe esas 26. Esis nula plusa konflikti inter Suisia en la Santa Romana Imperio, tamen la nedependo ne oficale agnoskesis dal imperio til la pakto di Vestfalia, en 1648.
Suisia divenis federala stato en 1848.
Unionita Nacioni
Ye 10 di septembro 2002, Suisia divenis membro di la Unionita Nacioni. Ol esabis observanto di la UN depos 1946: kom observanto, Suisia povis ulgrade partoprenar en la laboro di la UN, ma ne votar pri substancala aferi. Esis plebicito en Suisia ye 3 di marto 2002, en qua la populo permisis demando por membreso; la Sekureso-konsilantaro di la UN konsilis admiso ye 24 di julio.
Referi
|
Historio di Europa |
|---|---|
| Albania | Andora | Austria | Belgia | Bielorusia | Bosnia e Herzegovina | Bulgaria | Chekia | Dania | Estonia | Finlando | Francia | Germania | Grekia | Gruzia | Hispania | Hungaria | Irlando | Islando | Italia | Kroatia | Latvia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgia | Malta | Moldova | Monako | Montenegro | Nederlando | Norda Makedonia | Norvegia | Polonia | Portugal | Rumania | Rusia | San Marino | Serbia | Slovakia | Slovenia | Suedia | Suisia | Ukraina | Unionita Rejio | Vatikano | |