Fairo: Diferi inter la revizi
Nula rezumo di redakto |
kelka korektigi/modifiki |
||
Lineo 1: | Lineo 1: | ||
[[ |
[[Arkivo:Large bonfire.jpg|thumb|300px|]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{riskribota}} |
|||
⚫ | |||
== Kombusto == |
|||
⚫ | |||
== Kombusto (kemio e fiziko di fairo) == |
|||
=== Rapida === |
|||
Ta kemiala reakto emisas [[kaloro]] e [[lumo]]. <br /> |
|||
⚫ | |||
Pro aktiva energio (do kaloro), la kombusteblo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta ( |
Pro aktiva energio (do kaloro), la kombusteblo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta (ordinare aer-[[dioxo]]). |
||
La lumo venas de du origini : |
La lumo venas de du origini : |
||
* pri kambi di elektroni inter la kompozi dum la kemiala reakto ; |
* pri kambi di elektroni inter la kompozi dum la kemiala reakto ; |
||
* de altra parto la radiado ke emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiado di [[nigra korpo]]). |
* de altra parto la radiado ke emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiado di [[nigra korpo]]). |
||
=== Lenta === |
|||
[[Respiro]] |
|||
'''Cendro''' esas la pulveratra reziduo di kombusto dil ligno ed altra organika materii. |
|||
== Fairo e homaro == |
== Fairo e homaro == |
||
⚫ | La ''[[Homo erectus]]'' komencis usar la fairo cirkum 500 000 yari ante nun. Ol povas ambe esar bonfaco, o maxim povebla enemiko. Ol permisas ulu kalorar su, koquar nutrivo - inter altri ol povas mortigar la [[mikrobo|mikrobi]] e permisas koquar certa planti por manjar - transformas materii ([[metalifo]]), lumas la nokto. Povas anke ocidar, devastar e destruktar ([[incendio]]). |
||
=== Uzo === |
|||
⚫ | |||
Fairo esas deigita en multa kulturi. En [[greka mitologio]], ul furtabas de dei e transportas a homaro da [[Prometeo]]. |
Fairo esas deigita en multa kulturi. En [[greka mitologio]], ul furtabas de dei e transportas a homaro da [[Prometeo]]. |
||
=== |
=== Simbolaro === |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
To esas anke simbolo di regenerato tra [[fenixo]]-figuro. |
To esas anke simbolo di regenerato tra [[fenixo]]-figuro. |
||
Lineo 40: | Lineo 24: | ||
Fairo esas naturala asociita kun [[Suno]], qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma [[nukleala fuzo]]. Esas anke kun [[volkano|volkani]], kom per exemplo la fairo dil forjerio di [[Hefaistos]]/[[Vulcain]] (same, on savas nun ke l'interna kaloro di [[Tero]] venas de [[nukleala fiso]]). |
Fairo esas naturala asociita kun [[Suno]], qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma [[nukleala fuzo]]. Esas anke kun [[volkano|volkani]], kom per exemplo la fairo dil forjerio di [[Hefaistos]]/[[Vulcain]] (same, on savas nun ke l'interna kaloro di [[Tero]] venas de [[nukleala fiso]]). |
||
⚫ | |||
[[Kategorio:Fairo| ]] |
[[Kategorio:Fairo| ]] |
Versiono ye 21:37, 26 nov. 2016
Fairo esas la produkto di flamo da oxa-ektermika reakto nominita kombusto. Cendro esas la pulveratra reziduo di kombusto dil ligno ed altra organika materii.
Kombusto
La kombusto esas kemiala reakto qua emisas kaloro e lumo. La fairo povas existar nur se tri factori esas juntar : du kemiala kompozi, kombusteblo e kombustanta, nam aktiva energio.
Pro aktiva energio (do kaloro), la kombusteblo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta (ordinare aer-dioxo).
La lumo venas de du origini :
- pri kambi di elektroni inter la kompozi dum la kemiala reakto ;
- de altra parto la radiado ke emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiado di nigra korpo).
Fairo e homaro
La Homo erectus komencis usar la fairo cirkum 500 000 yari ante nun. Ol povas ambe esar bonfaco, o maxim povebla enemiko. Ol permisas ulu kalorar su, koquar nutrivo - inter altri ol povas mortigar la mikrobi e permisas koquar certa planti por manjar - transformas materii (metalifo), lumas la nokto. Povas anke ocidar, devastar e destruktar (incendio).
Fairo esas deigita en multa kulturi. En greka mitologio, ul furtabas de dei e transportas a homaro da Prometeo.
Simbolaro
Fairo destruktas domaj-besto, do havas tre frue asociita kun purig-ideo. Certa kulturi, note Hinduismo kombustas lua morti segun rituala fasono ; en Europa, dum mez-epoko, pos sub inquiziciono, la mortigo da fairo esis rezervita en hereziani e sorciineri.
To esas anke simbolo di regenerato tra fenixo-figuro.
En l'imaginita di antiqua Grekia, fairo esas uno di quar elementi klasika.
Fairo esas naturala asociita kun Suno, qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma nukleala fuzo. Esas anke kun volkani, kom per exemplo la fairo dil forjerio di Hefaistos/Vulcain (same, on savas nun ke l'interna kaloro di Tero venas de nukleala fiso).