Tanzania: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo

← Plu anciena versiono Plu recenta versiono →

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita

Lineo-formo

Versiono ye 00:00, 9 may. 2017

Tanzania
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Republic of Tanzania

Standardo di Tanzania	Blazono di Tanzania
Nacionala himno:
Mungu ibariki Afrika

Urbi:
Chefurbo:	Dodoma
· Habitanti:	324 347 (2002)
Precipua urbo:	Dar-es-Salaam (2 497 940 habitanti - 2002)
Lingui:
Oficala lingui:	Swahilia, Angla
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· Prezidanto:	John Pombe Magufuli
· Chefa ministro:	Kassim Majaliwa
Surfaco: (27^ma maxim granda)
· Totala:	945 090 km²
· Aquo:	6,2 %
· Totala:	44 928 923^[1] (2014)
· Denseso di habitantaro:	46.3 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:	Shiling di Tanzania
Veho-latero:	sinistre
ISO:	`TZ`
	`TZA`
	`834`
Reto-domeno:	.tz*
Precipua religio:	Islamo c. 35%, Lokala religii c. 35% Kristanismo c. 30%

Tanzania (kompleta nomo: Republiko Unionita di Tanzania) esas lando qua jacas en estal Afrika che Equatoro. Lua vicina landi esas Kenia ed Uganda norde, Ruanda e Burundi nord-weste, Demokratial Republiko Kongo weste, Zambia sudweste, e Malawi e Mozambik sude. Este jacas l'Indiana oceano.

Bazala fakti pri Tanzania.

Historio

Precipua artiklo: Historio di Tanzania

Australopithecus afarensis habitis la regiono di nuna Tanzania cirkume 3 milion yari ante nun. Hominidi de la genero Paranthropus habitis la regiono plu kam 2 milion yari ante nun. Cirkume 2 000 yari ante nun, l'unesma populi bantua komencis arivar de regioni vicina. Komercisti de Persiana gulfo introduktis islamo en la litoro di la regiono dum la 8ma o 9ma yarcenti.

Vasco da Gama esis l'unesma Europano qua arivis en la regiono di nuna Tanzania, en 1498. Portugalani konquestis komplete la litoro di la regiono en 1525, ma ekpulsesis dal Arabi de Oman dum la 18ma yarcento. Sultano Seyyid Said establisis la chef-urbo di la regiono en Zanzibar en 1840. Il developis komercala chosei qui iris til central Afrika e Lago Tanganyika, e la regiono divenis centro por komerco di sklavi.

De 1880 til 1919 Tanganyika divenis Germana kolonio. Germani establisis bazala skoli e licei en la regiono. Pos finir l'unesma mondomilito, Britaniani okupis la regiono en 1919 ed establisis Britaniana Estal Afrika. En 1928 li inauguris l'unesma ferovoyo di la regiono, Tabora-Mwanga. Britanian administrado duris til 1961.

La teritorio an la kontinento, nomizita Tanganyika, divenis nedependanta en 1961. Julius Nyerere esis lua unesma prezidanto. Zanzibar divenis nedependanta en 1963. Ye la 26ma di aprilo 1964 Tanganyika e Zanzibar unionesis por formacar Tanzania, e Nyerere divenis la prezidanto dil unionita lando.

Nyerere establisis diktatoreso kun singla partiso, ed establisis diplomacala relati kun komunista landi, quale Populala Republiko di Chinia, Est-Germania e Sovietia. Korupteso esis abundeganta.^[2]

La rejimo di singla partiso finis en 1985, kande lando havis lua unesma elekto kun plura partisi, ma l'elekto vinkesis da Ali Hassan Mwinyi, de la partiso Chama Cha Mapinduzi, fondita da Nyerere. En 1990 kelka grupi en Zanzibar demandis plebicito pri la nedependo dil insulo, ma lia demandi esis neglijita.

Quankam neregulozesi en elektala proceso, Benjamin William Mkapa elektesis prezidanto en 1995 e guvernis til 2005. En 2005 itere eventis elekti, e Jakaya Mrisho Kikwete asumis la prezidanteso.

Politiko

Tanzania esas prezidantala republiko. La prezidanto - nune John Pombe Magufuli - esas ambe chefo di stato e chefo di guvernerio, ed elektesas dal populo por 5-yara periodo. Lu selektas ed indikas la chefa ministro inter la membri di Nacional Asemblajo. La chefa ministro esas la chefo dil guverno en la Nacional Asemblajo. Pos la 20ma di novembro 2015 esas Kassim Majaliwa.

La legifala povo kompozesas ek la Nacional Asemblajo, qua havas 250 membri qui elektesas dal populo por 5-yara periodo. Nuna konstituco ratifikesis en 1977.

Judiciala povo kompozesas da quar niveli, e kombinas l'autoritato di tradicionala tribuala legi, islamala legi e Britaniana komuna legi. Tanzania establisis specala korto por komercal aferi en 1999.

L'arkipelago di Zanzibar esas mi-autonoma. Ol havas lua propra prezidanto e lua domo di reprezentanti, kun 50 membri qui elektesas dal populo por 5-yara periodo.

Geografio

Tanzania esas la 31ma maxim granda lando del mondo segun la surfaco totala. Lua areo esas simila ad Nigeria. Ol formacesis per l'uniono dil anciena kontinentala stato Tanganyika kun l'anciena insulala stato Zanzibar.

Nord-weste de la lando la tereno esas montoza. La maxim alta monto di Afrika, Kilimanjaro (kun 5 895 metri di altitudo) jacas ibe. En nordo ed en westo jacas granda lagi: la Lago Viktoria - la maxim vasta lago di Afrika - an la nordala bordero kun Uganda, e la Lago Tanganyika - la maxim profunda de Afrika - an la westala bordero kun Demokratial Republiko Kongo. La maxim longa fluvio di la lando esas Ruvuma, longa de 800 km, qua formacas naturala frontiero kun Mozambik.

Norde del teritorio anke jacas la famoza kratero di Ngorongoro, e la Nacionala Parko di Serengeti. Cirkume 38% de lua surfaco protektesas en naciona parki ed altra protektita arei.^[3] Tanzania havas 16 nacionala parki,^[4] altra forestala rezervi, ed anke rezervi por chaso.

La klimato varias multe en Tanzania. En l'alta regioni la mezavalora temperaturi esas 10ºC dum la vintro e 20ºC dum la somero, e rare esas min kam 20ºC. La maxim varma periodo extensas de novembro til februaro, kun mezvalora temperaturi inter 25ºC e 31 °C.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Tanzania

Agrokultivo reprezentas cirkume 75% de la KLP di Tanzania ed employas 75% de labor-povo. La maxim signifikanta export-vari esas kafeo, kotono, spici, ed industriala produkti. Lando havas multa naturala rekursi, quale minerali, naturala gaso, e potencialo por turismo, qua kreskas omnayare.

Tanzania esas la 3ma maxim granda produktero di oro en Afrika, pos Sudafrika e Ghana. L'exploro di naturala gaso en l'insuli Songo Songo komencis en 2004^[5]. La gaso uzesas por produktar elektro en Dar-es-Salaam.

Laboranta pueri esas komuna en lando, specale por puerini^[6]. Puerini esas uzata specale por domala verki.

Demografio

On kalkulis ke la totala habitantaro di Tanzania esis 44 928 923 en 2010. Existas plu kam 120 rasala grupi en la lando. La populi Sukuma, Haya, Nyakyusa, Nyamwezi, e Chagga havas plu kam 1 milioni personi. La maxim granda urbi di Tanzania esas Dar-es-Salaam (plu kam 2 milion habitanti), Mwanza e Zanzibar (plu kam 400,000 habitanti).

Segun statistiki del Usana Departmento di Stato, 62% profesas Kristanismo, 35% Islamo e 3% lokala tribuala religii^[7]. Tamen, The World Factbook kalkulas ke 30% esas kristani, 35% esas islamani e 35% profesas tribuala religii^[8].

Kulturo

L'oficala lingui esas Swahilia ed Angla. Altra lokala lingui parolesas. Arab uzesas en Zanzibar.

La tradicioni di Tanzania esas precipue orala. La literaturo esas poka, e la libri esas kustoza. La maxim multa libri skribesas en l'Angla o la Swahilia. Shaaban Robert konsidereas "la patro di la literaturo en Swahilia". Altra notinda skriptisti esas Euphrase Kezilahabi, Gabriel Ruhumbika, Muhammed Saley Farsy, Faraji Katalambulla, Godfrey Mwakikagile, Mohamed Said, Abdulrazak Gurnah, profesoro Julius Nyang'oro, inter altri.

La maxim populara sporto di Tanzania esas futbalo, quankam lando nulatempe partoprenis en la Mondala Kupo di Futbalo. Basketbalo e plu recente kriketo anke esas populara.

En muziko, la maxim populara stili esas lokala hip hop (konocita kom "bongo flava", kantata en swahilia linguo), rumba e reggae.

Referi

Commons

Commons havas kontenajo relatante a:

Tanzania

↑ Tanzania in Figures 2010
↑ Annabel Skinner. Tanzania & Zanzibar. p. 17.
↑ Indigenous People in Africa.: Contestations, Empowerment and Group Rights Loko di publikigo: Pretoria, Sudafrika. date 2014. Pagino/pagini: 57–
↑ Home. Tanzania National Parks. URL vidita ye la 16ma di oktobro 2014.
↑ Songo Songo gas to electricity project
↑ http://personal.lse.ac.uk/manacorm/tanzania.pdf
↑ http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2009/127259.htm
↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html

Extera ligili

Guvernerio di Tanzania, en Angliana
Parlamento di Tanzania, en Angliana

Nedependanta stati en Afrika

Nesuverena teritorii

Nedependo ne agnoskata

Somalilando | Puntlando

[1] Tanzania in Figures 2010

[2] Annabel Skinner. Tanzania & Zanzibar. p. 17.

[3] Indigenous People in Africa.: Contestations, Empowerment and Group Rights Loko di publikigo: Pretoria, Sudafrika. date 2014. Pagino/pagini: 57–

[4] Home. Tanzania National Parks. URL vidita ye la 16ma di oktobro 2014.

[5] Songo Songo gas to electricity project

[6] ttp://personal.lse.ac.uk/manacorm/tanzania.pdf

[7] ttp://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2009/127259.htm

[8] ttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Lineo 67: / Lineo 67: @@
 Nord-weste de la lando la tereno esas montoza. La maxim alta monto di [[Afrika]], [[Kilimanjaro]] (kun {{formatnum:5895}} metri di altitudo) jacas ibe. En nordo ed en westo jacas granda lagi: la [[Lago Viktoria]] - la maxim vasta lago di Afrika - an la nordala bordero kun [[Uganda]], e la [[Lago Tanganyika]] - la maxim profunda de Afrika - an la westala bordero kun [[Demokratial Republiko Kongo]]. La maxim longa [[fluvio]] di la lando esas [[fluvio Ruvuma|Ruvuma]], longa de 800 km, qua formacas naturala frontiero kun [[Mozambik]].
-Norde del teritorio anke jacas la famoza [[kratero di Ngorongoro]], e la [[Naciona Parko di Serengeti]]. Cirkume 38% de lua surfaco protektesas en naciona parki ed altra protektita arei.<ref>{{cite book|author1=Laher, Ridwan|author2=SingíOei, Korir|title=Indigenous People in Africa.: Contestations, Empowerment and Group Rights|url=http://books.google.com/books?id=nZiyAwAAQBAJ&pg=PA57|date=2014|publisher=Africa Institute of South Africa|location= Pretoria, Sudafrika |isbn=978-0-7983-0464-1|pages=57–}}</ref> Tanzania havas 16 nacionala parki,<ref>{{cite web | url=http://www.tanzaniaparks.com/ | title=Home | publisher=Tanzania National Parks | accessdate=16ma di oktobro 2014}}</ref> altra forestala rezervi, ed anke rezervi por chaso.
+Norde del teritorio anke jacas la famoza [[kratero di Ngorongoro]], e la [[Nacionala Parko di Serengeti]]. Cirkume 38% de lua surfaco protektesas en naciona parki ed altra protektita arei.<ref>{{cite book|author1=Laher, Ridwan|author2=SingíOei, Korir|title=Indigenous People in Africa.: Contestations, Empowerment and Group Rights|url=http://books.google.com/books?id=nZiyAwAAQBAJ&pg=PA57|date=2014|publisher=Africa Institute of South Africa|location= Pretoria, Sudafrika |isbn=978-0-7983-0464-1|pages=57–}}</ref> Tanzania havas 16 nacionala parki,<ref>{{cite web | url=http://www.tanzaniaparks.com/ | title=Home | publisher=Tanzania National Parks | accessdate=16ma di oktobro 2014}}</ref> altra forestala rezervi, ed anke rezervi por chaso.
 La [[klimato]] varias multe en Tanzania. En l'alta regioni la mezavalora [[temperaturo|temperaturi]] esas 10ºC dum la [[vintro]] e 20ºC dum la [[somero]], e rare esas min kam 20ºC. La maxim varma periodo extensas de novembro til februaro, kun mezvalora temperaturi inter 25ºC e 31 °C.