Iodo: Diferi inter la revizi

De Wikipedio
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Minorax (diskutez | kontributadi)
png -> svg
+shablono:Kemial elementi. + texto
 
Lineo 1: Lineo 1:
{{Kemial elementi
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width=300px;>
| Nomo = Iodo
|-
| Simbolo = I
| colspan="2" cellspacing="0" cellpadding="2" align="center"|'''Iodo'''
| Imajo = I-TableImage.svg
</tr>
| Nombro_Atomala = 53
<tr>
| Serio = Halogeno
<td colspan="2" cellspacing="0" cellpadding="2" align="center">
| Pezo = 126,904 UMA
[[Arkivo:I-TableImage.svg|250px]]
| Figuro = &#91;[[kriptono|Kr]]&#93; 4d<sup>10</sup> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>5</sup>
</td>
}}
</tr>
[[Arkivo:Iod kristall.jpg|thumb|left|Solida iodo]]
<tr><td>Nomo</td><td>Iodo</td></tr>
'''Iodo''' esas [[kemiala elementi|kemial elemento]] briloza, bluatre-griza, metalea, saporanta feble quale [[kloro]]. Ol havas [[kemiala elementi|kemiala]] simbolo '''I''' ed [[atomala nombro]] 53. Ol fuzas a 114°C e divenas liquido intense violea, e vaporigas a 184°C.
<tr><td>Simbolo</td><td>I</td></tr>
<tr><td>[[Atomala nombro]]</td><td>53</td></tr>
<tr><td>[[Kemiala serio]]</td><td>Halogeno</td></tr>
<tr><td>[[Atomala pezo]]</td><td>126,904 uma</td></tr>
<tr><td>[[Elektronala figuro]]</td><td>&#91;[[kriptono|Kr]]&#93; 4d<sup>10</sup> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>5</sup></tr>
</table>


Iodo esas esencala en la sintezo dil [[hormono|hormoni]] triiodotiroidino ('''T<sub>3</sub>''') e tiroxino ('''T<sub>4</sub>''') che la [[tiroido]]. La du hormoni regulas [[metabolismo]]. Iodo ank uzesas kom [[katalizivo]] dum la produktado industriala di [[acetat-acido]] e di [[polimero|polimeri]].
'''Iodo''' esas korpo simpla, ek filtri briloza, bluatre-griza, metalea, saporanta feble quale [[kloro]]. [[kemiala elementi|kemiala]] simbolo '''I''' ed [[atomala nombro]] 53.


La diskovro di iodo esis anuncata ye [[29 di novembro]] [[1813]] da kemiisto Nicolas Clément ye la Imperiala Instituto di [[Francia]]. Ol deskovresis en 1811 da Bernard Courtois, qua observabis ke violea kristali kondensis de la vaporo di fuko-cindri a qua sulfala acido esis adjuntita, en parto di la procedo por fabrikar [[saltpetro]] ye la familiala komerco di Courtois en [[Dijon]]. Il suspektis ke ol esas ne-konocata kemiala elemento, ed il donis specimeni a kolegi di lu. Un de li, kemiisto [[Joseph Louis Gay-Lussac]], donis ad ol la nomo iodo, pro la Greka vorto por violo.
La diskovro di iodo esis anuncata ye [[29 di novembro]] [[1813]] da kemiisto Nicolas Clément ye la Imperiala Instituto di [[Francia]]. Ol deskovresis en 1811 da Bernard Courtois, qua observabis ke violea kristali kondensis de la vaporo di fuko-cindri a qua sulfala acido esis adjuntita, en parto di la procedo por fabrikar [[salpetro]] ye la familiala komerco di Courtois en [[Dijon]]. Ilu suspektis ke ol esas ne-konocata kemiala elemento, ed il donis specimeni a kolegi di lu. Un de li, kemiisto [[Joseph Louis Gay-Lussac]], donis ad ol la nomo iodo, pro la Greka vorto por [[violo]].

[[Arkivo:Iod kristall.jpg|thumb|Iodo]]


{{Wikivortaro}}
{{Wikivortaro}}

Nuna versiono, pos 14:39, 2 jun. 2019

Iodo

NomoIodo
SimboloI
Atomala nombro53
Kemiala serioHalogeno
Atomala pezo126,904 UMA
Elektronala figuro[Kr] 4d10 5s2 5p5
Solida iodo

Iodo esas kemial elemento briloza, bluatre-griza, metalea, saporanta feble quale kloro. Ol havas kemiala simbolo I ed atomala nombro 53. Ol fuzas a 114°C e divenas liquido intense violea, e vaporigas a 184°C.

Iodo esas esencala en la sintezo dil hormoni triiodotiroidino (T3) e tiroxino (T4) che la tiroido. La du hormoni regulas metabolismo. Iodo ank uzesas kom katalizivo dum la produktado industriala di acetat-acido e di polimeri.

La diskovro di iodo esis anuncata ye 29 di novembro 1813 da kemiisto Nicolas Clément ye la Imperiala Instituto di Francia. Ol deskovresis en 1811 da Bernard Courtois, qua observabis ke violea kristali kondensis de la vaporo di fuko-cindri a qua sulfala acido esis adjuntita, en parto di la procedo por fabrikar salpetro ye la familiala komerco di Courtois en Dijon. Ilu suspektis ke ol esas ne-konocata kemiala elemento, ed il donis specimeni a kolegi di lu. Un de li, kemiisto Joseph Louis Gay-Lussac, donis ad ol la nomo iodo, pro la Greka vorto por violo.

Wikipedio
Wikipedio
Wikivortaro explikas
ca rubriko
en altra lingui: Iodo
Commons
Commons
Commons havas kontenajo relatante a: