Kuala Lumpur: Diferi inter la revizi

De Wikipedio
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
cieloskrapeli (nekorekta) => cieloskraperi. + texto
Lineo 2: Lineo 2:
| nomo = Kuala Lumpur
| nomo = Kuala Lumpur
| Flago = Flag_of_Kuala_Lumpur,_Malaysia.svg
| Flago = Flag_of_Kuala_Lumpur,_Malaysia.svg
| Blazono = Emblem Kuala Lumpur.png
| Blazono = Seal of Kuala Lumpur.svg
| Imajo = KL Composite2.jpg
| Imajo = KL Composite2.jpg
| TextodilImajo = Kelk imaji pri Kuala Lumpur.
| TextodilImajo = Kelk imaji pri Kuala Lumpur.

Versiono ye 13:23, 18 nov. 2021

Kuala Lumpur
Kelk imaji pri Kuala Lumpur.
Standardo Blazono
Lando: Malaizia
Informo:
Latitudo: 3º8'8"N
Longitudo: 101º41'16"E
Altitudo: 22 m
Surfaco: 243 km²
Habitanti: 1 790 000 (2017)
Denseso di habitantaro: 6891 hab./km²
Horala zono: UTC+8
Urbestro: Nor Hisham
Mapo di Kuala Lumpur
Oficala retosituo:
www.dbkl.gov.my
Komercala quartero Butik Bintang.

Kuala Lumpur esas federala teritorio, chef-urbo, e la maxim populoza urbo di Malaizia. Havanta 1 790 000 habitanti en 2017 (7.2 milion en lua metropolala regiono) ol esas importanta komercala urbo.

Ol esas un ek la urbi de Azia qua kreskas maxim rapide, sive ekonomiale, sive en quanto di habitanti. Ol rangizesas kom la 31ma maxim sekura urbo del mondo por rezidar, inter 60 urbi en la mondo. L'urbo developesis multe dum recenta yari, e granda cieloskraperi konstruktesis, exemple la Turmi Petronas, qui esas simbolo di Malaiziana developo. Ol anke havas vasta e moderna sistemo di publika transporto, e gastigas importanta universitati, exemple l'Universitato di Malaya, l'Universitato Tunku Abdul Rahman, e l'Internaciona Universitato Islamala Malaizia (Universiti Islam Antarabangsa Malaysia).

Historio

Moskeo Jamek e moderna edifici proxim la punto ube l'unesma koloniigisti Chiniana desembarkis.

Dum la yari 1850a, rejulo Abdullah bin Raja Jaafar engajis Chiniana laboristi por verkar en mineyi di stano. Chiniani desembarkis an la rivo dil rivero Sungay Gombak, ube ol debushas an la fluvio Klang, e cirkume 1857, kreis vilajo qua nomesis "Kuala Lumpur", signifikanta 'estuari-fango' en Malaya linguo. Balde l'urbo atraktis komercisti qui establisis su ibe por vendar vari a la ministi. L'urbo esis la maxim distanta punto de la fluvio Sungay Gombak atingebla per batelo. De ibe, nur esis posibla irar per serio di streta treki.

En 1880 Kuala Lumpur divenis chef-urbo dil stato Selangor. En 1881, incendio e pose inundado destruktis l'urbo, konstruktita kun ligno. Frank Swettenham, lore Britaniana reprezentanto en Selangor, imperis la rikonstruktado kun briki e teguli[1]. En 1896 Kuala Lumpur divenis chef-urbo di la Federita Stati di Malaizia.[2]

Kuala Lumpur cirkume 1900.

L'areo dil urbo expansis dum la 20ma yarcento. En 1895 ol okupis nur 0,65 km², ma augmentesis til 20 km² en 1903, til 93 km² en 1948, e til 243 km² en 1974, kande ol divenis federala teritorio. L'urbo okupesis dal Japoniani dum la duesma mondomilito de la 11ma di januaro 1942 til la 15ma di agosto 1945, kande lasta Japoniana trupi kapitulacis.

L'unesma municipal elekto eventis en 1952. Kande Malaizia nedependanteskis en 1957, Kuala Lumpur divenis chef-urbo di la lando. Ye la 1ma di februaro 1972 ol divenis urbo, e federala teritorio ye la 1ma di februaro 1974.

Dum la historio di la urbo eventis multa sedicii, exemple en 1897 e 1912, ca lasta dum la Nov-yaro Chinana. Tamen, la maxim violentoza tumultego eventis ye la 13ma di mayo 1969, inter membri de la komunitati Malaya e Chiniana. Malayi esis deskontenta pri lia socio-politikala stando, e la konflikti produktis 196 morti, segun oficala statistiko.

Ye la 14ma di mayo 1990 Kuala Lumpur celebris la 100ma aniversario di lua lokala konsilistaro. Ye la 1ma di februaro 2001, Putrajaya deklaresis federala teritorio, e sideyo di la federala guvernerio di Malaizia. La sideyo dil legifala povo di la lando restis en Kuala Lumpur, tamen la sideyo dil exekutiva povo e dil judiciala povo transferesis a Putrajaya.

Geografio

Edifico Merdeka 118.
Noktal imajo pri la parko KLCC.

La reliefo di Kuala Lumpur distingesas per la vasta valo Klang, inter la montaro Titiwangsa este, min granda monti norde ed adsude, e la stretajo di Malaka weste. Lua mezavalora altitudo esas 81,95 metri super la marala nivelo.

La klimato dil urbo esas tropikala pluvoza (Af segun la klimatala klasifikuro da Köppen), e la vicina monti protektas ol de forta venti. La mezavalora temperaturo en decembro esas 27,6°C, kontre ke la mezavalora temperaturo en mayo (la maxim varma monato) esas 28,8°C.

La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 2.628 mm. La maxim pluvoza monato esas novembro, kun mezavalore 321 mm. Inundadi esas frequa, nome dum la monati di la musono.

Lago Titiwangsa en Kuala Lumpur.
Lago Titiwangsa en Kuala Lumpur.

Referi

  1. Kuala Lumpur Encyclopaedia Britannica
  2. The Federated Malay States (1896). National History.