Ciencala klasifikuro di speci
Diverseso di klasifikuri[redaktar | redaktar fonto]
klasika klasifikuro |
Rejio: Animalaro |
Rejio: Plantaro |
Rejio: Fungaro |
Rejio: Protisturo |
Rejio: Bakteriuro |
Rejio: arkeobakteriuro |
Pro lua ligilo kun la kulturala evoluciono di la homaro e l'evoluciono di la konoco, omna klasifikuro devas obligate evolucionar e do variar kun la socio-chanjo.
E se tradicion-socio evolucionas poke o tre lenta, to es inverso per socii nominita ‘ciencala’. Logike, naskas di ta fakto, klasifikuro-vario.
Populala klasifikuro[redaktar | redaktar fonto]
Esante la maxim anciena formo por klasifikuro qua aparis en la historio, lua bazo esas simpla kriterii: simileso, supoza mori, brami, ec . Ul embarasas poka di ciencala donaji. Ante nekonocita, procedas per extenso e/o komparo : exemple, muso → vespertilio → kivo (shirma di pili, kivo es por chinini kom vegetala muso...).
Kulture lia kompara studio es tre savura (exemple komuna nomi di papavereto).
Ul dicernas mem, exemple otuso e strigo, rospo e rano, rato e muso ... omna speci parentigas qua es en kelka spiriti, supozita esar “spozulo e spozino”.
Ciencala klasifikuro[redaktar | redaktar fonto]
Dure richigita til kreado ciencala klasifikuro di speci, nune kaduka ma ankore ofte uzita, de Karl von Linné. Divisas viva mundo en kin rejii.
Filogenezala klasifikuro[redaktar | redaktar fonto]
La bazo di la filogenezala klasifikuro esas la "parenteso" inter speci. La filogenezo studias l'evoluciono di la speci de lua primitiva ancestri per studio di lua DNA.
Prokarioti esas unicelulala*, e lia genetikala materio ne jacas en ula nukleo. Li posedas enzimi lokita en celula parieto e genitas per diviziono celulala. Omna altra organismi nominezas eukarioti. La riprodukto celulala eventas per mitozo e ofte prizentas riprodukto di sexuala tipo.
Biologiala klasifikuro[redaktar | redaktar fonto]
Nominita konvenciono[redaktar | redaktar fonto]
La latina linguo ofte uzesas por klasifikar speci, ma l'Angla anke povas uzesar.