Helianto
Helianto o sunfloro (de greka: ήλιος, Hēlios, "suno" ed ανθός, anthos, "floro") esas genero de planti qua konsistas ek cirkume 70 speci en la familio asteraci.
La genero esas un ek multa en la asteraci qui konocesas kom sunflori. Ecepte tri speci en Sud-Amerika, omna helianto-speci esas indijena di Nord-Amerika. La ordinara nomo, "sunfloro", normale referas la populara yarala speco Helianthus annuus, di qua la ronda floro-kapi kun la liguli similaspektas kam la suno. Ica ed altra speci, notinde topinamburo (H. tuberosus), kultivatesas en meztemperatura regioni kom nutrivo por bovi e pultro, ed ornamentala planti. La maxim granda sunfloro-agro situesas en Toskania, Italia.
La domestikigita sunfloro, H. annuus, esas la maxim familiara speco. Perena sunfloro-speci ne esas tam populara por gardeni pro lia tendenco difuzesar rapide e divenar invadema. Spirala sunflori, Helianthus verticillatus, listizesis kom endanjerigita speco en 2014 kande la U.S. Fish and Wildlife Service regulifis por protektar ol. La precipua minaci esas industriala forestokultivo e pin-plantacerii en Alabama, Georgia e Tennessee. Oli kreskas til 1,8 m e generale trovesas en boski, adjacanta rivereti e humida, pratatra arei.
Deskripto[redaktar | redaktar fonto]
Sunflori esas normale alta, yarala o perena planti qui kreskas til alteso de 300 centimetri o mem plu alta. Li havas un o plu multa larja, terminala capitula (floro-kapi), kun brilanta-flava radio-floruni extere e flava o maronea (o bruna/reda) disko-floruni interne. Plura ornamentala varianti di Helianthus annuus havas reda radio-floruni; li omna devenas de unika originala mutacuro. Dum kresko, sunflori inklinas dum la jorno por regardar vers la suno, ma cesas kande li florifeskas. Ica sequado dil suno che yuna sunflori nomizesas heliotropismo. Kande matura, sunflori generale regardas ad-este. L'aspera e haroza stipito ramifas en la supra parto che sovaja planti, ma normale ne che domestikigita varianti. La petioloza folii esas dentatra ed ofte glutinema. La basa folii esas kontraste, ovatra od ofte kordiatra.
Li distingesas teknikale pro ke la radio-floruni (kande prezenta) esas sterila, e pro la prezenteso ye la disko-flori di pappus de du aristatra lameli qui esas kaduka (to esas, facile desatachebla e falas ye matureso). Ula speci anke havas plusa kurta lameli en la pappus, ed esas un speco qua indijas pappus.
Sunflori esas aparte bone konocata pro lia simetreso fondita sur Fibonacci-nombri e la Ora angulo.