Videz la fonto/fonti por Seycheli

{{Landi
| Nomo                   = Seycheli
| Lokala_nomo            = Repiblik Sesel<br />République des Seychelles<br />Republic of Seychelles
| Flago                  = Flag_of Seychelles.svg
| Blazono                = Coat of Arms of the Republic of Seychelles.svg
| Imajo_mapo             = LocationSeychelles.png
| Chefurbo               = [[Victoria, Seycheli|Victoria]]
| Habitanti_chefurbo     = 20.050 (2003)
| Precipua_urbi          = [[Victoria, Seycheli|Victoria]], [[Mahe]]
| Oficala_lingui         = [[Kreola linguo di Seycheli]], [[Franca linguo|Franca]], [[Angla linguo|Angla]]
| Guvernerio             = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo pri prezidanti di Seycheli
| Titulo_chefo_stato     = Prezidanto
| Chefo_di_stato         = [[Wavel Ramkalawan]]<ref>https://seychellen.com/en/wavel-ramkalawan-the-new-and-5th-president-of-the-seychelles/</ref>
| Surfaco                = 451
| Rango_surfaco          = 197
| Surfaco_aquo           = 
| Habitanti              = {{formatnum:97167}}<ref name=CIA/>
| Rango_habitanti        = 197
| Yaro                   = 2023
| Denseso di habitantaro = 205,3
| Reto_kodexo            = .sc
| Nomo_himno             = ''Koste Seselwa''
| Pekunio                = [[Rupio di Seycheli]]
}}
'''Seycheli''' esas lando ed [[arkipelago]] jacanta an [[Indiana oceano]], este de [[Afrika]]na kontinento, e norde de [[Madagaskar]] e [[Maurico]]. Segun lua [[konstituco]], ol konsistas ek 155 insuli.

Lua chef-urbo, [[Victoria, Seycheli|Victoria]], distas 1500 km este de la litoro di [[Afrika]].

L'insuli nomesis homajanta [[Jean Moreau de Séchelles]], ministro pri la financi dil rejulo [[Louis la 15ma di Francia]].<ref>{{extera ligilo |editero=National Assembly of Seychelles |titulo=Our History |url=http://www.nationalassembly.sc/index.php?option=com_content&view=section&id=16&Itemid=53| vidita ye=12ma di mayo 2012}}</ref>

'''Bazala fakti pri Seycheli'''

== Historio ==
{{PA|Historio di Seycheli}}
[[Arkivo:Moreau de Séchelles, Jean.jpg|thumb|left|280px|[[Jean Moreau de Séchelles]], intendanto di [[Lille]].]]
Segun studiisti, [[Austronezia]]ni, e pose [[Maldivi]]ani ed [[Arabia|Arabi]] esis l'unesma populi qui vizitis Seycheli. Homala restaji de la [[12ma yarcento]] trovesis an l'insulo Silhouette.

En [[1502]], [[Portugal]]ana explorero [[Vasco da Gama]] vidis l'insuli e nomizis ol ''Almirantes'' ("admirali"). En [[1609]] [[Anglia|Angla]] komercala floto perdita en l'[[Indiana oceano]] dum tempesto trovis abundanta aquo, [[fisho|fishi]], [[kokoso|kokosi]], uceli e tortugi en l'insuli. Navanari relatis la deskovro, ma Anglia facis nulo por koloniigar ol.

[[Francia|Franci]] esis l'unesma kolonigiisti di Seycheli, en [[1742]]. L'insulo recevis la [[Franca linguo|Franca]] nomo "Seychelles" memoriganta [[Jean Moreau de Séchelles]], intendanto di [[Lille]]. La komenco di [[Sep-yara milito]] rimemorigis l'autoritati en [[Maurico]] pri l'insuli Seycheli. En [[1790]], konseque de [[Franca Revoluciono]], kolonigiisti de la insuli formacis kolonial asemblajo e decidis ke li propra administrus la kolonio. Jean-Baptiste Queau de Quincy esis lasta Franca administristo.

En [[1794]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] okupis la teritorio. Jean Baptiste Quéau de Quincy decidis ne rezistar, e negociis kapitulaco kun Britaniani, qui prenis kontrolo dil arkipelago komplete pos la kapitulaco di [[Maurico]] en [[1810]].

Nur en [[1903]] Seycheli divenis kolonio di la krono. Ernest Bickham Sweet-Escott divenis lua unesma guberniestro. Dum kelka tempo Unionita Rejio uzis l'insuli kom kolonio por exilar desagreabla karcerani. Un ek la maxim notora esis arkiepiskopo [[Makarios la 3ma|Makarios]] de [[Chipro]].

En marto [[1970]] reprezenteri e politikisti de Seycheli komencis diskutar en [[London]] pri la futuro dil insuli. En la kunveno apartenis la Demokratiala partiso di Seycheli (''Seychelles Democtaric Party'' - SDP) komandita da [[James Mancham]], qua defensis forta uniono kun Unionita Rejio, e l'Unionita Partiso dil Populo di Seycheli (''Seychelles People's United Party'') komandita da [[France-Albert René]], qua defensis la nedependo. En l'elekti qui eventis en novembro ta yaro SDP vinkis. En la sequanta elekti qui eventis en aprilo [[1974]], la du partisi decidis suportar la nedependo. Pos vinkir, la du partisi komencis dialogar kun l'Unionita Rejio.

Seycheli nedependanteskis ye la [[29ma di junio]] [[1976]]. [[James Mancham]] divenis lua unesma prezidanto, ma en [[1977]] ilu revokesis de povo per [[stato-stroko]]. [[France-Albert René]] remplasis ilu. La [[konstituco]] adoptita en [[1979]] deklaris lando [[socialismo|socialista]] stato.

En [[1986]] la ministro pri la defenso Ogilvy Berlouis probis revokar la prezidanto René per [[stato-stroko]]. René solicitis militala helpo de [[India]] e sufokis la stato-stroko.

Ye la [[4ma di decembro]] [[1991]] pos la krulo di [[Sovietia]], prezidanto René anuncis plurapartisal elekti, pos 16 yari kun sistemo di singla partiso.

== Politiko ==
[[Arkivo:State_House_Victoria_Seychelles.jpg|thumb|left|280px|Sideyo di la prezidanteso di Republiko Seycheli.]]
[[Arkivo:Danny_Faure.jpg|thumb|280px|Ex-Prezidanto [[Danny Faure]]]]
Seycheli esas prezidantala [[republiko]]. La [[chefo di stato]] e [[chefo di guvernerio]] esas la [[prezidanto]], qua elektesas dal populo por 5-yara periodo. Lu indikas la ministraro, qua mustas aprobesar dal parlamento. Nun esas [[Danny Faure]].

La [[parlamento]] havas singla chambro, la Nacional Asemblitaro (''Assemblée Nationale'') kun 34 membri, di qui 25 elektesas dal populo, e 9 indikesas da la partisi. Omni elektesas por 5-yara mandato. La du precipua partisi esas l'''United Seychelles'', antee nomizita ''People's Party'' (kreole: ''Parti Lepep'', PL), e ''Seychelles National Party'' (SLP).

La nuna [[konstituco]] di Seychelles aprobesis ye la [[16ma di junio]] [[1993]] ed efikeskis ye la [[23ma di junio]] sam yaro. Segun ol, la [[judiciala povo]] di la lando konsistas ek la Supra korto, l'Apelo-korto, e da lokala korti qui povas kreesar dal legifantaro. La Generala Advokato e la judiciisti de la Supra korto indikesas dal prezidanto, de listo di kandidati. La chefo di la Supra korto titulizesas "Chef-judiciisto".

== Geografio ==
[[Arkivo:Se-map.gif|thumb|280px|Mapo di Seycheli.]]
[[Arkivo:Anse Source d'Argent 2-La Digue.jpg|thumb|280px|left|Plajo ''Anse Source d'Argent'', an l'insulo La Digue, Aldabra.]]
Seycheli esas [[arkipelago]] kun 115 [[insulo|insuli]], di qui nur 33 habitesas. La maxim granda e maxim populoza esas l'insulo Mahé, ube jacas la chef-urbo, [[Victoria, Seycheli|Victoria]], e 90% de la habitantaro di la lando. L'[[atolo]] Aldabra, kun 4 insuli, apartenas a Seycheli. La Sudal insulo dil atolo, kun 116,1 km², esas la 2ma maxim granda insulo de Seycheli.

Seycheli jacas cirkume 1.600 km este de [[Kenia]]na litoro. Lua [[klimato]] esas humida, e la mezvalora [[pluvo-quanto]] yarala varias de 2.600 mm en [[Victoria, Seycheli|Victoria]] til 3.600 mm en la bazo di la monti. Ne existas importanta fluvii.

== Ekonomio ==
{{PA|Ekonomio di Seycheli}}
Dum l'epoko di la granda plantacerii, [[cinamo]], [[vanilo]] e [[kopro]] esis la precipua produkturi por exportaco. Nun, [[turismo]] employas cirkume 30% de la [[laboro-povo]] dum ke l'[[agrokultivo]] employas nur 3%.

== Demografio ==
[[Arkivo:Seychelles_demography.png|thumb|280px|Habitantaro di Seycheli, de 1961 til 2005.]]
[[Arkivo:Victoria (Seychelles).jpg|thumb|left|280px|Victoria, chef-urbo di Seycheli.]]
Kande Britaniani konquestis Seycheli, li permisis Franci konservar lia landi. Britaniani e Franci uzis sklavi en lia farmeyi, e quankam Britania interdiktis [[sklaveso]] en [[1835]], la regiono duris recevar sklavi. Do, la ''Gran blan'' ("granda blanki") duris dominacar la richeso e politikala vivo di la regiono.

Segun statistiki de ''The World Factbook'' por 2023, Seycheli havis {{formatnum:97167}} habitanti. La maxim multa esas mestici de est-Afrikana e Madagaskarana origino. Existas grupi di Franci, Indiani, Chiniani ed Arabi.<ref name=CIA>{{extera ligilo|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/seychelles/ |titulo=Seychelles - The World Factbook|editero=CIA|vidita ye=13ma di novembro 2023}}</ref>

L'oficala linguo di la lando esas la [[kreola linguo di Seycheli]], parolata da 89,1% de la habitantaro. L'[[Angla linguo|Angla]], parolata da 5,1% de la habitantaro, e la [[Franca linguo|Franca]], parolata da 0,7%, ank esas oficala. Altra lingui parolesas da 3,8% de la habitantaro, e 1,4% ne informis lia idiomo en 2010.<ref name=CIA/>

La [[religio]] kun maxim granda nombro di adepti esas [[katolikismo]], praktikata da 76,2% de la habitantaro. Protestanti esas 10,5%, altra kristani esas 2,4%, [[Hinduismo|Hindui]] esas 2,4%, Mohamedani esas 1,6%; 0,9% praktikis nula religio, 1,1% praktikis altra religii ne-kristana, e 4,8% ne informis pri religio, segun statistiki de 2010.<ref name=CIA/>

Preske 90% de la habitantaro vivas en Mahé, la maxim granda insulo, di qui 80% en l'urbo Victoria.

== Kulturo ==
La socio di Seycheli esas esence matriarkala<ref name=Tartter>Tartter, Jean R. "Status of Women". [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/sctoc.html Indian Ocean Country Studies: Seychelles]</ref>. Matri tendencas a dominacar familii, kontrolar ordinara spensi, e kontrolar l'interesi di pueri<ref name=Tartter/>. Viri esas importanta por lia habileso en verkar en salariata labori, tamen lia influo en domestikal aferi esas poka.<ref name=Tartter/>

La [[muziko]] di Seycheli influesis da diversa stili, exemple [[Europa]]na kontradanso, [[polko]] e [[mazurko]], [[Maurico]]ana e [[Reunion]]ana "sega", da "taarab", da ''[[soukous]]'', e da altra Afrikana jenri.

La maxim populara [[sporto]] en Seycheli esas [[basketbalo]], qua populareskis multe dum la pasinta yardeko. La squado nacionala pri basketbalo klasifikesis por partoprenar l'Afrikana Ludi.

== Referi ==
{{reflist}}
{{Commons|Kategorio:Seychelles|Seycheli}}
{{Landi en Afrika}}

[[Kategorio:Seycheli| ]]