Videz la fonto/fonti por Tot-Amerika Ludi

[[Arkivo:Flag of PASO.svg|border|280px|thumb|Standardo di la Tot-Amerika Ludi.]]
La '''Tot-Amerika Ludi''' ([[Angla linguo|Angle]] ''Pan-American Games'', [[Hispana linguo|Hispane]] ''Juegos Panamericanos'', [[Portugalana linguo|Portugalane]] ''Jogos Panamericanos'', [[Franca linguo|France]] ''Jeux Panaméricains'') esas [[sporto|plursporta]] konkurso qua eventas ye singla quaresma yaro, ed un yaro ante l' [[Olimpiala Ludi]].

La maxim recenta Tot-Amerika Ludi eventis en [[Toronto]], [[Kanada]], de la [[10ma di julio|10ma]] til la [[26ma di julio]] [[2015]]. Le sequanta eventos en [[2019]] en [[Lima]], [[Peru]]. Depos 2007 omna urbi kontratesas por recevar anke la [[Parapan-Amerika Ludi]], qui interkonkursigas atleti kun limitizita kapablesi.

== Origino ==
[[Arkivo:Panamericanos.jpg|thumb|250px|[[Grekia|Greka]] atleto Aristides Roubanis acendas la Flamo di l'unesma Tot-Amerika Ludi en [[Buenos Aires]], [[1951]].]]
La kreo dil Tot-Amerika Ludi inspiresis dal Central-Amerika Ludi qua establisesis dum la [[yari 1920ma]]. En [[1932]] la Tot-Amerika Organizo pri Sporti (Abreviuro en Angla: PASO. Abreviuro en Hispana: ODEPA) fondesis. L'unesma konkurso esus eventonta en [[Buenos Aires]], [[Arjentinia]], en [[1943]], ma pro la [[Duesma mondomilito]] li ajornesis til [[1951]]. Pose, la Ludi eventis ye singla quaresma yaro.

En la maxim recenta Ludi ([[Toronto]], [[2015]]) partoprenis 6,132 atleti de 41 landi en 364 eventi pri 36 sporti.

Malgre to, certena sporti  dil Tot-Amerika Ludi, quale [[natado]], divenis min importanta en [[Usa]] e ne recevis multa atenco dal [[televiziono]]. Usa sendis lua esquado duesmaranga di natisti en [[1999]]. Kontree en [[1967]] ol sendabis importanta natisti, exemple [[Mark Spitz]]. Por altra landi en [[Amerika|Ameriki]] la Ludi restas important areno por deskovrar atleti qui konkursos en l'[[Olimpiala Ludi]].

== Medalii ganita de 1951 til 2015 ==
[[Arkivo:PASO members.png|thumb|250px|Landi (verde) qui partoprenas la Tot-Amerika Ludi.]]
[[Arkivo:PanAm_Games,_Cali,_1971..jpg|thumb|250px|Inauguro-ceremonio dil Tot-Amerika Ludi en [[Cali]], [[Kolumbia]], [[1971]].]]
[[Arkivo:Abertura_Jogos_Panamericanos_1_13072007.jpg|thumb|250px|Inauguro-ceremonio dil Tot-Amerika Ludi en [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]], [[2007]].]]
{{Totalo di medalii}}
|-
|1|| align=left |{{USA}} ||1964||1460||1013||4437
|-
|2|| align=left |{{CUB}} ||875||593||561||2029 
|-
|3|| align=left |{{CAN}} ||455||655||803||1913
|-
|4|| align=left |{{BRA}} ||328||358||520||1206
|-
||5|| align=left |{{ARG}} ||294||334||440||1066
|-
||6|| align=left |{{MEX}} ||212||288||502||1010 
|-
||7|| align=left |{{COL}} ||109||148||226||483
|-
||8|| align=left |{{VEN}} ||93||205||277||575
|-
||9|| align=left |{{CHL}} ||44||92||151||287
|-
|10|| align=left |{{DOM}} ||29||63||115||207
|-
|11|| align=left |{{PRI}} ||28||80||134||242
|-
|12|| align=left |{{ECU}} ||28||80||134||242
|-
|13|| align=left |{{JAM}} ||25||46||60||131
|-
|14|| align=left |{{GTM}} ||20 ||15||40||75
|-
|15|| align=left |{{URY}} ||12 ||26 ||48 ||86
|-
|16|| align=left |{{TTO}} ||11 ||23 ||29|| 62
|-
|17|| align=left |{{PER}} ||9 ||34 ||64 ||108
|-
|17|| align=left |{{BHS}} ||9 ||15 ||13 ||37
|-
|19|| align=left |{{ANT}} ||5 ||9 ||17 ||31
|-
||20|| align=left |{{CRI}} ||5 ||6 ||9 ||20 
|-
||21|| align=left |{{PAN}} ||3 ||24 ||33 ||60
|-
|22|| align=left |{{SUR}} ||3 ||2||5||10
|-
|23|| align=left |{{GUY}} ||2 ||4 ||12||18
|-
|24|| align=left |{{SLV}} ||1||8 ||14 ||23
|-
|25|| align=left |{{BMU}} ||1||4||4 ||9
|-
|26|| align=left |{{CYM}} ||1 ||4 ||1 ||6
|-
|27|| align=left |{{ANT}} ||1||1||3||5
|-
|28|| align=left |{{LCA}} ||1 ||0 ||2 ||3
|-
|29|| align=left |{{BRB}} ||0||4||11 ||15
|-
|30|| align=left |{{NIC}} ||0||4||7||11
|-
|31|| align=left |{{VIR}} ||0||4||6||10
|-
|32|| align=left |{{PRY}} ||0||2||8||10
|-
|33|| align=left |{{BOL}} ||0||2||6||8
|-
|34|| align=left |{{HTI}} ||0||2||5||7
|-
||35|| align=left |{{HND}} ||0||2 ||4 ||6
|-
|36|| align=left |{{GRD}} ||0||2 ||2 ||4
|-
|37|| align=left |{{KNA}} ||0||2 ||1 ||3
|-
|38|| align=left |{{DMA}} ||0||1||2||3
|-
|39|| align=left |{{BLZ}} ||0||0||2||2
|-
|40|| align=left |{{VCT}} ||0||0||2||2
|-
|41|| align=left |{{ABW}} ||0||0||0||0
|-
|42|| align=left |{{VGB}} ||0||0||0||0
|-
!colspan=2|Totali ||4574 ||4553 ||5213 ||14340
|}

== Landi partoprenanta ==
{| cellspacing="0" cellpadding="0" class="wikitable multicol" style="background:#FFFFFF; width:100%;"
| width="25%" align="left" valign="top" style="padding-left:1;"|
* {{ATG}}
* {{ARG}}
* {{ABW}}
* {{BHS}}
* {{BRB}}
* {{BLZ}}
* {{BMU}}
* {{BOL}}
* {{BRA}}
* {{CAN}}
* {{CYM}}
| width="25%" align="left" valign="top" style="padding-left:1;"|
* {{CHL}}
* {{COL}}
* {{CRI}}
* {{CUB}}
* {{DMA}}
* {{DOM}}
* {{ECU}}
* {{SLV}}
* {{GRD}}
* {{GTM}}
| width="25%" align="left" valign="top" style="padding-left:1;"|
* {{GUY}}
* {{HTI}}
* {{HND}}
* {{JAM}}
* {{MEX}}
* {{ANT}}
* {{NIC}}
* {{PAN}}
* {{PRY}}
* {{PER}}
* {{PRI}}
| width="25%" align="left" valign="top" style="padding-left:1;"|
* {{KNA}}
* {{LCA}}
* {{VCT}}
* {{SUR}}
* {{TTO}}
* {{USA}}
* {{VGB}}
* {{VIR}}
* {{URY}}
* {{VEN}}
|}

== Tot-Amerika Vintrala Ludi ==
[[Arkivo:Las_Le%C3%B1as_Mendoza_Argentina_by_Andre_Charland.jpg|thumb|200px|[[Las Leñas]], [[Arjentinia]], gastigis l'unika konkurso dil Tot-Amerika Ludi Vintrala.]]
Plurfoye on probis krear la Tot-Amerika Vintrala Ludi. [[Lake Placid, Nova-York|Lake Placid]], en [[Usa]], probis organizar la Ludi en [[1959]], ma pro manko di intereso di la membri di ODEPA, la ideo abandonesis.

En [[1988]] [[Las Leñas]] elektesis kom eventeyo por la Ludi. Anke decidesis ke la Ludi eventos ye singla quaresma yaro, ma pro manko di [[nivo]] la Ludi ajornesis til [[1990]]

Nur unfoye la Ludi eventis dum vintro, nome en [[1990]], en [[Las Leñas]], [[Arjentinia]]. Partoprenis 97 sportisti de 8 landi. De la sportisti, 76 venis de 3 landi: [[Arjentinia]], [[Usa]] e [[Kanada]]. Itere la nivo esis poka, do l'unika sporto qua ludesis esis [[alpina skio|alpala ski-glitado]] e lua varianti ''slalon'', "granda ''slalon''" e ''super G''. [[Usa]] e [[Kanada]] ganis omna medalii di ta Ludi.

ODEPA selektis [[Santiago (Chili)|Santiago de Chili]] por la duesma eventeyo, ma [[Usa]] avertis ke lu partoprenus nur se la Ludi inkluzos omna sporti vintrala. Do, ODEPA abandonis la ideo til nun.

== Eventeyi di la Ludi ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! Yaro
! Ludo #
! Urbo
! Lando
! Periodo
! Nombro de atleti
! Nombro de landi
! Sporti
! Lando qua ganis maxim multa ora medalii
|-
| 1951
| 1ma
| [[Buenos Aires]]
| {{ARG}}
| [[25ma di februaro]] - [[9ma di marto]] [[1951]]
|align=center| 2 513
|align=center| 21
|align=center| 18
| {{ARG}}
|-
| 1955
| 2ma
| [[México]]
| {{MEX}}
| [[12ma di marto]] - [[26ma di marto]] [[1955]]
|align=center| 2 583
|align=center| 22
|align=center| 17
| {{USA|1912}}
|-
| 1959
| 3ma
| [[Chicago]]
| {{USA}}
| [[27ma di agosto]] - [[7ma di septembro]] [[1959]]
|align=center| 2,263
|align=center| 25
|align=center| 18
| {{USA}}
|-
| 1963
| 4ma
| [[Sao Paulo (urbo)|São Paulo]]
| {{BRA}}
| [[20ma di aprilo]] - [[5ma di mayo]] [[1963]]
|align=center| 1,665
|align=center| 22
|align=center| 19
| {{USA}}
|-
| 1967
| 5ma
| [[Winnipeg]]
| {{CAN}}
| [[24ma di julio]] - [[6ma di agosto]] [[1967]]
|align=center| 2,361
|align=center| 29
|align=center| 18
| {{USA}}
|-
| 1971
| 6ma
| [[Cali]]
| {{COL}}
| [[25ma di julio]] - [[8ma di agosto]] [[1971]]
|align=center| 2,935
|align=center| 32
|align=center| 18
| {{USA}}
|-
| 1975
| 7ma
| [[México]]
| {{MEX}}
| [[12ma di oktobro]] - [[25ma di oktobro]] [[1975]]
|align=center| 3,146
|align=center| 33
|align=center| 18
| {{USA}}
|-
| 1979
| 8ma
| [[San Juan]]
| {{PRI}}
| [[1ma di julio]] - [[15ma di julio]] [[1979]]
|align=center| 3,700
|align=center| 34
|align=center| 22
| {{USA}}
|-
| 1983
| 9ma
| [[Caracas]]
| {{VEN}}
| [[14ma di agosto]] - [[29ma di agosto]] [[1983]]
|align=center| 3 426
|align=center| 36
|align=center| 23
| {{USA}}
|-
| 1987
| 10ma
| [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]]
| {{USA}}
| [[7ma di agosto]] - [[23ma di agosto]] [[1987]]
|align=center| 4 453
|align=center| 38
|align=center| 27
| {{USA}}
|-
| 1991
| 11ma
| [[Havana]]
| {{CUB}}
| [[8ma di agosto]] - [[18ma di agosto]] [[1991]]
|align=center| 4 519
|align=center| 39
|align=center| 26
| {{CUB}}
|-
| 1995
| 12ma
| [[Mar del Plata]]
| {{ARG}}
| [[11ma di marto]] - [[26ma di marto]] [[1995]]
|align=center| 5 144
|align=center| 42
|align=center| 34
| {{USA}}
|-
| 1999
| 13ma
| [[Winnipeg]]
| {{CAN}}
| [[23ma di julio]] - [[8ma di agosto]] [[1999]]
|align=center| 5 083
|align=center| 42
|align=center| 34
| {{USA}}
|-
| 2003
| 14ma
| [[Santo Domingo]]
| {{DOM}}
| [[1ma di agosto]] - [[17ma di agosto]] [[2003]]
|align=center| 5 223
|align=center| 42
|align=center| 35
| {{USA}}
|-
| 2007
| 15ma
| [[Rio de Janeiro]]
| {{BRA}}
| [[13ma di julio]] - [[29ma di julio]] [[2007]]
|align=center| 5 633
|align=center| 42
|align=center| 34
| {{USA}}
|-
| ''2011''
| 16ma
|[[Guadalajara]]
| {{MEX}}
| [[13ma di oktobro]] - [[30ma di oktobro]] [[2011]]
|align=center| 5 996
|align=center| 42
|align=center| 49
| {{USA}}
|-
| 2015
| 17ma
|[[Toronto]]
| {{CAN}}
| [[10ma di julio]] - [[26ma di julio]] [[2015]]
|align=center| 6 138
|align=center| 41
|align=center| 40
| {{USA}}
|-
| ''2019''
| 18ma
| ''[[Lima]]''
| ''{{PER}}''
| ''[[26ma di julio]] - [[11ma di agosto]] [[2019]]''
| colspan=4|
|}

[[Kategorio:Sporti]]