Bill of Rights
L'Usana Bill of Rights (Lego di yuri) esas l'unesma 10 amendi dil Usana konstituco, qui extensis garantii pri la yuri e libereso di civitani e limitizado di statala e federala povo.
Ol derivas dil Magna Carta e l'Angliana Lego dil Yuri, la milito dil kolonii kontre Britaniana rejulo e parlamento e di plu larjekomprenata egaleso.
Lua grava prefaco esis la Virginiana deklaro di yuri di 1776, qua verkis precipue George Mason.
La 10 amendi
[redaktar | redaktar fonto]- Unesma amendo: Libereso di parolo, jurnalistaro, religio e kunveno.
- Duesma amendo: Portar armi yuro.
- Triesma amendo: L'armeo dum paco ne povas uzar la privata hemo sen permiso.
- Quaresma amendo: Protekto kontre furetumar sen yurizo o probabla kozo, e konfisko.
- Kinesma amendo: Yuro ye privata proprieto, memregistrado. Oni ne povas dufoye jugakuzar la civitano pro la sama krimo (double jeopardy). Oni ne devas akuzar si mem.
- Sesesma amendo: Yuri dil civitani ante la jugistaro, yuro ye asizo, advokato.
- Sepesma amendo: Yuro ye civita jugproceso, sen o kun sokurso
- Okesma amendo: Aboliciono di kruela e nekustuma puni (publika brulekzekuto, detrancho di mano ktp.). Despermeso di troa monpuno o kauciono.
- Nonesma amendo: Yuri, qui ne mantenas ta dokumento o la konstituco.
- Dekesma amendo: Quon la konstituco ne interdiktas, to esas legala.
11ma amendo
[redaktar | redaktar fonto]La 11ma amendo di 1868 certigas l'usana stateso por omna persono, qua naskigis en teritorio di Usa. Protektas civiti kontre tropotenso dil federala stati.