Chingiz-kano
Chingiz-kano | ||
Okupeso: | militala chefo di Mongoli | |
Lando: | Mongolia | |
Naskodato: | 31 di mayo 1162 | |
Mortodato: | 18 di agosto 1227, 25 di agosto 1227 | |
Chingiz-kano (1162? til 1227) esis imperiestro di Mongolia.
Temujin komencis unionar la Mongoliana tribui. En 1206 Temujin recevis la krono dil rejio unionita kun titulo Chingiz-kano. Dum la 13ma yarcento Mongolia esis la centro di Mongola imperio, la maxim vasta imperio de la historio, kun cirkume 33 milion km², irinte de Pacifiko a Nigra maro, kun entote 100 milioni habitanti.
La milito inter Mongoli komandita da Chingiz-kano e la Jin-dinastio di norda Chinia komencis en 1211. Dum du yari la armeo di Chingiz ne grave minacis. Tamen il amasigis sua trupi, ed en 1213 la teritorio di le Jin exter la Granda Murego di Chinia vinkesis. Tri armei, komandita da familiani di Chingiz, sucesis penetrar la muro ye diversa loki. Ye la 1ma di junio 1215, Mongoli prenis l'urbo Zhongdu (nuntempa Beijing) pos longa asiejo.
Pos la morto di Chingiz-kano, militestri kunvenis en Karakorum por elektar epigono. Lua filio Batu ganis Siberia, Chagatai ganis central Azia, Ögedei recevis Mongolia e Nord-Chinia, e Persia atribuesis a Tului.