Legumo: Diferi inter la revizi

De Wikipedio
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
EmausBot (diskutez | kontributadi)
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q11004
Algentem (diskutez | kontributadi)
Nula rezumo di redakto
Lineo 1: Lineo 1:
'''Legumo''' esas parto di kultivo-[[planto]], koliata por uzesar kom nutrajo.

[[Arkivo:Thai_market_vegetables_01.jpg|thumb|Legumi diferanta en [[merkato]] en [[Tailando]]. Notez ke kelka legumi enpakigas en plastiko por konservesas.]]
{{wikivortaro}}
{{wikivortaro}}
'''Legumo''' esas parto di [[planto]] koliita por uzesar kom [[nutrivo]] : [[lenso|lensi]], [[fazeolo|fazeoli]], [[pizo|pizi]], [[asparago|asparagi]], e.c.


==Etimologio==
L'Idala vorto ''legumo'' venis de quar de la sis fontolingui, l'Angliana ed Italiana "legume", Franciana "légume" e Hispaniana "legumbre". La vorto originale venis de Latina (nominativo od akuzativo) "legūmen". La Latina vorto "legūmen" ya signifikas «legumo», ma anke «fabo». La Latina vorto pensesas divenar de la verbo "legere", ube l'Idala verbo «lektar» anke venas de (do «legumo» e «lektar» esas paronimi.) Or "legere" ne nur signifikas «lektar», olu anke signifikas «kolektar» ed pensesas divenar de ita senco.

==Kelka ordinara legumi==
{|style="width:98%;" class="wikitable"
! style="text-align:center; " colspan="6"|Kelka ordinara legumi
|-
! style="" |Imajo
! style="" |Deskripturo
! style="" |Parti uzata
! style="" |Origino
! style="" |Planto-tipi
! style="" |Mondala produktado<br>(×10<sup>6</sup> tuni, 2012)<ref>{{cite web|url=http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor|title=Questiono-pagino di FAOSTAT|accessdate=2015-09-16}} Donaji agreganta: forsan inkluzas oficala, mioficala od evaluanta donaji</ref>
|-
| [[File:CabbageBG.JPG|125px]] || [[kaulo]]<br>''Brassica oleracea'' || folii, axelo-sprosi, stipi, floro-kapi || Europa || kaulo, [[kaulrapo]], [[florkaulo]], [[brokolikaulo]]
|style="text-align:right"|70,1
|-
| [[File:Turnip 2622027.jpg|125px]] || [[rapo]]<br>''Brassica rapa'' || tuberkuli, folii || Azia || rapo, [[napo]], [[bok choy]]
|style="text-align:right"|
|-
| [[File:Raphanus sativus.jpg|125px]] || [[rafaneto]]<br>''Raphanus sativus'' || radiki, folii, grano-sheli, gran-oleo, sprosi || Azia sudestala || rafaneto, [[daikon]]
|style="text-align:right"|
|-
| [[File:7carrots.jpg|125px]] || [[karoto]]<br>''Daucus carota'' || radiko-tuberkuli || Persia || karoto
|style="text-align:right"|36,9<ref group=n name=carrot>Inkluzas la karoti e rapi.</ref>
|-
| [[File:CDC parsnip.jpg|125px]] || [[pastinako]]<br>''Pastinaca sativa'' || radiko-tuberkuli || Eurazia || pastinako
|style="text-align:right"|
|-
| [[File:Uncommon beetroot colours.jpg|125px]] || [[betravo]]<br>''Beta vulgaris'' || tuberkuli, folii || Europa, proxim esto ed India|| betravo
|style="text-align:right"|
|-
| [[File:Kropsla herfst.jpg|125px]] || [[latugo]]<br>''Lactuca sativa'' || folii, stipi, gran-oleo || Egiptia || latugo
|style="text-align:right"|24,9
|-
| [[File:Bohne z01.JPG|125px]] || [[fabo|fabi]]<br>''Phaseolus vulgaris''<br>''Phaseolus coccineus''<br>''Phaseolus lunatus'' || sheli, grani || Amerika central e sudala || [[fazelo]]
|style="text-align:right"|44,6<ref group=n name=dry>Produktado di sika e verda legumi kunkalkulita.</ref>
|-
| [[File:Tuinboon zaden in peul.jpg|125px]] || [[vechi]]<br>''Vicia faba'' || sheli, grani || Afrika nordala<br>Azia sudal e sudwestala || vecho
|style="text-align:right"|
|-
| [[File:NCI peas in pod.jpg|125px]] || [[pizo|pizi]]<br>''Pisum sativum'' || sheli, grani, sprosi || Mediteraneo e Mez-Esto || pizo
|style="text-align:right"|28,9<ref group=n name=dry/>
|-
| [[File:Various types of potatoes for sale.jpg|125px]] || [[terpomo]]<br>''Solanum tuberosum'' || radiko-tuberkuli || Amerika sudala || terpomo
|style="text-align:right"|365,4
|-
| [[File:Aubergine.jpg|125px]] || [[berenjeno]]<br>''Solanum melongena'' || korpi || Azia sudal e estala || berenjeno
|style="text-align:right"|48,4
|-
| [[File:Tomato je.jpg|125px]] || [[tomato]]<br>''Solanum lycopersicum'' || korpi || Amerika sudala || tomato
|style="text-align:right"|161,8
|-
| [[File:Ogórki...jpg|125px]] || [[kukombro]]<br>''Cucumis sativus'' || korpi || Azia sudala || kukombro
|style="text-align:right"|65,1
|-
| [[File:Pumpkins Hancock Shaker village 2418.jpg|125px]] || [[kukurbito]]/[[kukurbitaceo]]<br>''Cucurbita spp.'' || korpi, flori || Mez-Amerika || kukurbito, kukurbitaceo, [[zukino]]
|style="text-align:right"|24,6
|-
| [[File:Onions.jpg|125px]] || [[onyono]]<br>''Allium cepa'' || bulbi, folii || Azia || onyono, [[shaloto]]
|style="text-align:right"|87,2<ref group=n name=dry/>
|-
| [[File:Garlic.jpg|125px]] || [[alio]]<br>''Allium sativum'' || bulbi || Azia || alio
|style="text-align:right"|24,8
|-
| [[File:Leek.jpg|125px]] || [[porelo]]<br>''Allium ampeloprasum'' || folii || Europa e Mez-Esto || porelo
|style="text-align:right"|21,7
|-
| [[File:Red capsicum and cross section.jpg|125px]] || [[papriko]]<br>''Capsicum annuum'' || korpi || Amerika nordal e sudala || papriko, [[pimento]], dolca pimento, dolca papriko
|style="text-align:right"|34,5<ref group=n name=dry/>
|-
| [[File:Espinac 5nov.JPG|125px]] || [[spinato]]<br>''Spinacia oleracea'' || folii || Azia centrala e sudwestala || spinato
|style="text-align:right"|21,7
|-
| [[File:Dioscorea polystachya (batatas).jpg|125px]] || [[inyamo]]<br>''Dioscorea spp.'' || tuberkuli || Afrika tropikala || inyamo
|style="text-align:right"|59,5
|-
| [[File:Ipomoea batatas 006.JPG|125px]] || [[patato]]<br>''Ipomoea batatas'' || tuberkuli, folii, sprosi || Amerika central e sudala || patato
|style="text-align:right"|108,0
|-
| [[File:Manihot esculenta dsc07325.jpg|125px]] || [[manioko]]<br>''Manihot esculenta'' || tuberkuli || Amerika sudala || manioko
|style="text-align:right"|269,1
|}
{{reflist|group=n}}

==Referi==
{{reflist}}


[[Kategorio:Legumi| ]]
[[Kategorio:Legumi| ]]

Versiono ye 16:30, 19 jul. 2016

Legumo esas parto di kultivo-planto, koliata por uzesar kom nutrajo.

Legumi diferanta en merkato en Tailando. Notez ke kelka legumi enpakigas en plastiko por konservesas.
Wikipedio
Wikipedio
Wikivortaro explikas
ca rubriko
en altra lingui: Legumo


Etimologio

L'Idala vorto legumo venis de quar de la sis fontolingui, l'Angliana ed Italiana "legume", Franciana "légume" e Hispaniana "legumbre". La vorto originale venis de Latina (nominativo od akuzativo) "legūmen". La Latina vorto "legūmen" ya signifikas «legumo», ma anke «fabo». La Latina vorto pensesas divenar de la verbo "legere", ube l'Idala verbo «lektar» anke venas de (do «legumo» e «lektar» esas paronimi.) Or "legere" ne nur signifikas «lektar», olu anke signifikas «kolektar» ed pensesas divenar de ita senco.

Kelka ordinara legumi

Kelka ordinara legumi
Imajo Deskripturo Parti uzata Origino Planto-tipi Mondala produktado
(×106 tuni, 2012)[1]
kaulo
Brassica oleracea
folii, axelo-sprosi, stipi, floro-kapi Europa kaulo, kaulrapo, florkaulo, brokolikaulo 70,1
rapo
Brassica rapa
tuberkuli, folii Azia rapo, napo, bok choy
rafaneto
Raphanus sativus
radiki, folii, grano-sheli, gran-oleo, sprosi Azia sudestala rafaneto, daikon
karoto
Daucus carota
radiko-tuberkuli Persia karoto 36,9[n 1]
pastinako
Pastinaca sativa
radiko-tuberkuli Eurazia pastinako
betravo
Beta vulgaris
tuberkuli, folii Europa, proxim esto ed India betravo
latugo
Lactuca sativa
folii, stipi, gran-oleo Egiptia latugo 24,9
fabi
Phaseolus vulgaris
Phaseolus coccineus
Phaseolus lunatus
sheli, grani Amerika central e sudala fazelo 44,6[n 2]
vechi
Vicia faba
sheli, grani Afrika nordala
Azia sudal e sudwestala
vecho
pizi
Pisum sativum
sheli, grani, sprosi Mediteraneo e Mez-Esto pizo 28,9[n 2]
terpomo
Solanum tuberosum
radiko-tuberkuli Amerika sudala terpomo 365,4
berenjeno
Solanum melongena
korpi Azia sudal e estala berenjeno 48,4
tomato
Solanum lycopersicum
korpi Amerika sudala tomato 161,8
kukombro
Cucumis sativus
korpi Azia sudala kukombro 65,1
kukurbito/kukurbitaceo
Cucurbita spp.
korpi, flori Mez-Amerika kukurbito, kukurbitaceo, zukino 24,6
onyono
Allium cepa
bulbi, folii Azia onyono, shaloto 87,2[n 2]
alio
Allium sativum
bulbi Azia alio 24,8
porelo
Allium ampeloprasum
folii Europa e Mez-Esto porelo 21,7
papriko
Capsicum annuum
korpi Amerika nordal e sudala papriko, pimento, dolca pimento, dolca papriko 34,5[n 2]
spinato
Spinacia oleracea
folii Azia centrala e sudwestala spinato 21,7
inyamo
Dioscorea spp.
tuberkuli Afrika tropikala inyamo 59,5
patato
Ipomoea batatas
tuberkuli, folii, sprosi Amerika central e sudala patato 108,0
manioko
Manihot esculenta
tuberkuli Amerika sudala manioko 269,1
  1. Inkluzas la karoti e rapi.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Produktado di sika e verda legumi kunkalkulita.

Referi

  1. Questiono-pagino di FAOSTAT. URL vidita ye la 2015-09-16. Donaji agreganta: forsan inkluzas oficala, mioficala od evaluanta donaji