Wikipedio:Arkivo:Debato2004

Uzez ica pagino por irga sugesto e debato pri generala aferi pri Wikipedio.

Por faciligar la debati generala, anke la Yahoo-forumo 'ido-wikipedio' esas uzata.

Por abonar irez a: http://groups.yahoo.com/group/ido-wikipedio/

o sendez vakua mesajo a: ido-wikipedio-subscribe@yahoogroups.com

Por membreso di la forumo es bezonata pregar aprobo (kontre-spamala agado).

Emblemo di Wikipedio

Me esas certa ke en emblemo di Wikipedio Idala esas skribita eAciklopedio. Ka ne? Artomo

No, no. En la emblemo me skribis 'enciklopedio', me havas certeso. Ma semblas ke ol ne esas lektebla korekte. Me esforcos por plubonigar olua lektebleso. --Albonio 20:22, 11 Jul 2004 (UTC)

Ligili

Me trovis en reto multalinguala ligilaro en qua on povas trovor extera ret-situi uzebla por Wikipediala pagini. Vizitez http://dmoz.org/ . Artomo

Por ke ligili funcionez en Wikipedio maxim bone, on devas sempre skribar kelka vorti e frazi importanta samamaniere.

Ni uzas, inter altri, sequanta vorti e frazi en ligili:

Surnomo, Prenomo (se vu ne savas Prenomo, ne facez ligilo vane)
dio di monato
X-esma yar-cento
- Vice X-esma yar-cento me propozas Xma yarcento - idojc
- Anke me preferas plu kurta formo Xma yarcento (o X-ma yar-cento). Se ni komencar uzar "Xma yarcento", ni havos pozitiva problemo pro ke ni havas tale multa artikli, en qui ni devos chanjar ca frazi (pluse ridirektilin on mustas facar). Ka plu experta Idisti juntus preferita vorti e frazi en listo Sugestata vorti por omni? - Artomo
- Me pensas ke ja existas tro multa artikli per la longa maniero "X-esma yar-cento". Esus desfacila chanjar omna li. Ni povus uzor ridirektili kande olu esos bezonata o simple, facar la ligili tale: [[X-esma yar-cento|Xma yarcento]]. Ol esas tre simpla ed efikema. --Albonio 14:27, 24 Jul 2004 (UTC)
- En KGD esas uzita maniero "Xma" en ordinala nombri, e formi 1-esma, 2-esma abrevias nule, e 3-esma, 5-esma e c. abrevias nur un litero. Kar Albonio, vu kom sysop havas multa labori plu importanta, ma me povus plenigar ca tasko. Nur 20 ridirektili esas bezonata. Do me chanjor "X-esma" a "Xma" omnapagine, se vu ed altri permisas. - Artomo
- Omna "X-esma" editita a "Xma" da me ye 29 di julio. - Artomo

Kande vu kreas nova pagino, esas sugestata uzar en rubriko

singularo (por ex. Vikingo)
streketo en kompozita substantivi (por ex. fer-voyo)

Skribante samamaniere on ne devas ponderar, ka ligilizinda vorti funcionas o ne funcionas. - Artomo

ante Kristo od ante nia ero od altra

Ni mustas decidar ka ni uzos frazo "ante Kristo" od "ante nia ero". Me repetas hike opinioni skribita da me altraloke.

Ni mustas memorar ke Ido esas linguo por tota mondo e ni mustas zelar a neutraleso. Pro to me propozas uzar frazo "ante nia ero" segun modelo di Rusa usado "do nashey eri". Altralatere ca frazo esis inventuro por ne uzar tabuo-vorto en ateista Soviet-Uniono, do la "nia ero" esas advere Kristana ero pro ke la enumerado komencas de sama punto. Quankam uzado abreviaturo a.n.e. (= ante nia ero) esus simpla solvuro.

Se ni decidos uzar "ante Kristo", uzez abreviuro a.Kr. – ed abreviuro p.Kr. (pos Kristo) se ulo bezonas – pro ke "ante Kristo" esas longa se ulu uzas ol ofte en lua texto.

Anke un probabla moyeno: Nia 2000-esma yaro esis 5760/5761-esma yaro segun judaismo e 1420/1421-esma yaro segun Islamani. Kad esas posibla uzar ri-direktili e ligili por konektar diversa enumeradi? Do omnu uzus irga enumerado di yari segunvole ma uzante ridirektili e ligili. Sequanta solvendo esos, quo enumerado esas "normo". Nia ocidentala? Artomo

Martin: Meaopinione ne es bona tro restriktar ta uzo, nam fakte ta diversa uzi trovesas omnalingue.

Me ne deziras restriktar ula uzo di diversa enumerado e nomizado di yari. Ni mustas pensar ca kozo de vid-punto di Wikipedio. Irgu povas uzar en lua texti "ante Kristo", "ante nia ero", Islamana yari, Judaismala yari segunvole. Quankam kande ulu facar ligilo, UN sistemo devus esas "normo" pro ke diversa fakti, eventi e c. esus trovebla en UN pagino. Por exemplo irgu povus skribar pri evento di Islamana yaro 1420 ma, kun helpo di ligilo, ca evento esus konektita a yaro 2000 (pos Kristo). Ni mustas pensar globale ma skribar lokale. - Artomo

Me opinionas ke "ante Kristo" e "pos Kristo" deskriptas la realeso di la yar-nombrizado e ne povas ofensar irgu. Ma on povas ofensar Mohamedisto se on postulus ke la ero Kristanala esas lua ero. Quale on audacas dicar NIA ero pri omnu? Do, mea opinione, on dicez a.K. e p.K. por klareso e modesteso.--Mikelo 10:35, 24 Jul 2004 (UTC)

Anke me, fine, opinionas ke "ante Kristo" e Kristana nombrizado esus maxim simpla rezolvo. "Nia" nur emfazus la bazo di enumerado. Ma me inkulkas ke irgu povas uzar propra sistemo e kun helpo di ligili diversa nombri povas konektor, do ligili mustas esar unforma. – Altralatere, quo esus maxim apta abreviuro? a.Kr. / a.K. / AK (quale en Alger)? Adjuntez la rezolvo en Sugestata vorti! - Artomo

Du aprobita vortolibri, Franca-Ida ed Angla-Ida, havas "a.K.". Un ek oli, Angla-Ido, anke havas "p.K". Altra vortolibri ne havas abreviuri. Atencez ke "a.K." e "p.K." esas uzita.--Mikelo

Me anke preferas "ante Kristo" (a.K.) e "pos Kristo" pro la sama motivo kam Mikelo.

Listo por listi

Kar Amiki! Kad esus pasabla / uzebla kreor separita pagino pri listi e kolektor adube kreskanta listo di (longa) listi? Por exemplo on kreez pagino "Prezidanto di Usa" kun (kurta) texto pri prezidanteso en Usa e kun ligilizita listo dil prezidanti. (Me kredas ke pagino pri Usa esos ulatempe tre longa.) En pagino "Usa" ed en pagino "Listo di listi" esus ligilo a "Prezidanto di Usa". On povas kreor anke pagino "Stato" kun listo di stati dil mondo, "Rejo di Francia", e.c. Inter altri anke pagino "Mamifero" havas (kreskanta) listo.

Ma qua esus rubriko di nova pagino? "Listo DI listi" o "Listo PRI listi"? Artomo

Surnomo, Prenomo

Ni komencis uzar ordino "Surnomo, Prenomo" quo esas maxim bona uzado en enciklopedio. Ma altralatere Vikingi e reji e.c. ne havis/havas surnomo quale ni komprenas la senco di surnomo. Eiríksson ne esis surnomo di Leifr (videz Eiríksson, Leifr), ma la nomo mencionita Vikingo esis nur Leifr ed il esis filiulo di Eirík, i.e. Eiríks-son. Do rubriko di ca pagino devus esar Leifr Eiríksson. Quankam, por exemplo, nuna Sueda Leif Erikson havas surnomo Erikson e ca Leif ne esas filiulo di Erik ma, por exemplo, di Alfred. Altralatere nuna Islandani uzas ankore nur prenomi.

Quale ni skribos en futuro? - Artomo

Ula problemo esas ke la "prenomo" pozesas dope en ula landi. En la anciena Angla sistemo on dicas "nomo e surnomo". Onua personala nomo esas onua vera nomo, ma anke on povas esar surnomizita. La surnomo esas plusa nomo pozita sur la persono (o sur lua nomo) kom deskriptajo. En Europa generale la familiala nomo esas la surnomo. En Islando la *patronimiko esas la surnomo. En Rusa on generale uzas la *patronimiko kom surnomo, ma on povas plu formale pronuncar nomo, *partonimiko e familiala nomo.

On povas havar plura personala nomi en la Angla, exemple, "Ian Robert Richard Frederick Smith". En la Hispaniana existas komplexa sistemo quan me ne komprenas, do, "Ernesto Che Guevara Lynch", qua semblas pasable kurta Hispaniana nomo, o nomi e surnomi, o plena-nomo (la sola tala nomo quan me nun povas rimemorar.)

Ido semblas traktir ca afero tre male. Ol (o Dyer) ne distingas inter la patrala e la familiala nomi. Me opinionas ke "prenomo" esas tote erora, od on bezonas "posnomo". Ido konfundas la familiala nomo kun la surnomo nur pro ke, maxim larje en Europa, on sempre selektas la familiala nomo kom surnomo.

Me propozas (1) Ke "nomo" signifikez nur personala nomo, do on abandonez "prenomo" e "personala nomo" ed uzez nur "nomo" pri to; (2) ke "plena-nomo" signifikez nomo e surnomo; (3) ke on aprobez "patronimiko" kom Ido vorto; (4) ke on inventez vorto, exemple "gentonimiko", por signifikar la familiala nomo, pro ke "familiala nomo" esas plumpa e pro ke, se "nomo" esas esence personala, "familiala nomo" kontredicas su ipsa.

En Europa generale la gentonimiko esas la surnomo. En Islando la patronomiko esas la surnomo. En Rusia on generale uzas la patronimiko kom surnomo, ma on povas plu formale pronuncar nomo, patronimiko e gentonimiko. Angli povas havar plura nomi ed un surnomo, qua esas la gentonimiko.

Do, Eiriksson esas la surnomo di Leifr, pro ke ol esas lua patronimiko, qua, en lua lando e tempo, uzesis kom surnomo.

Nomo, patronimiko, gentonimiko, surnomo, plenanomo. La ordino pri la enciklopedio esez surnomo, nomo (nomo) (patronimiko):

"Eiriksson, Leifr"
"Kruschev, Nikita Sergeievich"
"Scott, Robert Falcon"
"Sigurdsdottir, Nella"

--Mikelo 12:55, 24 Jul 2004 (UTC)

Me savas Sueda e konocas ke en Sueda enciklopedii artiklo pri mencionita Vikingo havas rubriko (Suede) "Leif Eriksson", e nunatempe Leif Erikson (nur un -s-) havas rubriko "Erikson, Leif".

Me savas anke Rusa e konocas ke en Rusia on parolas (exemple) "Nikita Sergeyevich" kande on dicas kun "vu", ma en Rusa-linguala enciklopedii la rubriko esas "Hrushchev, N. S." o "Hrushchev, Nikita Sergeyevich". Tre intim amiki povas uzar nur patronimo, exemple, "Sergeyevich", e la membri di familio e intim amiki povas uzar nur (pre)nomo, exemple, "Nikita". - Artomo

Regnanti

Quale ni nomizos regnanti di diversa landi e regni nuntempa e pasinta? Videz, quale me skribis en [Regnanto di Suedia], [Regnanto di Rusia], [Regnanto di Francia]. Ka formo, exemple, "Karl la Granda", "Erik la Santa" esas apta? Me uzis anke formo, exemple, "X-esma Oskar". Ka "X-ma Oskar" o "Xma Oskar" esus plu bona? O ka ni uzus "Oskar Xma", do omna Oskari esus en Omna pagini unloke? - Artomo