Historio di Kristanismo
La historio di Kristanismo sequas Kristanismo dum ol evolvis de sua komencala kredi e praktiki en la 1ma yarcento, propagis geografiale en la Romana Imperio e preter ol, e devenis globala religio en la 21ma yarcento.
Kristanismo originis kun la ministerio di Iesu de Nazaret, Juda instruktisto e sanigisto qui esis krucifikita e mortis circum la yaro 33 en Ierusalem, en la Romana provinco Judeo. Pos il, lua sequanti, grupo di apokaliptika Judi, proklamis ilua rezurekto. Kristanismo komencis kom Juda sekto e restis tala dum plura yarcenti en kelka loki, divergante gradale de Judaismo pro doktrinala, sociala, e historiala diferencuri. Malgré la persekuto en la Romana Imperio, la fido propagis kom radikala movado qua esis establita dum la 3ma yarcento, interne ed extere di l'imperio. La Nova Testamento esis skribita e la eklezia regado esis ample organizita en sua unesma yarcenti, tamen la biblia kanono ne devenis oficiala til 382.
La Romana Imperiestro Konstantinus la 1ma divenis l'unesma kristana imperiestro en 313. Il publikigis la Edikto di Milano, qua esprimis tolero por omna religioni. Il ne facis Kristanismo la statala religio, ma il provizis decideganta suporto. Konstantinus konvokis l'unesma di sep ekuminika koncili. Kristanismo esis samtempe difinita e transformita en la Antiqua Antiqueso, en quo kelkfoye nomesas l'"oroza ero" di Patristika Kristanismo. Dum la frua Mezepoko, Estala e Westala Kristanismo ja komencis divergar, dum misionala aktivesi expansis Kristanismo adweste e adnorde. Monaki e monakini havis prominenta rolo en establiso de Kristanaro qua influis omn aspekto di mezepokala vivo.
De la 9ma yarcento til la 12ma, politikigado e e kristanigado iris kune por developar Orienta Central Europa, Rusa linguo, legopovo, e literaturo. Bizanco esis plu prospera kam la westo, e Ortodoxismo havis influeso en Estal Europa. Islamo e westala krucomiliti havis negativa efekti sur Estala Kristanaro. Dum l'Alta Mezepoko, Estala ed Westala Kristaneso apartigis su suficante, ke diferenci kondukis al Skismo Esta-Westa di 1054. Tempala reuniguro ne esis atingita til yaro ante la Falo di Konstantinoplo. La konquero di Konstantinoplo ye 1453 finis kun eklezio institucala establizita sub Konstantinus, ma ol survivis en altrigita formo.
Diversa katastrofala eventi, kombinita kun kreskanta kritikemo dil Katolik eklezio dum la yari 1300-1500, kondukis al Protestanta reformo e lua konexita movadi. Reformo, e la Katolika Kontrereformo, esis sequata dal Europana religiala militi, la developo di moderna politikala koncepti di tolero, e la Racion-epoko. Kristanismo anke influis la Nova Mondo per sua konexo kun koloniismo, lua parto en l'Usana Revoluciono, la dissolvuro di sklaveso en Ocidento, e la longotempa impakto di protestantismala misioni.
En la 21ma yarcento, tradicionala Kristanismo dekadis en l'Ocidento, dum nova formi evoluis e propagis tra la mondo. Nuntempe, plu kam du bilioni personi en la mondo esas kristani, e Kristanismo devenis la maxim granda e maxim propagita religio. Dum la lasta yarcento, la centro di kresko transirigis de Ocidento a Oriento e del Nordo a la Sudo dil mondo.