Proprietajo

De Wikipedio

Proprietajo esas la kontrolo direta o nemediata di ula kozo, qua povas esar objekto materiala od yuro. La temo dil yuro pri proprieto esas ula kozo konkreta od abstrakta kapabla di subisar proprigo.

Ordinare, socialista e komunista doktrini volas ke la proprietajo di la kozi esas kolektiva, ne exkluziva.

Doktrino pri proprietajo[redaktar | redaktar fonto]

En judiciala doktrino, note en sistemi kun fundamento en la Romana yuro, on judikas ke la yuro pri proprieto subdividesas en tri parti:

  1. yuro por uzar, uzoyuro (ius utendi), qua signifikas ke la proprietanto povas uzar la kozo segunvole, sempre ke ta uzo ne violacus altra legi, o lezus la yuri di altra personi.
  2. yuro por recevar benefici (de la proprietajo) (ius fruendi), qua signifikas ke la proprietanto povas utiligar la produkturi o rezulti quin la posedajo produktas. Ta produkturi povas esar naturala (exemple: cereali de plantacajo) o civila (exemple: la profito obtenita pro prestar o lugar kozo o pekunio). E,
  3. yuro por disponar (ius abutendi), qua signifikas ke la proprietanto povas modifikar, destruktar, vendar, lugar, transferar la proprietajo per irga formo, donar od inkluzite renuncar a lua yuro pri la kozo posedinta.

Tipi di proprietajo[redaktar | redaktar fonto]

  • Publika proprieto, kande la kozo apartenas a tota socio, exemple: stradi e placi en urbi, publika skoli e hospitali, edc.
  • Privata proprieto, kande la kozo apartenas a unika persono, grupi di personi en societo od asociuro (religiala asociuro, asociuro por defensar yuri di grupi, edc.).