Dinastio Qing
| Dinastio Qing 清朝 | ||
| 1636 til 1912 | ||
.svg)
|
| |
| ||
Urbi
| ||
| Chefurbo: | Beijing | |
| Tipi: | Absoluta monarkio | |
| · Imperiestro: | Huang Taiji (unesma) Puyi (lasta) | |
| · Entote: | 13 150 000 km² (1790) | |
Habitanti
| ||
| · Entote: | 301 000 000 (1790) | |
| Kauzo di la fino: | Chinia divenis republiko | |
La dinastio Qing (Chiniane: 清朝) esis la lasta imperiala dinastio di Chinia, e regnis de 1644 til 1912 kun kurta restituco en 1917. Ol sucedis la dinastio Ming e sucedesis da Republiko Chinia. La multi-kulturala imperio Qing duris dum preske tri yarcenti, e formacis la bazo di moderna Chiniana stato.
La dinastio Han fondesis dal klano Yurchen, populo qua habitis regiono proxim fluvio Amur, inter la nuna Rusia e Popul-Republiko Chinia. Ca populo pose konocesis kom Mandjuriani. Nurhachi, chefo dil Yurchen, komencis organizar populi de la nordo di Chinia (Mandjuriani, Han e Mongoli) sub chefeso di militala chefi lokala. En 1616 ilu proklamis tale nomizita "tarda dinastio Jin". En 1636, ilua filiulo Hong Taiji proklamis tale nomizita "dinastio Qing". Ilua nepotulo, imperiestro Kangxi, plusolidigis kontrolo, manteninte Mandjuriana identeso, adoptis Tibetana Buddhismo e mantenis elementi de Konfuceismo. Oficisti de etnio Han laboris kune Mandjuriani. La dinastio anke kontrolis Tibet e Mongolia.
Dinastio Qing atingis lua apogeo dum la regno dil imperiestro Qianlong (1735-1796), e pose gradope dekadis. La habitantaro kreskis ed atingis cirkume 400 milion individui, tamen l'imposti e la revenui dil guvernerio kreskis multe min kam la habitantaro, e to pose efektigis fiskala krizo. Pos l'unesma Opiumo-milito (1839-1842), extera povi impozis a Chinia tale nomizita "neegala traktati". La revolto di Taiping (1850-1864) e la revolto di Dungan (1862-1877) produktis la morto di 20 milion personi, la maxim multa pro famino.
Imperiestri
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Imperiestri di Dinastio Qing |