Tamar (rivero en Anglia)
La Tamar (pr. teima(r), kornwalana: Dowr Tamar) esas rivero en sudwesta Anglia, quo formacas grandaparte la frontiero inter la komtii Devon (este) e Kornwal (weste). La areo dil rivero esas UNESCO Mondala Heredajo-Situo pro sua historiala min-aktivesi.
La fonto dil Tamar distas min kam 6 km de la norda kornwalana marbordo, ma ol fluas adsude ed olua voyo transiras la peninsulo a la suda marbordo. La tota longeso dil rivero esas 98 km. En sua ekflueyo, Tamar fluas aden la Hamoaze ante enirar Plymouth Sound, bayo en la Kanalo. Enfluanta riveri di Tamar inkluzas la riveri Inny, Ottery, Kensey e Lynher (o St Germans Rivero) ye la Kornwalana latero, e la Deer e Tavy ye la Devonana latero.
La nomo Tamar (o Tamare) mencionesis da Ptolemeo en la duesma yarcento en lua Geografio. La nomo supozeble signifikas "Granda Aquo." Tamar esas un ek plura riveri en Britania, di qui la anciena nomo supozesas devenar de prehistoriala rivero-vorto qua signifikis "tenebroze fluanta", quale anke la Fluvio Thames.
La 7ma yarcenta Kosmografio di Ravenna mencionas romana kolonio kun la nomo Tamaris, ma esas neklara qua urbon alonge Tamar ica nomo referas. Plymouth, Launceston e la romana fuorto en Calstock omna sugestesis.
Frontiero
[redaktar | redaktar fonto]La estala rivo dil Tamar establisesis kom la frontiero di Kornwal da Rejo Athelstan en la yaro 936. Plura vilaji norde de Launceston, weste del Tamar, transferesis a Devon dum la 11ma yarcento; la frontiero chanjesis por sequar la rivero Ottery adweste, vice Tamar. La frontiero ridivenis Tamar en 1966, kande la parokii North Petherwin e Werrington transferesis de Devon a Kornwal. La lego Counties (Detached Parts) Act 1844 certigis ke parokii esas tote en un komtio. Ol transferis parto dil Rame-Peninsulo (weste del Hamoaze) de Devon a Kornwal (parti dil parokii Maker e St John). La lego anke transferis parto dil parokio Bridgerule a Devon, e parto di North Tamerton a Kornwal - ica lasta transferi kreis du ek la hodiala 'ecepti' dil rivero-frontiero.
La moderna administrala frontiero inter Devon e Kornwal sequas plu proxime Tamar e Hamoaze kam la 'historiala' frontiero (del 11ma til 19ma yarcenti). Nur tri 'ecepti' dil regulo ke la frontiero sequas la rivero (de fonto a maro) nun existas, omna super kunflueyo kun la rivero Deer, en la supra parto dil Tamar.
Transireyi
[redaktar | redaktar fonto]La rivero havas 22 strado-transireyi, inkluzanta mezepokala petra ponti. La maxim anciena ponto jacas en Horsebridge (1437), la sequanta maxim anciena esas Greystone Bridge, proxim Lawhitton - ica arka petra ponto konstruktesis en 1439. Gunnislake New Bridge konstruktesis en 1520 da Sir Piers Edgcumbe. La Gunnislake-ponto esis chefvoyo aden sudesta Kornwal e la maxim basa ponto super Tamar til la Tamar-ponto en Saltash en 1962.
En la basa parto dil Tamar esas la Royal Albert Bridge (1859), fervoyoponto nun adjacanta la plu nova Tamar-ponto. Amba ca ponti konektas Saltash e Plymouth. Plu base, trans la Hamoaze, esas la Torpoint-paromo - katen-paromo qua konektas Torpoint kun Devonport - e plu base trans la Hamoaze esas anke la Cremyll paromo.
La Calstock-viadukto esas altra famoza strukturo an Tamar, kun alteso 37m e dekedu arki di larjeso 18m, di quo tri pilastri stacas en la rivero; ol konstruktesis inter 1904 e 1907.