Teorio

Teorio esas spekuliva konceptajo o konoco ofte developita segun l'observado o l'experienco, doniga ideala reprezentata, fora de aplikadi. Kelkafoye la termino teorio uzesas por dezignar kelku di tempeso o ne tote vera.

En matematiko ed en logika matematiko, teorio esas ensemblo d'afirmaji do to es d'axiomi e l'altri di demonstrebla teoremi ek de ica axiomi ed a povo di normi de logiko. Teorio di Godel deklaras ke ulu koheranta teorio, kon linguo se ne anke solida ke to del aritmetiko, ne povas inkluzar multi la vera afirmaji. Altre dicas, tala teorio kontenus sempre di nedecidaja propozi.

En cienci, teorio esas modelo o kadro de laboro per la kontenajo. En fiziko, termino de teorio dezignas ordinare la matematikala suporto, derivata de mikra bazala ensemblo di principi, qui permisas produktar previdi experimentala por donata kategorio de fizikala sistemi. Exemple, la klasika « elektramagnetala teorio », e do la distinta rezulti povas obtenesar del equacioni di Maxwell.

L'adjektivo teoria adjuntita al deskripto de ica fenomeni, indikar ofte ke partikulara rezulto predicis per teorio ma ne ankore observata. Exemple, til recente, nigra trui ankore konsideresis teorial objekti. Olu es nerara en la historio de la fizikio, ke di teorii havis produktar di tala previdi e ke plu tarde ica to esas su confirmata per l'experienco.

Por ke teorio esus konsiderata kom partago di fixigita konoci, ulo esas kustume bezonata ke to produktas kritika experienco, esas a dicar experimentala rezulto ke esis ne predicte per nun pruvita teorio.