Equatorala e tropikala foresti
La nomizita tropikala foresti, inkluzite la nomizita Equatorala foresti existas en 4 kontinenti: Amerika (la maxim vasta surfaco), Afrika, Azia ed Oceania, jacanta aproxime inter la Tropiko di Kankro e la Tropiko di Kaprikorno. La tota extenso del *biomi di foresti Equatorala, tropikala ed anke subtropikala foresti esas cirkume 17 milioni km², o 20% de la tota emersita surfaco de la planeto.
L'arbori de ca ekosistemi povas havar plu kam 30 metri di altajo, e ne perdas folii dum la vintri. L'equatorala e tropikala foresti esas importanta por absorbar, tra fotosintezo, la karbobioxo produktita en la mondo.
La klimato en ca zono esas sempre varma e humida. La monatala mezavalora temperaturi superiras 18°C (64°F) dum tota yaro,[1] e la pluvo-quanto yarala nulatempe esas infre 1680 mm, e povas atingar 10 mil mm en sud-estal Azia, quankam mezavalore ol varias de 1750 mm til 3000 mm.[2] La pluvo-quanto distributesas preske uniforme dum la yaro, e ne existas longa periodi di sikeso. Pro la granda pluvo-quanto, lia suli esas povra pri nutrivi por l'agrokultivo.
Ca ekosistemi shirmas granda quanto di speci di animali e planti. En singla hektaro di tropikala foresti povas existar til 42 mil speci di insekti, til 807 arbori de 313 diferanta speci, e 1500 altra speci di planti, inkluzite epifiti. Lia biodiverseso esas granda: on kalkulas ke ca foresti shirmas cirkume 40% til 75% de la speci animala e vejetala de la mondo.
Segun saveskas nun, tropikala foresti existabas en la Tero de milion yari ante nun. La maxim multa ek la nuna tropikala foresti existas en fragmenti del anciena kontinento Gondwana. Pos la separo di la kontinenti, multa amfibii desaparis, ed en la sika klimato, repteri evolucionis.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ Tropical broadleaf Evergreen Forest: The rainforest - Autoro: Woodward, Susan.
- ↑ Newman, Arnold:Tropical Rainforest: Our Most Valuable and Endangered Habitat With a Blueprint for Its Survival into the Third Millennium Publikigita da Checkmark. Publikiga ye 2002.