Mandalay

Mandalay

Palaco en Mandalay.
Lando:	Myanmar
Informo:
Latitudo:	21°59' N
Longitudo:	96°05' E
Altitudo:	22 m
Surfaco:	163,84 km²
Habitanti:	1 726 889 (2014)
Disto de Naypyidaw:	686^[1] km
Horala zono:	UTC+6:30
Mapo:

Mandalay esas la duesma maxim populoza urbo en Myanmar, dop Yangon. Segun la demografiala kontado di 2014, ol havis 1 726 889 habitanti. Jacanta an l'estala rivo dil fluvio Irrawady, lua tota surfaco esas 163,84 km².

Mandalay fondesis en 1857 dal rejulo Mindon Min, e remplasis Amarapura kom chef-urbo di la dinastio Konbaung. Ol esis la lasta chef-urbo di Burma ante lua anexo dal Britanian imperio en 1885. Sub Britaniana dominaco ol duris havar komercala e kulturala importo, malgre l'augmento di importo di Yangon. Ol subisis granda destruktado pos Japonian okupo, dum la duesma mondomilito. En 1948, Mandalay enkorpigesis a nedependanta Burma.

Nun, Mandalay duras esar la maxim importanta centro komercala, edukala e sanesala de la nordo di Myanmar, malgre la kresko di la nuna chef-urbo di la lando, Naypyidaw.

Historio[redaktar | redaktar fonto]

Quale altra chef-urbi di Burma (pose Myanmar), Mandalay fondesis segun deziri di lora suvereno. Ye la 13ma di februaro 1857, lora rejulo Mindon Min fondis nova chef-urbo an la pedo di la kolino Mandalay, por satisfacar predico pri la fondo di metropolo dum la celebro di 2400 yari del aparo di Buddhismo.

La tota surfaco di lora chef-urbo esis 66 km², ed ol cirkondesis da fluvio Irrawady e 3 riveri. En lua projeto, l'urbo havus citadelo kun 413 hektari, cirkondita da quar muri, longa de 2032 metri, e da fosato larja de 64 metri, e profunda de 4,6 metri. La muri havis turmeti distanta 169 metri l'una de l'altra, por gardisti.

En junio 1857 l'anciena rejala palaco di Amarapura dismuntesis e transportesis per elefanti a la nova loko, an la bazo di la kolino Mandalay. Tamen, la transfero di la korto kompleteskis erste du yari pose, ye la 23ma dimayo 1859.

Dum la sequanta 26 yari, Mandalay esis la chef-urbo di la dinastio Konbaung, la lasta dinastio di nedependanta Burma, ante l'anexo dal Britanian imperio. Mandalay cesis esar chef-urbo ye la 28ma di novembro 1885, kande Britaniani kaptis la urbo e sendis lora rejulo Thibaw Min e lua spozino ad exilo en India. Mandalay ruinesis, tamen la palaco, lua strukturi e la murego konservesis.

Malgre ke ol duris esar importanta urbo an la nordo di Burma, Yangon divenis plu importanta komercale e politikale. Por Britaniani, la nura importo di Mandalay esis komercala. Quankam la ferovoyo inauguresis en Mandalay en 1889, to esis, min kam 4 yari pos l'anexo dil rejio, l'unesma fakultato, Mandalay College, establisesis ibe erste 40 yari pose, en 1925.