Milito Rusa-Japoniana
| Milito Rusa-Japoniana | |||
| |||
| Kelk imaji pri Rusa-Japoniana milito. | |||
| Dato: | 8ma di februaro 1904 til la 5ma di septembro 1905 | ||
| Loko: | Mandjuria, Flava maro, Korea, Japonia-maro | ||
| Rezulto: | Japonia vinkis. Rusa imperio cedis la teritorio Kwantung (Guangdong) e suda Sakalini a Japonia. | ||
| Rusa imperio | ↔ | Japonian imperio | |
| Caro Nikolaus la 2ma Aleksey Kuropatkin Stepan Makarov † Zinovi Rozhestvenski |
↔ | Imperiestro Mutsushito Iwao Oyama Heihachiro Togo Nogi Maresuke | |
| c. 500 mil | ↔ | c. 300 mil | |
| 28.000 morti dum kombati 9.300 morti pro morbi o vunduri |
↔ | 47.000 morti dum kombati 21.000 morti pro morbi o vunduri | |
La Milito Rusa-Japoniana (Ruse: Русско-японская война Rússko-yapónskaya voyná, Japoniane: 日露戦争 Nichiro sensō) esis milito kun origini en l'ambicii imperiala de Rusa imperio e Japonian imperio koncerne Mandjuria e Korea. La precipua batali-agri esis la peninsuli Liaodong e Mukden, e la mari Koreana, Japoniana e Flava.
Rusi deziris portuo che oceano Pacifiko kun varma aqui (qui ne frostigis dum vintro)[1] por lua mar-armeo e por marala komerco. La portuo di Vladivostok nur povis funcionar dum la somero, ma Port Arthur (Chinia) povus funcionar dum tota yaro.
Depos l'unesma milito Chinia-Japonia (1894-1895), Chinia cedis Taiwan a Japonian imperio, ed anke la protektorato sur Korea e la peninsulo Liaodong per la traktato di Shimonoseki. Pose, Japonia obligesis cedar Port Arthur a Rusia. En 1903, la negocii inter Rusia e Japonia restis neutila, do Japonia decidis komencar milito por mantenar exkluziva dominaco sur Korea. Sen ante deklarar milito, ye la 8ma di februaro 1904, Japoniani atakis Port Arthur, sinkis kelka militonavi e domajis la cetera. Per ca agado, li dominacis la maro, e desembarkis trupi che la peninsulo Koreana.[2]
Dum la sequanta batalii, Japoniani vinkis konstante Rusa armeo e mar-armeo, exemple en la granda batalio di Cushima, e to surprizis multe altra nacioni, nam unesmafoye ula populo ne-Kaukaziana konfrontis e vinkis ula povo Europana. Ca vinki modifikis profunde l'equilibro di povo en estal Azia, e rezultis la solidigo di Japonia kom importanta povo en la mondo, ante l'unesma mondomilito. La neexpektita vinkeso augmentis la jeneso meze Rusi kontre carala rejimo, judikita kom korupta e neefikiva, ed esis un ek la precipua kauzi de la Rusa revoluciono di 1905.
