1905

De Wikipedio

Irez ad: pilotado, serchez

Historio > yarcento
19ma yarcento $\leftarrow$ 20ma $\rightarrow$ 21ma yarcento
Yardeki: 1900ma • 1910ma • 1920ma • 1930ma • 1940ma 1950ma • 1960ma • 1970ma • 1980ma • 1990ma
Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 1906 • 1907 • 1908 • 1909 • 1910 1911 • 1912 • 1913 • 1914 • 1915 1916 • 1917 • 1918 • 1919 • 1920 1921 • 1922 • 1923 • 1924 • 1925 1926 • 1927 • 1928 • 1929 • 1930 1931 • 1932 • 1933 • 1934 • 1935 1936 • 1937 • 1938 • 1939 • 1940 1941 • 1942 • 1943 • 1944 • 1945 1946 • 1947 • 1948 • 1949 • 1950 1951 • 1952 • 1953 • 1954 • 1955 1956 • 1957 • 1958 • 1959 • 1960 1961 • 1962 • 1963 • 1964 • 1965 1966 • 1967 • 1968 • 1969 • 1970 1971 • 1972 • 1973 • 1974 • 1975 1976 • 1977 • 1978 • 1979 • 1980 1981 • 1982 • 1983 • 1984 • 1985 1986 • 1987 • 1988 • 1989 • 1990 1991 • 1992 • 1993 • 1994 • 1995 1996 • 1997 • 1998 • 1999 • 2000

Eventi[redaktar | redaktar fonto]

Europa[redaktar | redaktar fonto]

26 di januaro - En Wien eventas l'unesma pleado di Pelleas und Melisande op. 5 da Arnold Schönberg.
En St. Peterburg, Rusia, delegitaro di 30 000 laboristi duktata da paroko Georgi Gapon donas a caro Nikolai 2ma peticiono pri sociala e politikala novigi. Soldati mortigas plu kam mil demonstranti ("Sangoza sundio"). Generala striko e revoluciono naskas. Unesma rusifiko-ero en Finlando finas.
13 di agosto - En Norvegia populo aprobas separo de Suedia kun 99% de voti.
18 di novembro - Princo Carl divenas la rejo Haakon la 7ma di Norvegia. Norvegia dissolvas uniono kun Suedia.
21 di novembro - La famoza formulo E = mc² de Germana Albert Einstein publikigesas. Ilu prizentas “specala” relativeso-teorio, qua revolucionos fiziko. Tamen la diserturo ne aprobesas en l'Universitato di Bern kom nesignifikanta e bizara.
28 di novembro - Partiso Sinn Féin, pro-nedependo, fondesas en Irlando.

Afrika[redaktar | redaktar fonto]

Imperiestro di Germania Wilhelm la 2ma vizitas Tanger. Lo efektigas disputo inter Germania e Francia.
En Tanzania, German Est-Afrika, naskas la revolto majimaji.

Azia[redaktar | redaktar fonto]

1 di januaro - Rusi kapitulacas avan Japoniani en Port Arthur, en Rusa-Japoniana milito.
Marto - Unionita Rejio agnoskas la nedependo di Afganistan.
4 di aprilo - Ter-tremo kun forteso 7.5 che la skalo di Richter frapas Kangra, India e produktas 19,000 morti.
27 til 28 di mayo - Rusa-Japoniana milito: En la Batalio di Cushima, la Baltika navaro sendita da Rusa caro Nikolaus la 2ma por kombatar Japoniani destruktesas da Japoniana floto komandata da Heihachiro Togo.
17 di novembro - Japonia subordinigas Korea kom protektorato.

Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]

Kanada agregas la provinci di Alberta e Saskatchewan, en westo.

Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]

21 di januaro - Dominikana Republiko signatas kontrato kun Usa quo permisas ta lando kontrolar lua dogani til 1941.

Oceania[redaktar | redaktar fonto]

Unionita Rejio transferas l'administro di Nova-Guinea ad Australia. Ol rinomizesas Papua-Nova-Guinea.

Naski[redaktar | redaktar fonto]

14 di januaro - Takeo Fukuda, chefministro di Japonia (m. 1995)
21 di januaro - Christian Dior, Franca modisto (m. 1957)
1 di februaro - Emilio Gino Segrè, Italiana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1989)
2 di februaro - Ayn Rand, Usana skriptisto e filozofino (m. 1982)
4 di februaro - Andrés Rivero Agüero, chefministro di Kuba (m. 1996)
6 di februaro - Ayn Rand, Rusian-Usana filozofo ed skriptisto (m. 1982)
6 di februaro - Władysław Gomułka, chefo di Polonia dum komunista periodo (m. 1982)

7 di februaro - Ulf von Euler, Sueda biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1983)
2 di marto - Roberto Francisco Chiari Remón, prezidanto di Panama (m. 1981)
19 di marto - Albert Speer, Germana militisto (m. 1981)
25 di marto - Pote Sarasin, chefministro di Tailando (m. 2000)
1 di aprilo - Gaston Eyskens, chefministro di Belgia (m. 1988)
18 di aprilo - George Herbert Hitchings, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1998)
26 di aprilo - Raúl Leoni Otero, prezidanto di Venezuela (m. 1972)
26 di aprilo - Jean Vigo, Franca filmifisto (m. 1934)
11 di mayo - Augusto Hamann Rademaker Grünewald, Braziliana militisto, membro di la uniono di militisti qua guvernis en 1969 (m. 1985)
16 di mayo - Henry Fonda, Usan aktoro (m. 1982)
24 di mayo - Mihail Aleksandrovich Sholokhov, Sovietiana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1984)

26 di mayo - Seni Pramoj, chefministro di Tailando (m. 1997)
15 di junio - Léon Degrelle, Belga fashisto (m. 1994)
21 di junio - Jean-Paul Sartre, Franca skriptisto e filozofo, Nobel-laureato pri literaturo (ne-aceptis la premio) (m. 1980)
13 di julio - Edvin Laine, Finlandana filmifisto (m. 1989)
15 di julio - Chaudhry Muhammad Ali, chefministro di Pakistan (m. 1980)
25 di julio - Elias Canetti, Bulgara-Angla skriptisto, Nobel-laureato (m. 1994)
29 di julio - Dag Hammarskjöld, chef-sekretario dil Unionita Nacioni de 1953 til 1961 (m. 1961)
3 di agosto - Dolores del Río, Mexikiana cinem-aktorino (m. 1983)
5 di agosto - Wassily Leontief, Rusa ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1999)
15 di agosto - Joachim Mrugowsky, Germana mediko e militisto (m. 1948)
20 di agosto - Mikio Naruse, Japoniana filmifisto (m. 1969)
22 di agosto - John Lyng, chefministro di Norvegia (m. 1978)
24 di agosto - Siaka Stevens, prezidanto di Sierra Leone (m. 1988)
3 di septembro - Carl David Anderson, Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1991)
9 di septembro - Chau Sen Cocsal Chhum, chefministro di Kambodja (m. 2009)
18 di septembro - Greta Gustafsson alias Greta Garbo, Sueda aktoro (m. 1990)
24 di septembro - Severo Ochoa, Hispana-Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1993)
28 di septembro - Max Schmeling, Germana boxisto (m. 2005)
30 di septembro - Nevill Francis Mott, Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1996)
14 di oktobro - Pentti Haanpää, Finlandana skriptisto (m. 1955)
18 di oktobro - Félix Houphouët-Boigny, prezidanto di Ivora Rivo (m. 1993)
23 di oktobro - Felix Bloch, Suisa fizikisto, Nobel-laureato (m. 1983)
7 di novembro - Aurélio de Lira Tavares, Braziliana militisto (m. 1998)
19 di novembro - Tommy Dorsey, Usana muzikisto (m. 1956)
4 di decembro - Emílio Garrastazu Médici, prezidanto di Brazilia (m. 1985)
11 di decembro - Erskine Hamilton Childers, prezidanto di la Republiko di Irlando (m. 1974)
17 di decembro - Érico Veríssimo, Braziliana skriptisto (m. 1975)
31 di decembro - Guy Mollet, chefministro di Francia (m. 1975)
Jigme Wangchuck, rejo di Bhutan (m. 1952)

Morti[redaktar | redaktar fonto]

5 di februaro - Lizardo Montero Flores, prezidanto di Peru (n. 1832)
9 di februaro - Adolph von Menzel, Germana piktisto (n. 1815)

24 di marto - Jules Verne, Franca skriptisto (n. 1828)
29 di mayo - Francisco Silvela y de Le Vielleuze, chefministro di Hispania (n. 1843)
21 di junio - Juan Lindolfo Cuestas, prezidanto di Uruguay (n. 1837)
15 di julio - Raimundo Fernández Villaverde, chefministro di Hispania (n. 1848)
18 di agosto - Albert Edelfelt, Finlandana piktisto (n. 1854)
21 di septembro - Francisco García Calderón Landa, Peruana militestro e politikistulo, prezidanto di Peru (n. 1834)
7 di oktobro - Pedro Américo, Braziliana piktisto (n. 1843)
decembro - Todor Ivanchov, chefministro di Bulgaria (n. 1858)

Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]

Obtenita de "https://io.wikipedia.org/w/index.php?title=1905&oldid=898323"

1900a yari