1998
| Historio > yarcento | ||||||||||
| 19ma yarcento 20ma 21ma yarcento | ||||||||||
| Yardeki: 1900ma • 1910ma • 1920ma • 1930ma • 1940ma |
||||||||||
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
||||||||||
Indexo
Eventi[redaktar | redaktar fonto]
Kosmo[redaktar | redaktar fonto]
- 6ma di januaro - Usa sendas Lunar Spector ad orbito cirkum Luno. Ol trovos traiti di aquo.
- 8ma di januaro - Kosmologisti anuncas ke l' expanso dil universo rapideskas.
- 2ma di marto - Galileo-probilo trovas maro sub glaciala surfaco di Europa, satelito di Jupitero.
- 5ma di marto - NASA anuncas ke Clementine-probilo trovis en Luno sate aquo por fuzeala fuelifo e suporto di homala koloniigo.
- 5ma di junio - Japonia divenas membro di "kosmala" stati, kande ol sendas probilo a Marso.
- 20ma di novembro - On komencas konstruktar internaciona kosmo-staciono.
Mondo[redaktar | redaktar fonto]
- 23ma di februaro - Osama bin Laden deklaras jihad (milito) kontra Judi e "kruco-militeri".
- 2ma di septembro - La tribunalo di UN punisas Jean-Paul Akayesu, ex-urbestro di urbeto Ruandana, pro gentocido. L'antea judicio pro gentocido deklamesis en 1948.
- 4ma di septembro - Lawrence "Larry" Page e Sergey Mikhaylovich Brin, studenti en l'universitato di Stanford, fondas Google.
- 1ma di novembro - L'Europana Tribunalo pri Homala yuri fondesas.
Europa[redaktar | redaktar fonto]
- 2ma di januaro - En Rusia uzeskas nova rublo pro ke l'inflaciono diminutas.
- 12ma di januaro - 19 Europala stati abnegas la klonado di homo.
- 3ma di februaro - En Italia pilotisto di Usan aero-forco ruptas per aeroplano metal-filego di acensilo, e 20 deklineri mortas.
- 6ma di februaro - En Jordania Abdullah 2ma divenas regnanto segun l'impero da lua patro, rejo Hussein.
- 28ma di februaro - Polico di Serbia komencas agi por exterminor "teroristi" en Kosovo.
- 10ma di aprilo - Unionita Rejio, Republiko di Irlando e maxim importanta partisi di Nord-Irlando paktas en Belfast pri paco.
- 25ma di aprilo - En Hispania, Andaluzia, l' eskombreyo dil mino di Los Frailes krakas. L'eskombro minacas la ekologiala sistemo di nacionala parko di Doñana. La eskombral aquo duktesas aden Guadalquivir-rivero.
- 3ma di junio - En Germania, Eschede, roto di treno di granda rapideso krakas kande ol voyajis a 200 km/h. En l'acidento 101 homi mortas.
- 14ma di junio - La ponto di Granda Belt en Dania inauguresas por trafiko.
- 12ma di julio - Francia vinkas Brazilia 3X0 e ganas Mondala Kupo di Futbalo.
- 12ma di julio - En Ballymoney, Nord-Irlando, tri pueri mortas kom rezulto di incendio premeditita en lia domo, pro atako da "unionisti" (grupo favorebla a l'uniono di Nord-Irlando kun Britania) kontre katolika familio.[1]
- 17ma di julio - En Sankt Petersburg sepultesas la restaji di la caro Nikolai la 2ma en bastiono di Petrus-Paulus 80 yari pos lua mortigo.
- 15ma di agosto - En Nord-Irlando, Omagh, IRA explozigas bombo. L'ago esas maxim sangoza dum terorista milito en Irlando: 29 homi mortigesas e 200 vundesas.[2]
- 1ma di septembro - Prezidanti Bill Clinton e Boris Yelcin negocias en Moskva pri ekonomiala krizo di Rusia.
Azia[redaktar | redaktar fonto]
- 28ma di januaro - Armizita partizani kidnapas 400 filii e docisti en Manila, Filipini.
- februaro - La parlamento di Usa imperas prezidanto Bill Clinton igor "necesa akti" por represor armala programo di Irak.
- 4ma di februaro - Ter-tremo en nordest Afganistan mortigas 5,000 personi.
- 6ma di februaro - En Jordania Abdullah 2ma divenas regnanto segun l'impero da lua patro, rejo Hussein.
- 7ma til la 22ma di februaro - Vintrala Olimpiala Ludi eventas en Nagano, Japonia.
- 20ma di februaro - Prezidanto di Irak, Saddam Hussein, negocias kun Kofi Annan de UN e permisas l'armal inspektisti rivenos ad Irak.
- 10ma di marto - Usana korpi vacinizesos kontra spleno-pesto che Persiana gulfo.
- 5ma di aprilo - En Japonia inauguresas la ponto Akashi-Kaikyo, qua konektas insuli di Shikoku e Honshu.
- 6ma di aprilo - Pakistan probas fuzeo, quo esas atingebla omna importanta loki di India.
- 11ma di mayo - India probas nuklear armi en la dezerto di Rajasthan.
- 13ma di mayo - Usa e Japonia imperas komercala punisi por India pro nukleara probi igita.
- 21ma di mayo - En Indonezia generalo Suharto renuncas pos 32-yara regno e sucedigesas da Jusuf Habibie.
- 28ma di mayo - Pakistan probas nuklear armi respondante ad India. Anke a Pakistan esas imperita komercala punisi.
- 30ma di mayo - Ter-tremo en nord Afganistan. 5.000 homi mortas.
- 9ma di julio - En Afganistan, la Talibani imperas, ke l'Afgani devas neuzar televiziono e video-kaseti, pro ke li esas kontre Islamala moralo.
- 20ma di julio - Lyonpo Jigme Thinley divenas chefministro di Bhutan.
- 5ma di agosto - Irak finas omna laboro kun armal inspektisti di UN.
- 20ma di agosto - En Afganistan Usa sendas fuzei a militala kampi di Al-Kaida fondita da Osama bin Laden.
- 5ma di septembro - Kim Jong-il divenas supra chefo di la republiko di Nord-Korea.
- 13ma di novembro - Bill Clinton imperas atakor Irak per aeroplani. Lasta-instante, Irak promisas kunlaborar kun l'armal inspektisti di UN.
- 20ma di novembro - La tribunalo dil Talibani deklaras ke Osama bin Laden esas ne-kulpinta pri bombo-explozi en Kenia e Tanzania ye agosto.
- 16ma di decembro - Prezidanto Bill Clinton imperas ke Usa ed Unionita Rejio atakos Irak aerale. L'armal inspektisti di UN ekvenas Irak.
- 19ma di decembro - Vice-prezidanto di Irak Taha Yassin Ramadan deklaras ke kunlaboro kun UN finas ed anke l'armal inspekti finas.
- 26ma di decembro - Irak anuncas, ke ol pafos ad Usana e Britanian aeroplani, se li invadus super Irak.
- 29ma di decembro - Reda Khmer exkuzas pri gentocido da li en Kambodja dum la yari 1970ma, kande plua kam 1 milion Kambodjani perisis.
Afrika[redaktar | redaktar fonto]
- 7ma di agosto - Bombi explozas en l'ambasadeyi di Usa en Dar-es-Salaam, Tanzania, e Nairobi, Kenia, e produktas entote 230 morti - di qui 207 Keniana civitani - e 4.500 vunditi. Quar membri de Al-Kaida akuzesis pri l'atako.[3]
- 20ma di agosto - En Sudan, Khartoum, Usa atakas posibla armifeyo kemiala di al-Kaida. La medikamentifeyo di al-Shifa destruktesas.
- 29ma di oktobro - En Sudafrika la Vereso-Komitato publikigas lua raporto pri eventi dum apartheid. Omna partopreninti di rasala konflikti konsideresas kulpinta pro krimini.
Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- januaro - Nivala buraskego atakas esta rivo di Usa. On opinionas, ke el Niño efektigis olu.
- 4 til 10ma di januaro - En Kanada eventas granda frosto-sturmo. Multega arbori domajesis, 28 personi mortis, elektrikala linei basigesis e plu kam mil elektrikala piloni destruktesis.
- 22ma di januaro - "Unabomber" Theodore Kaczynski judiciesas en karcero dumvive.
- 26ma di januaro - Prezidanto Bill Clinton negas ke il mantenis sexuala relato kun praktikantino Monica Lewinsky en la Blanka Domo.
- 28ma di januaro - Ford Motor Company anuncas ke ol kompros Volvo per 6,45 miliardi dolari.
- 29ma di januaro - En Birmingham, Alabama, bombo explozas che abortigo-kliniko. Un mortas e multa lezis su.
- 27ma di marto - En Usa on aceptas Viagra kom medikamento kontra impotenteso virala.
- 7ma di mayo - Mercedes-Benz kompras Chrysler. La maxim granda fuziono en historio kreas DaimlerChrysler.
- 17ma di agosto - Prezidanto Bill Clinton konfesas, ke il havis "ne-apta interago korpala" kun praktikanto Monica Lewinsky.
- 20ma di agosto - Supra Korto di Kanada imperas ke Quebec ne darfas separeskor de Kanada sen permiso da rejimo unionala.
- 29ma di septembro - La parlamento di Usa dekretas lego "Liberigala lego Irakana", qua deklaras, ke Usa volas desaparigor Saddam Hussein de povo.
Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 2ma di februaro - Miguel Ángel Rodríguez vinkas prezidantal elekto en Kosta Rika.
- 30ma di oktobro - En Honduras ciklono Mitch produktas 5.500 morti.
Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 6ma di decembro - Hugo Chávez Frías vinkas prezidantal elekto en Venezuela.
Oceania[redaktar | redaktar fonto]
- 5ma di mayo - Francia signatas interkonsento en Noumea por transferirar povo a lokala habitanti di Nova-Kaledonia.
- 17ma di julio - Ter-tremi en marala lito efektigas ondego, qua destruktas 10 vilaji en Papua-Nova-Guinea e produktas 1.500 morti.
Naski[redaktar | redaktar fonto]
- 6ma di aprilo - Peyton Roi List, Usan aktorino
- 5ma di junio - Yuliya Lipnitskaya, Rusian artala sketistino
Morti[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di januaro - Haxhi Lleshi, prezidanto di Albania (n. 1913)
- 5ma di januaro - Sonny Bono, Usana kantisto, aktoro e parlamentano (n. 1935)
- 7ma di januaro - Vladimir Prelog, Kroatiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1906)
- 9ma di januaro - Kenichi Fukui, Japoniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 15ma di januaro - Junior Wells, Usana muzikisto (n. 1934)
- 19ma di januaro - Carl Perkins, Usana muzikisto (n. 1932)
- 23ma di januaro - Hilla Limann, prezidanto di Ghana (n. 1934)
- 6ma di februaro - Nazim al-Kudsi, prezidanto di Siria (n. 1906)
- 8ma di februaro - Halldór Laxness, Islandana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1902)
- 17ma di februaro - Ernst Jünger, Germana skriptisto (n. 1895)
- 26ma di februaro - Theodore Schultz, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1902)
- 27ma di februaro - George Herbert Hitchings, Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1905)
- 8ma di marto - Peter Nilson, Suediana skriptisto ed astronomo (n. 1937)
- 15ma di marto - Benjamin Spock, mediko, skriptisto, olimpiala vinkanto (n. 1903)
- 15ma di marto - Tim Maia, Braziliana kantisto (n. 1942)
- 16ma di marto - Derek Harold Richard Barton, Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 19ma di marto - Sosuke Uno, chefministro di Japonia (n. 1922)
- 10ma di aprilo - Francis Durbridge, Britaniana skriptisto pri detektivi (n. 1912)
- 15ma di aprilo - Pol Pot, ex-diktatoro di Kambodja (n. 1925)
- 17ma di aprilo - Linda McCartney, Usana muzikisto, spozino di Paul McCartney (n. 1941)
- 19ma di aprilo - Octavio Paz, Mexikiana skriptisto e diplomacisto, Nobel-laureato pri Literaturo (n. 1914)
- 21ma di aprilo - Jean-François Lyotard, Franciana filozofo (n. 1924)
- 23ma di aprilo - Konstantinos Karamanlis, Grekiana politikisto, chefministro e prezidanto di Grekia (n. 1907)
- 2ma di mayo - Hide (Hideto Matsumoto), Japoniana muzikisto, membro di rock-grupo X Japan (n. 1964)
- 7ma di mayo - Allan McLeod Cormack, Sudafrikana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1924)
- 14ma di mayo - Frank Sinatra, Usana kantisto (n. 1915)
- 19ma di mayo - Sosuke Uno, chefministro di Japonia (n. 1922)
- 8ma di junio - Sani Abacha, prezidanto di Nigeria (n. 1943)
- 13ma di junio - Lucio Costa, Brazilian arkitekto (n. 1902)
- 16ma di junio - Mahbub ul Haq, Pakistanana ekonomikisto (n. 1934)
- 23ma di junio - Maureen O'Sullivan, Irlandan aktorino, Jane di Tarzan (n. 1911)
- 13ma di julio - Konstantinos Kollias, militisto e chefministro di Grekia (n. 1901)
- 14ma di julio - Dick McDonald, Usana komercisto, fondinto di le McDonald's (n. 1909)
- 16ma di julio - Mahbub ul Haq, Pakistanan ekonomikisto (n. 1934)
- 21ma di julio - Alan Shepard, Usan astronauto, unesma Usano en kosmo en 1961 (n. 1923)
- 29ma di julio - Jorge Pacheco Areco, prezidanto di Uruguay (n. 1920)
- 3ma di agosto - Alfred Schnittke, Rusa kompozisto (n. en 1934)
- 5ma di agosto - Todor Zhivkov, chefo di stato e chefministro di Bulgaria (n. 1911)
- 26ma di agosto - Frederick Reines, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 26ma di agosto - Robert Castelló, Andoran Idisto (n. 1914)
- 6ma di septembro - Akira Kurosawa, Japoniana filmifisto (n. 1910)
- 14ma di septembro - Yang Shangkun, prezidanto di Populala Republiko di Chinia (n. 1907)
- 21ma di septembro - Florence Griffith Joyner, Usan atletino (n. 1959)
- 26ma di septembro - Betty Carter, Usana jazo-kantistino (n. 1930)
- 24ma di oktobro - Rafael Alonso, Hispanian aktoro (n. 1920)
- 5ma di novembro - Momoko Kōchi, Japonian aktorino (n. 1932)
- 7ma di decembro - Martin Rodbell, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1925)
- 20ma di decembro - Alan Lloyd Hodgkin, Britaniana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1914)
- Andreas Juste, Belga advokato ed Idisto (n. 1918)
Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]
- Fiziko: Robert B. Laughlin, Horst L. Störmer, Daniel Chee Tsui
- Kemio: Walter Kohn, John Pople
- Fiziologio o Medicino: Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro, Ferid Murad
- Literaturo: José Saramago
- Paco: John Hume, David Trimble
- Ekonomiko: Amartya Sen
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 1998: Children die in Drumcree protests. BBC. URL vidita ye la 24ma di septembro 2016.
- ↑ 1998: Dozens die in Omagh bombing. BBC. URL vidita ye la 1ma di agosto 2016.
- ↑ 1998: US embassies in Africa bombed (en Angla). BBC. URL vidita ye la 7ma di agosto 2016.
