Alabama

Alabama Stato di Usa Chefurbo Montgomery Maxim granda urbo Birmingham Surfaco 135 765 km² Habitanti Denseso di habitantaro 4 863 300 (2016) 36,5 hab./km² Guberniestro Kay Ivey Divenis stato ye la 14ma di decembro 1819 Posto-kodal abreviuro AL Reto www.alabama.gov

Alabama esas stato an la sudo di Usa. Ol havas kom vicini Tennessee norde, Georgia este, Florida sude, e Mississippi weste. Sud-weste jacas Gulfo di Mexikia. Ol esas la 30ma maxim granda stato di Usa segun surfaco totala.

Bazala fakti pri Alabama.

Historio

Indijena grupi habitis Alabama mili di yari ante l'arivo dil Europani. La komerco kun nord-estala tribui de la valo dil rivero Ohio komencis dum la nomizita "epoko Burial Mound" (de cirkume 1.000 yari aK til la yaro 700), e duris til l'unesma kontakti kun l'Europani. La nomizita "kulturo Mississippi" praktikis agrokultivo e habitis la regiono de cirkume la yaro 1000 til 1600.

Kande l'Europani arivis en la regiono, ol habitesis da indijeni Cherokee, e tribui qui parolis Muskogee-lingui: le Alabama (alibamu), Chicaksaw, Chocktaw, Creek e Koasati. L'expediciono Hispana komandita da Hernando de Soto trairis l'indijena urbeto Mabila en 1540.

Usana teritorii Mississippi ed Alabama.

En 1783, la nuna komtii Baldwin e Mobile divenis parto de Hispana provinco Florida Occidental, pose parto de la kurte nedependanta Republiko West Florida, e fine parto del Teritorio Mississippi, en 1812. Ante Mississippi divenir Usana stato ye la 10ma di decembro 1817, l'esto dil teritorio, poke populizita, separesis por formacar la Teritorio Alabama, ye la 3ma di marto ta yaro. Alabama fine divenis Usana stato ye la 14ma di decembro 1819.

De 1826 til 1846, Tuscaloosa esis la chef-urbo dil stato. Ye la 30ma di januaro 1846, la legifantaro dil stato votis por transferar la chef-urbo a Montgomery, ed en decembro 1847, eventis l'unesma legifala kunsido en la nova chef-urbo.

En 1860, la stato havis 964 201 habitanti, di qui 435 080 esis sklavi. Ye la 11ma di januaro 1861, Alabama separesis de la Federuro e, pos kelka dii nedependanta, ol unionis su a la Kunfederita Stati di Amerika. Kande la milito finis en 1865, omna sklavi de la stato liberigesis da la 13ma emendo a la konstituco di Usa. Til 1868 la stato restis sub milital administrado.

Pos la milito, l'ekonomio di la stato duris dependar de kotono. Dum tale nomizita "Rikonstrukto", lokala legifisti aprobis nova konstituco por la stato, qua kreis l'unesma publika skolo ed augmentis la yuri por mulieri. Multa projeti pri chosei e ferovoyi kreesis, malgre existir suspekti pri fraudi en multa ek li. Multa rebela grupi probis supresar la liberigita sklavi e la Republikani, exemple l'originala Ku Klux Klan.

Rikonstrukto en Alabama finis en 1874, kande Demokrati itere prenis kontrolo de lokala legifala povo ed elektis guberniestro, per elekti dominacita da fraudo e violento

Geografio

Alabama esas la 30ma maxim granda Usana stato segun totala surfaco.

La maxim alta punto dil stato esas Monto Cheaha, kun 734 metri di altitudo.

Ekonomio

Nune l'industrio reprezentas importanta ekonomial agado en Alabama. L'agrokultivo (grani, arakido, kotono, maizo, soyo e sorgumo), pultri e la produktado di ovi ank esas importanta.