Maine
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Maine esas Usana stato. Lu havas kom vicini Nova-Hampshire sud-weste, e Kanada nord-este, norde e nord-weste. Segun la demografiala kontado di 2020, ol havis 1 362 359 habitanti[1]. Lua tota surfaco esas 91 647 km².
Historio
[redaktar | redaktar fonto]L'unesma habitanti di la nuna Maine esis indijeni Wabanaki. On kredas ke l'unesma kontakto di la regiono kun Europani eventis cirkume yaro 1000, kande Vikingi posible interagis kun aborijeni Penobscot tra komerco. Se to konfirmesos, Maine esus la maxim anciena deskovro Europana en Amerika.
Estêvão Gomes, Portugalana navigisto qua laboris por Hispania, exploris e mapigis la litoro di la regiono en 1525, ma ne fondis kolonieto. Erste en 1604, Samuel de Champlain fondis l'unesma Europana kolonieto ibe. L'unesma Britaniana koloniigisti arivis en la regiono en 1607, la sam yaro kam fondesis Jamestown, Virginia. La koloniigisti apartenis a la kompanio Plymouth, ed abandonis la kolonio dum la sequanta yaro. Dum la 17ma yarcento, formacesis provinco Maine che rivala regioni.
Dum l'Usana Revoluciono Angli okupis Castine, urbeto che litoro. Kun la paco pos Usana nedependo, Maine divenis parto di Massachusetts. Britaniani e Usani itere disputis la regiono di Maine dum la milito Angla-Usana di 1812.
Maine divenis Usana stato ye la 15ma di marto 1820, kom parto di tale nomizita "Kompromiso di Missouri": nordala stati aceptis Missouri kom stato kun sklaveso, kambie sudala stati aceptis Maine kom stato sen sklaveso. En 1832, urbo Augusta divenis chef-urbo dil stato. En 1839 eventis disputo pri frontieri, kun l'inkurso de ligno-extraktisti de New Brunswick an la nordo di Maine, e preske eventis milito. La frontiero establisesis erste en 1842.
Industriizo expansesis tra la stato dum la 19ma yarcento, faciligita pos l'inauguro dil unesma ferovoyo dil stato, ye la 17ma di februaro 1832[2]. En fluviala vali, nome Androscroggin, Kennebec e Penobscot, instalesis segerii por transformar ligno extraktita de ibe. La planki transportesis por exportaco por la tota mondo de portui en Bangor, Ellsworth e Cherryfield. Kotoniferii e texala industrio komencis instalesar dum la yari 1820a en Augusta ed altra urbi. Pos l'interna milito di Usa li komencis atraktar enmigranti exterlandana. Pesko, minado di granito ed ardezo, produktado di shui, brikiferii e konstrukto di navi anke developesis. Dum la komenco dil 20ma yarcento anke instalesis fabrikerii di papero e paplo. Tamen, la bazo ekonomiala dil stato til la komenco dil 20ma yarcento restis precipue agrokultivala, e lua habitantaro rezidis precipue en urbeti e vilaji multe separita l'una di l'altra. Kun kurta sezono por la kresko di planti e rokoza suli, l'agrokultivo en Maine nulafoye esis tante prosperoza kam en altra regioni.
Dum la 19ma yarcento Maine recevis multa enmigranti, nome Irlandani e Kanadani France-parolinta. Pro to, 40% de la habitantaro dil stato esis katolika en 1900. Katolika Eklezio havis multa skoli en urbi en qua rezidis la maxim multa ek ta enmigranti. Ca expanso katolika diminutis pos la yari 1920a, kande Ku Kux Klan instalis celuli en la precipua urbi di Maine.
Ye la 2ma di februaro 1915 Werner Horn probis destruktar internaciona ponto ferovoyala Saint Croix-Vanceboro, liganta Maine a Kanada, qua uzesis da treni de kompanio Canadian Pacific. To eventis pro ke Japonian imperio eniris l'unesma mondomilito federita kun Unionita Rejio e Francia, e Germana imperio timis la posibleso pri transportar Japoniana trupi ad Europa trairanta Pacifiko e Kanadana teritorio. En 1915, Usa ankore restis neutra en l'unesma mondomilito, tamen Germana milital atacheo Franz von Papen agis kom spionisto en la lando e rekrutis Werner Horn por l'atako.
Cirkume la duimo dil 20ma yarcento, granda parto di texala industrio translojis a sudala stati, ube laboro-povo esis plu chipa. En 1937, eventis granda striko, en qua 4 mil til 5mil laboristi de texala e shuala industrio partoprenis. Ol komencis ye la 25ma di marto e finis ye la 29ma di junio ta yaro, pos represo e kun granda perdaji por laboristi. Dum la yari 1930a la konstrukto di navi diminutis, tamen ol pose augmentis pro la granda demando dum la duesma mondomilito. Kom respondo, Maine komencis stimular la sektoro di servadi, nome turismo, por krear employi. Ja dum la yari 1960a, adjuntesis slogano Vacationland ("lando di vakanci") a la plaki di automobili dil stato. Nacionala e statala parki anke divenis atraktivi por turisti, exemple Nacionala Parko Acadia, che insulo Mount Desert.
L'industrio di papero e palpo esis la lasta granda industriala sektoro qua abandonis la stato, dum la fino dil 20ma yarcento.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
| Precipua artiklo: Listo pri urbi en Maine |
Maine esas la maxim nordala e la maxim granda stato di Nova Anglia. Cirkume 90% de lua teritorio kovresas da foresti.
La maxim alta monto dil stato esas Monto Katahdin, kun 1.606 metri di altitudo.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 1,0 1,1 Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census - Publikigita da United States Census Bureau. URL vidita ye 26ma di aprilo 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ Autoro: Henry V. Poor. Railroads and Canals of the United States of America. Publikigita da John H. Schultz & Co. Loko di publikigo: New York.
_(12637633223).jpg)
| Stati di Usa |
|---|
|
Alabama • Alaska • Arizona • Arkansas • Connecticut • Delaware • Florida • Georgia • Havayi • Idaho • Illinois • Indiana • Iowa • Kalifornia • Kansas • Kentucky • Kolorado • Louisiana • Maine • Maryland • Massachusetts • Michigan • Minnesota • Mississippi • Missouri • Montana • Nebraska • Nevada • Nordal Karolina • Nordal Dakota • Nova-Hampshire • Nova-Jersey • Nova-Mexikia • Nova-York • Ohio • Oklahoma • Oregon • Pensilvania • Rhode Island • Sudal Karolina • Sudal Dakota • Tennessee • Texas • Utah • Vermont • Virginia • Washington • Westal Virginia • Wisconsin • Wyoming |