Kansas
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kansas esas Usana stato senlitora. Ol havas kom vicini Nebraska norde, Missouri este, Oklahoma sude, e Kolorado weste. Segun la demografiala kontado di 2020, ol havis habitanti[1]
La nomo dil stato originis de rivero Kansas. La vorto Kansas havas origino en indijena populo Kansa.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]Dum paleolitiko, cirkume 7 mil yari aK, decendanti di populi Aziana qui migris ad Amerika atingis la nuna Kansas. Cirkume 3 mil yari ante nun la habitanti di la regiono cesis kolektar nutrivi e komencis kultivar li. Dum centi di yari la regiono habitesis da indijena populi, nome populi Osage, Pawnee, Kaw (Kansa) e Wichita.
L'unesma Europano qua arivis ibe esis Hispano Francisco Vázquez de Coronado, qua exploris la regiono en 1541. En 1803, granda parto di la nuna Kansas aquiresis de la Francia dum la kompro di Louisiana. Tamen, la sud-westo di Kansas restis parto di Hispana imperio e pose di Mexikia e di republiko Texas til la fino di la milito Usana-Mexikiana en 1848, kande la regiono cedesis ad Usa.
De 1812 til 1821 Kansas apartenis a lora teritorio Missouri. En 1827, Fort Leavenworth divenis l'unesma Usana kolonieto che la futura stato.[2] La koloniigo kreskis en la regiono pos la yari 1830a. La Treko Santa Fe (Santa Fe Trail) trairis la teritorio de 1821 til 1880, ed uzesis por transportar industriizita vari de Missouri, ed arjento e peli de Nova-Mexikia.
Kansas divenis Usana stato ye la 29ma di januaro 1861. Pro demando da Metodisti ed altra evangeliala protestanti, Kansas esis un ek l'unesma stati Usana qui proskriptis alkoholoza drinkaji. Ca proskripto revokesis erste en 1948. En 1922, Ella Uphay Mowry divenis l'unesma muliero en Usa qua kandidatis su kom guberniestrino.
Dum la yari 1930a, Kansas subisis serioza domajo ambientala, pro la kombinita efekti dil ekonomiala krizego e di severa tempesti di areno, konocata Angle kom Dust Bowl qua destruktis plantacerii e pasturaji. Pro to, multa habitanti de la sudo dil stato abandonis sua farmeyi e migris ad altra regioni. Kande komencis duesma mondomilito, la produktado di milital avioni instalesis en Wichita, e la sektoro duras esar importanta en l'ekonomio dil stato. Altralatere, la deskresko ekonomiala di la ruro plumaleskis dum la yari 1950a pro nova periodo di sikeso, e l'ekmigrado duris. Ye la fino dil yari 1950a, plua kam la duimo dil habitanti di Kansas rezidis en urbi. En 1953, Dwight Eisenhower, naskinta en la stato, divenis Usana prezidanto.
En 1954, la Supera Korto di Usa deklaris kontrekonstituca la segregaco rasala en la tota skoli di la lando. Ta decido adoptesis kande judiciesis la kazo Brown kontre Ekuko-konsilistaro di Topeka.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Listo pri municipi en Kansas |
Kansas jacas centre de Usana teritorio, an la duimo di la disto inter Atlantiko e Pacifiko. Ol havas 105 komtii 628 municipi.
La tereni dil stato konsistas precipue ek sedimentala roki. Este e sude, sedimentala strati komencis formacesar de 350 til 250 milion yari ante nun, kontre ke weste la strati komencis formacesar dum kretaceo, ed originis del erodo di Rokoza Monti. La nordo dil stado kovresis da glacio dum la lasta glacial epoko, e lua sedimentala roki transportesis dum ca epoko. La maxima altitudo di Kansas esas 1231 metri che Monto Sunflower.
Nord-weste del stato, cirkume 121 kilometri di lua limiti kun vicina stati definesas da rivero Missouri, lua maxim importanta aquofluo. Rivero Kansas, longa de 270 km, trairas la nord-esto dil stato ante debushar an Missouri.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]En 2014, la totala produkturo interna di Kansas esis 140,96 miliard Usana dolari. Cirkume 90% de la lando dil stato uzesas por agrokultivo, nome frumento, sorgumo, soyo, kotono e sunofloro, e l'edukado di porki, bovi e mutoni. En 2018, existis 59 mil farmeyi en la stato, di qui 84 havis certifikuro pri praktiki di tale nomizita "organika kultivado".
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1,0 1,1 Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census - Publikigita da United States Census Bureau. URL vidita ye 26ma di aprilo 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ A Brief History of Fort Leavenworth - Dato di publikigo: 1983. URL vidita ye 24ma di januaro 2019.
| Stati di Usa |
|---|
|
Alabama • Alaska • Arizona • Arkansas • Connecticut • Delaware • Florida • Georgia • Havayi • Idaho • Illinois • Indiana • Iowa • Kalifornia • Kansas • Kentucky • Kolorado • Louisiana • Maine • Maryland • Massachusetts • Michigan • Minnesota • Mississippi • Missouri • Montana • Nebraska • Nevada • Nordal Karolina • Nordal Dakota • Nova-Hampshire • Nova-Jersey • Nova-Mexikia • Nova-York • Ohio • Oklahoma • Oregon • Pensilvania • Rhode Island • Sudal Karolina • Sudal Dakota • Tennessee • Texas • Utah • Vermont • Virginia • Washington • Westal Virginia • Wisconsin • Wyoming |