1985
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1985 (MCMLXXXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye mardio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 985ma yaro di la duesma yarmilo, la 85ma yaro di la 20ma yarcento, e la 6ma yaro di la yari 1980a.
Eventi[redaktar | redaktar fonto]
Mondo[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di januaro - On komencas uzar DNS-nomo-servo che Interreto.
- 23ma di junio - Boeing 747 de Air India explozas super Atlantiko e produktas 329 morti.
- 19ma di novembro - En Genève Ronald Reagan e Mihail Gorbachyov renkontras unesmafoye.
Europa[redaktar | redaktar fonto]
- 19ma di februaro - Aviono Boeing 727 de Iberia kolizionas kontre monto Oiz, en Hispania, e produktas 148 morti.
- 11ma di marto - Mihail Gorbachyov divenas chefo di Sovietia.
- 22ma di marto - En Wien, internaciona konkordo pri la gardo dil ozono-strato signatesas; ol pose ratifikesos da 196 stati. Ca konkordo establisesis ye la konfero en Wien di ta yaro, qua eventis pos la deskovro di truo en la ozono-strato ye la suda polo; la truo esis kauzo di augmento di ultreviolea radiado atinganta Antarktika. Pro la konkordo, la produkto di ozono-diminutanta substanci diminutesos.
- 9ma di aprilo - Che Karolina kliniko en Stockholm igesas en Europa l'unesma transplantaco di artificala kordio.
- 23 til 24ma di aprilo - Erich Honecker, chefo di Est-Germania, vizitas Roma.
- 11ma di mayo - Fairo che la futbalo-stadio dil klubo Bradford City A.F.C. en Bradford, West Yorkshire, Anglia, produktas 56 morti e cirkume 256 plusa homi vundita.[1]
- De la 3ma til la 8ma di agosto - Eventas Ido-konfero en Antwerpen, Belgia.
- 13ma di agosto - Eventas en London l'unesma transplantaco di kordio e pulmono de la historio.[2]
- 7ma di oktobro - Palestinani kaptas pasajero-navo Achille Lauro.
- 10ma di oktobro - Milital aeroplani dil Usana navaro koaktas Egiptian aeroplano kun raptinti di navo Achille Lauro decendar aden militala bazo di Sigonella, Sicilia.
- 23ma di novembro - Aeroplano di EgyptAir kaptesas inter Athina e Kairo e decendas en Malta. Ibe, Egiptiana soldati atakas l'aeroplano, e 60 homi perisas.
- 27ma di decembro - Palestinana kombateri mortigas 20 homi en l'aeroportui di Roma e Wien.
Azia[redaktar | redaktar fonto]
- 14ma di januaro - Israel decidas pokope retretar ek Libano.
- 14ma di januaro - Hun Sen divenas chefministro di Kambodja.
- 16ma di februaro - Hezbollah fondesas.
- 8ma di marto - Automobilo plenigita per bombi explozas en Beirut, Libano e produktas 45 morti e 175 plusa homi vundita.[3]
- 25ma di mayo - En Bangladesh tropikala ciklono produktas 10.000 morti.
- 9ma di junio - Thomas Sutherland kidnapesas en Libano. Il divenos libera en 1991.
- 12ma di agosto - Aviono Boeing 747 de Japan Airlines kolizionas kontre du protuberanci de la monto Takamagahara, an la prefektio Gunma, Japonia. Omna 15 membri de la kruo e 505 ek la 509 vehanti perisas.
Afrika[redaktar | redaktar fonto]
- En Etiopia la famino duras.
- Ocidental Sahara aceptesas kom membro dil Afrikana Uniono. Maroko demisionas del organizuro protestigante l'acepteso.
Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 31ma di mayo - 41 tornadi frapas Ohio, Pensilvania, Nova-York ed Ontario, e produktas 76 morti.
- 20ma di julio - Hispana navo Nuestra Señora de Atocha deskovresas an rivo di Florida. La navo sinkis en 1622 kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari).
- 1ma di septembro - Usana-Franca expediciono deskovras Titanic en lito di Atlantiko.
- 19ma di septembro - Ter-tremo kun forteso 8.0 che la skalo di Richter frapas Mexikia e produktas granda destrukto e 9 500 morti.
- 15ma di novembro - Teroristo Unabomber explozas bombo che universitato di Michigan.
Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di marto - Restauro di la demokratio en Uruguay.
- 3ma di marto - Ter-tremo frapas la regiono Valparaíso, Chili, e produktas 177 morti.
- 6ma di marto - Tancredo Neves nedirete elektesas prezidanto di Brazilia da Braziliana nacionala kongreso, kun 480 voti favoroza, kontre 180 voti por Paulo Maluf, lua opozanto.
- 14ma di marto - Tancredo Neves enternesas en hospitalo 1 dio ante la asumar povo en Brazilia. Lua vice-prezidanto, José Sarney, asumos la sequanta dio.
- 15ma di marto - José Sarney, unesma civila prezidanto di Brazilia pos 1964, asumas povo.
- 6ma di junio - La tombeyo di Josef Mengele apertesas en Embu das Artes, Brazilia. Il dronabis su en plajo che la litoro dil stato São Paulo en 1979, e sepultabis sub la falsa nomo "Wolfgang Gerhard".
- 20ma di julio - Hispana navo Nuestra Señora de Atocha deskovresas an rivo di Florida. La navo sinkesis en 1622 kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari).
- 28ma di julio - Alan García asumas la povo en Peru pos elekto.
- 6ma di novembro - En Bogotá, Kolumbia, sinistra partisani okupas la yuro-domo, e 115 homi mortigesas dum la siejo.
- 13ma di novembro - Volkano Nevado del Ruiz eruptas en Kolumbia, e produktas 25 000 morti.
Oceania[redaktar | redaktar fonto]
- 4ma di februaro - Nova-Zelando abandonas organizuro ANZUS.
- 10ma di julio - Navo Rainbow Warrior, del organizuro prezervanta naturo Greenpeace igesas sinkar en portuo di Auckland, Nova Zelando. Pose revelesas ke l'explozo igesis da inquestanta servo di Francia.
- 6ma di agosto - Kontrato di Rarotonga, signatita da Usa, Unionita Rejio e Francia kreas zono libera de nuklear armi. Ol ratifikesos erste en 1996.
- 26ma di oktobro - La proprieto di Uluru ("Ayer's Rock"), granda petra saliajo en la mezo di Australia, donesas da la guvernerio di Australia a la lokala Pitjantjatjara-indijeni. Kondiciono esis ke le Anangu, la tradicionala proprietanti di Uluru, lugus ol a la agenterio por nacionala parki e sovaja animali dum periodo di 99 yari, e ke ol esus kune administrata.
Naski[redaktar | redaktar fonto]
- 7ma di januaro - Lewis Hamilton, Britanian automobilisto
- 13ma di januaro - Renal Ganeyev, Rusiana skermistulo
- 13ma di januaro - Milan Hluchý, Chekiana hokeisto
- 15ma di januaro - Batnasangiyn Gonchigdamba, Mongoliana luktisto
- 19ma di januaro - Olga Kaniskina, Rusiana atletino pri 20-kilometra marchado
- 23ma di januaro - Doutzen Kroes, Nederlandana manekino
- 5ma di februaro - Cristiano Ronaldo, Portugalana futbalistulo
- 22ma di februaro - Larissa Riquelme, Paraguayana manekino
- 23ma di februaro - Emily Cox, Austriana-Britanian aktoro
- 24ma di februaro - William Vitved Kvist, Dana futbalisto
- 28ma di februaro - Jelena Janković, Serbiana tenisisto
- 15ma di marto - Eva Amurri, Usan aktorino
- 17ma di marto - Yulia Biryukova, Rusiana skermistino
- 28ma di marto - Stan Wawrinka, Suisa tenisisto
- 6ma di aprilo - Anna Avdeyeva, Rusiana atletino pri jetado per globo
- 16ma di aprilo - Andreas Granqvist, Sueda futbalisto
- 18ma di aprilo - Pürevdorjiyn Serdamba, Mongoliana boxisto
- 6ma di mayo - Chris Paul, Usana basketbalisto
- 7ma di mayo - Mihail Ignatyev, Rusiana ciklisto
- 17ma di mayo - Greg Van Avermaet, Belga biciklisto
- 29ma di mayo - Hernanes, Braziliana futbalisto
- 2ma di junio - Magomed Ibragimov, Rusiana e Uzbekistana luktisto
- 3ma di junio - Enhbatin Badar-Uugan, Mongoliana boxisto
- 4ma di junio - Bar Refaeli, Israelana manekinino
- 19ma di junio - Dubravka Ostojić, Kroatiana cinem-aktorino
- 21ma di junio - Lana Del Rey, Usana kantistino[4]
- 26ma di junio - Katrin Heß, Germana aktorino
- 30ma di junio - Michael Phelps, Usana natistulo
- 8ma di julio - Jiří Doležal, Chekiana hokeisto
- 9ma di julio - Alexei Cheremisinov, Rusiana skermistulo
- 10ma di julio - Mario Gómez, Germana futbalisto
- 19ma di julio - LaMarcus Aldridge, Usana basketbalisto
- 25ma di julio - Salomėja Zaksaitė, Lituana shakoludistino
- 28ma di julio - Anton Golocuckov, Rusiana gimnastikistulo
- 9ma di agosto - Anna Kendrick, Usana cinem-aktoro e kantisto
- 12ma di agosto - Osmany Juantorena, Kubana volebalisto
- 17ma di agosto - Yū Aoi, Japonian aktoro
- 30ma di agosto - Leisel Jones, Australiana natisto
- 30ma di agosto - Tianna Bartoletta, Usan atletino
- 2ma di septembro - Kaciarina Snicina, Bielorusiana basketbalistino
- 3ma di septembro - Tatyana Kotova, Rusa manekino e kantisto
- 9ma di septembro - Luka Modrić, Kroata futbalisto
- 17ma di septembro - Bayasgalangiyn Garidmagnai, Mongoliana futbalisto
- 17ma di septembro - Alexandr Ovechkin, Rusiana hokeisto
- 3ma di oktobro - Aliena Aladka, Bielorusiana manekino
- 6ma di oktobro - Pepa Rus, Hispan aktoro
- 8ma di oktobro - Bruno Mars, Usana kantisto
- 11ma di oktobro - Michelle Trachtenberg, Usan aktorino
- 23ma di oktobro - Masiela Lusha, Usana skriptisto ed aktoro
- 3ma di decembro - László Cseh, Hungara natisto
- 8ma di decembro - Dwight Howard, Usana basketbalisto
- 10ma di decembro - Roman Červenka, Chekiana hokeisto
- 20ma di decembro - Aibek Abdimomunov, Kirgiziana boxisto
- 24ma di decembro - Natalya Ziganshina, Rusiana gimnastikistino
- 30ma di decembro - Milan Gulaš, Chekiana hokeisto
Morti[redaktar | redaktar fonto]
- 13ma di januaro - Adam Marczyński, Polona piktisto (n. 1908)
- 19ma di januaro - Eric Voegelin, Germana sociologo (n. 1901)
- 3ma di februaro - Frank Oppenheimer, Usana fizikisto (n. 1912)
- 20ma di februaro - Veselko Tenžera, Kroata skriptisto (n. 1942)
- 26ma di februaro - Tjalling Koopmans, Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1910)
- 10ma di marto - Konstantin Chernenko, Sovietiana politikisto (n. 1911)
- 24ma di mayo - Raoul Ubac, Franca piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1910)
- 28ma di marto - Marc Chagall, Rusa piktisto (n. 1887)
- 6ma di aprilo - Gene Davis, Usana piktisto (n. 1920)
- 10ma di aprilo - Alfredo Duhalde Vásquez, provizora prezidanto di Chili (n. 1898)
- 11ma di aprilo - Enver Hoxha, Albaniana diktatoro (n. 1908)
- 21ma di aprilo - Tancredo Neves, Braziliana elektita prezidanto (n. 1910)
- 12ma di mayo - Jean Dubuffet, Franca piktisto (n. 1901)
- 18ma di mayo - Penn Nouth, chefministro di Kambodja (n. 1906)
- 19ma di mayo - Tapio Wirkkala, Finlandan akademiano, desegnisto (n. 1915)
- 19ma di junio - Ilka Gedő, Hungara piktisto (n. 1921)
- 21ma di junio - Tage Erlander, Sueda politikisto, ex-chefministro (n. 1901)
- 4ma di julio - Jan de Quay, chefministro di Nederlando (n. 1901)
- 8ma di julio - Simon Kuznets, Rusa-Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1901)
- 9ma di julio - Granda-dukino Charlotte di Luxemburgia (n. 1896)
- 16ma di julio - Heinrich Böll, Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1917)
- 27ma di julio - Michel Audiard, Franca filmifisto ed skriptisto por cinemo (n. 1920)
- 6ma di agosto - Forbes Burnham, prezidanto di Guyana (n. 1923)
- 6ma di agosto - Ramón Ernesto Cruz Uclés, prezidanto di Honduras (n. 1903)
- 31ma di agosto - Frank Macfarlane Burnet, Australiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1899)
- 6ma di septembro - Rodney Robert Porter, Angliana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1917)
- 8ma di septembro - John Franklin Enders, Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1887)
- 9ma di septembro - Paul John Flory, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910)
- 13ma di septembro - Generalo Augusto Hamann Rademaker Grünewald, membro dil uniono di militisti qua guvernis Brazilia en 1969 (n. 1905)
- 19ma di septembro - Italo Calvino, Italiana skriptisto (n. 1923)
- 22ma di septembro - Manuel José Leonardo Arce Leal, Guatemalana skriptisto (n. 1935)
- 30ma di septembro - Simone Signoret, Franc aktorino (n. 1921)
- 2ma di oktobro - Rock Hudson, Usan aktoro (n. 1925)
- 5ma di oktobro - Abdus Sattar, prezidanto di Bangladesh (n. 1906)
- 9ma di oktobro - Emílio Garrastazu Médici, prezidanto di Brazilia (n. 1905)
- 10ma di oktobro - Yul Brynner, Usan aktoro (n. 1920)
- 10ma di oktobro - Orson Welles, Usana filmifisto (n. 1915)
- 5ma di novembro - Spencer W. Kimball, prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1895)
- 17ma di novembro - Avgust Černigoj, Slovena-Yugoslaviana piktisto (n. 1898)
- 17ma di novembro - Lon Nol, militisto e politikisto di Kambodja (n. 1913)
- 24ma di novembro - Big Joe Turner, Usana blues-kantisto (n. 1911)
- 12ma di decembro - Ian Stewart, Britaniana pianisto (n. 1938)
- 12ma di decembro - Anne Baxter, Usan aktorino (n. 1923)
- 15ma di decembro - Seewoosagur Ramgoolam, chefministro di Maurico (n. 1900)
- 26ma di decembro - Dian Fossey, Usana biologino (n. 1932)
- 31ma di decembro - Ğabït Müsirepov, Kazakstanana skriptisto (n. 1902)
- 31ma di decembro - Ricky Nelson, Usana kantisto (n. 1940)
- Charles Sebree, Usana piktisto (n. 1914)
Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]
- Fiziko: Klaus von Klitzing
- Kemio: Herbert A. Hauptman, Jerome Karle
- Fiziologio o Medicino: Michael S. Brown, Joseph L. Goldstein
- Literaturo: Claude Simon
- Paco: Internaciona Asociuro di Mediki por Prevento di Nukleara Milito
- Ekonomiko: Franco Modigliani
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 1985: Fans killed in Bradford stadium fire - Publikigita da BBC. URL vidita ye 11ma di oktobro 2018.
- ↑ 1985: Heart-lung transplant makes history - Publikigita da BBC. URL vidita ye 31ma di julio 2016.
- ↑ 1985: Beirut car bomb kills dozens - Publikigita da BBC. URL vidita ye 5ma di oktobro 2018.
- ↑ 18 Things You Learn After Two Long Days With Lana Del Rey - Autoro: Brian Hiatt. Publikigita da Rolling Stone. URL vidita ye 24ma di julio 2014. Idiomo: Angla.