Valparaíso
| Valparaíso | ||
| ||
| Kelk imaji pri Valparaíso. | ||
|
.svg)
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Chili
| |
Informo:
| ||
| Latitudo: | 33°03' S | |
| Longitudo: | 71°37' W | |
| Altitudo: | 10 m | |
| Surfaco: | 402 km² | |
| Habitanti: | 296 655 (2017) | |
| Disto de Santiago: | 120 km | |
| Horala zono: | UTC-4 | |
| Urbestro: | Jorge Sharp Fajardo | |
Mapo:
| ||
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.municipalidaddevalparaiso.cl | ||
.jpg)
Valparaíso esas importanta portuala urbo en Chili. Segun statistiki dil yaro 2017 ol havis 296 655 habitanti. Lua tota surfaco esas 402 km². Lua metropolala regiono havas 952 000 habitanti, esanta la 2ma maxim populizita metropolala regiono di Chili.
La sideyo dil Nacionala Kongreso Chiliana e la centrala kontoro di la Mar-Armeo jacas en Valparaiso. Importanta universitati, exemple la Pontifikala Universitato Katolika di Chili e l'Universitato di Playa Ancha, anke havas sideyi en la urbo.
Pro lua granda quanto di edifici de la 19ma yarcento lua historiala centro deklaresis Mondala Patrimonio di la Homaro dal UNESKO en 2003.
Historio[redaktar | redaktar fonto]
Ante l'arivo dil Hispani, la regiono habitesis dal indijeni Chango, qui esis peskeri e nomada. Li anke anke nutris su de frukti de la foresto. L'indijeni Pikunche nomizis la regiono Alimapu ("tero brulata"), dum ke le Chango nomizis la regiono Quintil.
En 1534, Diego de Almagro komencis organizar expediciono qua departis de Cuzco ye la 3ma di julio 1535, ed iris adsude. Juan de Saavedra anke organizis expediciono marala a la regiono, arivis a la bayo Quintil, e rinomizis ol "Valparaíso", homaje lua nasko-loko.
Geografio[redaktar | redaktar fonto]
.jpg)
La reliefo di Valparaíso dividesas en du arei, plana e kolinoza. En la plana regiono jacas la portuo, la komercala quartero El Almendral, e la quartero Yolanda, ube olim existis magazini. La kolini (entote 42) esas la rezidala areo dil urbo. La mezavalora altitudo dil urbo esas 10 metri.
Pro lua proximeso kun tale nomizita "fosato Peru-Chili", Valparaíso esas vundebla a ter-tremi. La ter-tremo di 1906 domajis serioze la portuo, destruktis multa rezidala arei, produktis cirkume 3 mil morti e plu kam 20 mil plusa homi vundita. La ter-tremo kun forteso 8,8 che skalo di Richter eventinta ye la 27ma di februaro 2010 produktis ondegi di 1,3 metri, e la portuo klozesis dum kelka hori por sekureso.
La klimato dil urbo esas Mediteraneala, kun sika somero (Csb segun la klimatala klasifikuro da Köppen). La mezavalora temperaturo en januaro (somero) esas 17°C, kontre ke la mezavalora temperaturo en julio (vintro) esas 11,4°C.
La pluvoza sezono iras de mayo til l'unesma duimo di septembro. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 372,5 mm, e la maxim pluvoza monato esas julio, kun mezavalore 111,2 mm.
