Havana
| Havana | ||
| ||
| Kelk imaji pri Havana. | ||
|
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Kuba
| |
Informo:
| ||
| Latitudo: | 23°08'N | |
| Longitudo: | 82°23'W | |
| Altitudo: | 59 m | |
| Surfaco: | 728,3 km² | |
| Habitanti: | 1 814 207 (2023) | |
| Denseso di habitantaro: | 2491 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC-5 (UTC-4 dum la somero) | |
| Urbestro: | Reynaldo García Zapata | |
Mapo:
| ||
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| https://www.lahabana.gob.cu/ | ||
Havana (Hispane Ciudad de La Habana) esas chef-urbo e maxim populoza urbo di Kuba. Segun la demografiala kontado di 2002, ol havis 2 201 610 habitanti. Lua tota surfaco esas 728,3 km². Lua metropolala regiono esas la 4ma maxim populoza di Karibiana Maro.
L'urbo fondesis dum la 16ma yarcento, ed esis "trampolino" por Hispana konquesto di Amerika. Hispana galioni sejornis en lua portuo ante retroirar ad Europa. Nun ol esas sideyo di Kubana guvernerio, e gastigas plu kam 100 exterlanda ambasadeyi. L'urbo recevas plu kam 1 milion turisti omnayare. Lua historiala quartero (La Habana Vieja) deklaresis Patrimonio di la Homaro da UNESCO en 1982.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Havana fondesis da Hispana explorero Diego Velásquez de Cuellar, an la suda rivo dil insulo, proxim la nuna urbeto Batabanó. De 1514 til 1519, Hispani establisis du kolonieti an la norda rivo dil insulo. Un ek li, La Chorrera, originis la nuna quarteri Vedado e Miramar. La kolonieto qua originis la nuna Havana fondesis en 1519, proxim la nuna portuo di Havana. Pánfilo de Navaes nomizis la urbo San Cristobal de Habana honore Cristoforo Colombo (Cristóbal esas Hispana versiono di propra nomo Cristoforo).
Esanta komercala portuo, Havana subisis frequa ataki da bukanieri, pirati e korsari Franca. L'unesma atako eventis en 1555, en qua Jacques de Sores brulis la urbo. Pro l'ataki, Hispana krono decidis konstruktar l'unesma fuorti, ambe por kombatar pirati e korsari, e por kontrolar la komerco e diminutar kontrabando.
En 1649, epidemio mortigis 1/3 de la habitanti, ma pose la habitantaro duris kreskar. En fino di la 18ma yarcento l'urbo ja havis 70.000 habitanti ed esis la 3ma maxim populoza de Amerika, pos Lima e México, ma plu granda kam Boston e New York[1].
Ye la 6ma di junio 1762 dum la sep-yara milito Britaniani okupis Havana. L'okupeso cesis la sequanta yaro pos paco-pakto, en ke Hispania cedis Florida. Pos recevar l'urbo, Hispani konstrukti fortresi por protektar ol.
En 1898, pos Hispana-Usana milito, Hispania cedis Kuba ad Usa. Usan okupo duris til 1902, kande Tomás Estrada Palma elektesis l'unesma prezidanto di Kuba, ed asumis la povo ye la 20ma di mayo sam yaro. De 1902 til 1959 l'influo Usana Kuba esis konstanta e decidigiva. Havana kreskis e richeskis, e multa edifici, granda hoteli, kazini e noktala klubi konstruktesis, exemple Edifico Focsa, konstruktita en 1956 e hotelo Habana Hilton, konstruktita en 1958. Usana mafio kontrolis kazini en la urbo, qua divenis centro por ludado, korupto e prostitucado.
Pos la triumfo di Kubana revoluciono, multa sociala transformi eventis, nome en eduko, publika saneso e servadi. La geografio dil urbo ne modifikesis multe depos 1959, e kelka edifici adaptesis a nova funcioni, exemple la nuna hospitalo Hermanos Ameijeiras, qua instalesis en edifico konstruktita en 1952 por gastigar la Nacionala Banko di Kuba. En 1976, la historiala centro di Havana deklaresis nacionala monumento da Kubana guvernerio, ed en 1982 ol deklaresis Patrimonio di la Homaro, da UNESKO, e multa ek lua edifici restauresis. Depos 1990 konstruktesis moderna hoteli, exemple Meliá Cohiba e Meliá Habana, ed en 2017 reformesis l'anciena hotelo Gran Hotel Manzana Kempinski por atraktar turisti.
En 2011, Havana cesis esar chefurbo di samnoma provinco, pos ke ol dividesis en du provinci, Artemisia e Mayabeque. En 2019 l'urbo frapesis da violentoza tornado, qua produktis 8 morti e plu kam 190 plusa homi vundita.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
La reliefo di Havana esas basa e plana norde del urbo, kun kelka kolini. Fluvio Almendares, longa de 45 km, trairas la urbo e debushas an la stretajo di Florida. La mezavalora altitudo dil urbo esas 59 metri, e lua maxim alta punto esas Tetas de Managua, havanta 210 metri di altitudo.
La klimato dil urbo esas tropikala di savano kun inlfuo dil oceano (Aw segun la klimatala klasifikuro da Köppen). La mezavalora temperaturo en januaro (vintro) esas 22,2°C, kontre ke la mezavalora temperaturo en julio (somero) esas 27,9°C. La minima temperaturo enrejistrita en la historio dil urbo esis 4°C, en januaro 2010, kontre ke la maxima temperaturo enrejistrita esis 38,2°C en septembro 2015.
La pluvoza sezono iras de la duimo di mayo til oktobro. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1189,2 mm, e la maxim pluvoza monato esas junio, kun mezavalore 182,3 mm. De junio til novembro uragani ordinare frapas Kuba, ed ofte produktas granda domaji.[2]
Kelka turistal atraktivi
[redaktar | redaktar fonto]
La regiono konocata kom "Anciena Havana" (Hispane: Habana vieja), an la centro dil urbo, deklaresis Mondala Patrimonio di la Homaro dal UNESKO en 1982. Ibe existas diversa historiala monumenti, fortresi, kirki e palaci.[3] Quar importanta placi jacas en ca regiono: Plaza de Armas ("placo di armi"), Plaza de la Catedral ("placo di la katedralo"), Plaza Vieja ("antiqua placo"), e Plaza San Francisco de Asís ("placo di Santa Franciskus de Assissi") - ca lasta esis importanta loko por exportaco ed importaco dum kolonial epoko.[3]
Plaza de la Catedral prenas su nomo de la katedralo di Santa Kristoforus de Havana, qua komencis konstruktesar dal jezuiti en 1748. Ol dedikesis a Senmakula Gravidesko, imajo qua jacas dop lua central altaro.[4]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Thomas, Hugh: Cuba, A pursuit of freedom, 2nd Edition, p.1
- ↑ Los huracanes y el turismo en Cuba. - Publikigita da hicuba.com. URL vidita ye 18ma di novembro 2021. Idiomo: Hispana.
- ↑ 3,0 3,1 Visita La Habana Vieja, el maravilloso casco histórico de la capital de Cuba, y descubre su pasado colonial - Publikigita da Visitar Cuba. URL vidita ye 18ma di novembro 2021. Idiomo: Hispana.
- ↑ https://www.visitarcuba.org/catedral-de-san-cristobal-de-la-habana