Sudafrika

Sud-Afrika
Republiek van Suid-Afrika (Afrikansa) Republic of South Africa (Angla) Riphabliki yeSewula Afrika (Suda-Ndebele) iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika (Swazi) Rephaboliki ya Afrika Borwa (Suda-Sotho) Repabliki ya Afrika-Borwa (Norda-Sotho) iRiphabliki yomZantsi Afrika (Xosa) iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika (iziZulu) Riphabliki ra Afrika Dzonga (Conga) Rephaboliki ya Aforika Borwa (Tswana) Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe (Venda)

Standardo di Sud-Afrika	Blazono di Sud-Afrika
Nacionala himno:
Nacionala himno di Sud-Afrika

Urbi:
Chefurbo:	Pretoria
· Habitanti:	2 345 908 (2007)
Precipua urbo:	Johannesburg
Lingui:
Oficala lingui:	Angla, Afrikansa, Suda-Ndebele, Xosa, Zulu ed altra 6 lingui
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· Prezidanto:	Cyril Ramaphosa
Surfaco: (25^ma granda)
· Totala:	1 221 037 km²
· Aquo:	neglijebla %
Habitanti: (24^ma granda)
· Totala:	57 725 600^[1] (2018)
· Denseso di habitantaro:	42,4 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:	Rand
Veho-latero:	sinistre
ISO:	`ZA`
	`ZAF`
	`710`
Reto-domeno:	.za*
Precipua religio:	Kristanismo (79,7%), sen religio 15,1%, Islamo (1,5%), Hinduismo (1,3%)

Sudafrika esas lando jacanta extrema sude de Afrika inter Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik ed Eswatini. Lesotho jacas interne di Sudafrikala teritorio.

Bazala fakti pri Sudafrika

Historio[redaktar | redaktar fonto]

Precipua artiklo: Historio di Sudafrika

Sudafrika ja habitesis da Australopithecus cirkume 3 milion yari ante nun. Homo habilis, Homo erectus e Homo sapiens sucedis Australopithecus en la regiono.

Bantui ja habitis la regiono dil fluvio Limpopo dum la 4ma o 5ma yarcento aK. Li diplasis sude, e konquestis od asimilis la populi Khoikhoi e San de la regiono. Kande Europani arivis en la regiono, Sudafrika habitesis precipue dal populi Zulu e Xhosa.

En 1487 Portugalana explorero Bartolomeu Dias "deskovris" la Kabo di Bon Espero. En 1652 Nederlandana navigisto Jan van Riebeeck establisis rifreshigo-staciono en la Kabo di Bon Espero, ube nune jacas Kab-Urbo.

Unionita Rejio okupis Kabo di Bon Espero en 1797 dum la 4ma Angla-Nederlandana milito, ed anexis la regiono kom kolonio en 1806. En 1833 la sklaveso abolisesis.

En 1948 la partiso National Party vinkis l'elekti, e pluforteskis la rasala separo qua komencis dum la kolonial epoki Nederlandana e Britaniana. La nacionalista guvernerio dividis la rasi en tri, ed establisis yuri e limiti por singla ek li.

Precipua artiklo: apartheid

Precipua artiklo: Nelson Mandela

Politiko[redaktar | redaktar fonto]

Sudafrika esas prezidantala republiko. La chefo di stato e chefo di guvernerio esas la prezidanto, qua elektesas da la Nacional Asemblitaro. Nun esas Cyril Ramaphosa. La prezidanto di Nacionala Konsilantaro di Provinci (equivalanta a Senato) esas Mninwa Johannes Mahlangu.

La parlamento havas du chambri: Nacionala Konsilantaro di Provinci, kun 90 membri, e Nacional Asemblitaro (National Assembly) qua havas de 350 til 400 membri.

Geografio[redaktar | redaktar fonto]

Drakensberg-montaro, la maxim alta en Sudafrika.

Sudafrika esas la 25ma maxim vasta lando del mondo. Ol jacas inter Atlantiko ed Indiana oceani. Ol havas plu kam 2 500 km di litoro. Monto Mafadi, en Drakensberg, kun 3 450 metri di altitudo, esas la maxim alta monto en lando.

Ordinare, lua klimato esas subtropikala. Sud-weste existas zono kun mediteraneala klimato, kun pluvoza vintri e varma e sika someri. La regiono Karoo, doplanda nord-weste, proxim la dezerto Namib, esas sika. Tamen, l'estala litoro recevas abundanta pluvo-quanto, e havas klimato simila a tropikala.

Ekonomio[redaktar | redaktar fonto]

Precipua artiklo: Ekonomio di Sudafrika

Sudafrika havas la maxim grand Afrikan ekonomio, e la 28ma maxim granda del mondo.

Demografio[redaktar | redaktar fonto]

Habitantaro di Sudafrika, de 1960 til 2017.

Demografiala piramido en 2011.

Segun statistiki de The World Factbook por julio 2018, Sudafrika havis 55 380 210 habitanti. Segun etnio, esis Afrikani: 80,9%. Mestici esas 8,8%, blanki esas 7,8%, Indiani ed altra Aziani esas 2,5%.^[2]

La lingui oficala esas isiZulu (24,7%) isiXhosa (15,6%), Afrikansa (12,1%), Sepedi (9,8%), Setswana (8,9%), Angla (8,4%), Sesotho (8%), Xitsonga (4%), siSwati (2,6%), ThsiVenda (2,5%), ed isiNdebele (1,6%). Altra lingui parolata esas Khoi, Nama e San, qui parolesas da 1,9% de la habitantaro, ma li ne esas oficala.^[2]

La procento di habitantaro segun religio esas: kristani: 86%. Ancestrala, tribuala ed animista religii praktikesas da 5,4% de la habitantaro. Mohamedani esas 1,9%, e 1,5% praktikas altra religii. La procento di la habitantaro qua praktikas nula religio esas 5,2%.^[2]

La maxim populoza urbi esas Johannesburg (3 888 170 habitanti en 2007^[3]), Durban, Kab-urbo, Pretoria, Port Elizabeth, e Soweto.

Kulturo[redaktar | redaktar fonto]

Multa kantisti qui kantis en Angla o Afrikansa dum apartheid komencis kantar en lokala lingui. De la tradicionala grupi, un ek la maxim famoza esas Ladysmith Black Mambazo. Soweto String Quartet pleas klasika muziki kun Afrikana saporo.

Famoza Sudafrikani[redaktar | redaktar fonto]

Christiaan Barnard, mediko
John Maxwell Coetzee, skriptisto, Nobel-laureato
Nelson Mandela, ex-prezidanto, qua recevis la Nobel-premio pri paco

Referi[redaktar | redaktar fonto]

↑ (23ma di julio 2018) Mid-year population estimates. Stats SA. URL vidita ye la 23ma di julio 2018.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Africa::South Africa - The World Factbook. CIA. URL vidita ye la 11ma di julio 2019.
↑ Statistics South Africa, Basic results Municipalities

Nedependanta stati en Afrika

Nesuverena teritorii

Nedependo ne agnoskata

Somalilando | Puntlando

[1] (23ma di julio 2018) Mid-year population estimates. Stats SA. URL vidita ye la 23ma di julio 2018.

[CIA-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Africa::South Africa - The World Factbook. CIA. URL vidita ye la 11ma di julio 2019.

[3] Statistics South Africa, Basic results Municipalities

[1]

[2]

[3]