Wynton Marsalis
| Wynton Marsalis | ||
| ||
| Profesiono: | muzikisto e kompozisto di jazo | |
| Lando: |  Usa
| |
| Naskodato: | 18 di oktobro 1961 | |
| Nasko-loko: | New Orleans, Louisiana | |
| Retoloko: | https://wyntonmarsalis.org | |
Wynton Learson Marsalis (18ma di oktobro 1961) esas usana trumpetisto, kompozisto, docisto, muzik-edukero, ed artala direktero di jazo che Lincoln Center en New York-urbo, Usa.
Marsalis avancigas l'aprecio di klasika e jaz-muziko, ofte a yuna audanti. Marsalis ganis non Grammy-premii di amba jenri, e lua Blood on the Fields esis la unesma jaz-kompozuro qua ganis la Pulitzer-Premio pri Muziko.
Marsalis esas la filiulo di jaz-musikisto Ellis Marsalis, Jr. (pianisto), nepotulo di Ellis Marsalis, Sr., e fratulo di Branford (saxofono), Delfeayo (trombono), e Jason (tamburi).
Marsalis pleis la nacional himno che Super Bowl XX en 1986.
Vivo e kariero
[redaktar | redaktar fonto]Marsalis naskis en Nov-Orleans, Louisiana, ye oktobro 18ma 1961, la duesma de sis filiuli di Delores (n. Ferdinand) ed Ellis Louis Marsalis, Jr., pianisto e muziko-profesoro. Lua fratuli esas: Branford Marsalis, Ellis Marsalis III (1964), Delfeayo Marsalis, Mboya Kinyatta Marsalis (1971) e Jason Marsalis. Branford, Delfeayo, Jason e patro Ellis esas anke jaz-muzikisti. Ellis III esas poeto, fotografisto e reto-injenioro qua habitas Baltimore.
Evinte ok yari, Wynton pleis tradicionala muziko di New Orleans che la bando dil kirko Fairview Baptist Church duktita da banjoisto Danny Barker; evinte 14, il pleis che la orkestro New Orleans Philharmonic. Dum liceo, Marsalis pleis che New Orleans Symphony Brass Quintet, New Orleans Community Concert Band, New Orleans Youth Orchestra, New Orleans Symphony, diversa jaz-bandi e kun lokala funk-bando, le Creators.
Evinte 17 yari, il adheris kom maxim yuna muzikisto la Berkshire Music Center en Lenox, Massachusetts, ube il ganis la Harvey Shapiro-premio pro ecelanta latuno-pleado. Il translojis a New Yor-urbo por asistar Juilliard en 1979, e pleis koncerti cirkum la urbo. Dum ica periodo, Marsalis recevis grantajo de la National Endowment of the Arts por studiar kun trumpeto-novigemo Woody Shaw, granda influanto di Marsalis tatempe. Il anke havis kom mentoro Herbie Hancock, kun qua il ofte pleis. En 1982 John McLaughlin deskriptis Marsalis kom "la maxim bona klasika trumpetisto e jaz-trumpetisto hodie, granda stelo".
En 1980, Marsalis adheris le Jazz Messengers duktita da Art Blakey. Dum la sequanta yari, Marsalis pleis kun Sarah Vaughan, Dizzy Gillespie, Sweets Edison, Clark Terry, Sonny Rollins, Ron Carter, Herbie Hancock, Tony Williams e multa altra jaz-muzikisti.
En 1995, Marsalis aparis unesmafoye che la PBS-programo "Music", edukiva televizion-serio pri jazo e klasika muziko prizentit e skribita da Marsalis. Pluse, en 1995, National Public Radio brodkastis la unesma de lua 26-semana serio, Making the Music. Lua radio- e televizion-serii ganis la George Foster Peabody-premio. Marsalis anke skribis kin libri: Sweet Swing Blues on the Road, Jazz in the Bittersweet Blues of Life, To a Young Musician: Letters from the Road, Jazz ABZ (A-til-Z-kolekturo de poemi qua celebras jaz-eminenti), e la maxim recenta, Moving to Higher Ground: How Jazz Can Change Your Life.
En 1987, Marsalis kunfondis jaz-programo che Lincoln Center. En julio 1996, Jazz at Lincoln Center instalesis ibe. En oktobro 2004, Marsalis apertis Frederick P. Rose Hall, la unesma instituto dil mondo por jazo qua kontenas tri pleo-spaci (inkluzanta la unesma koncerto-halo desegnita specale por jazo), plus registrago, brodkasto, exerco ed eduko.