Dek e tri kolonii
 |
Ta artiklo esas klada. Se tu konocas la temo dil artiklo, tu povas helpar ni plugrandiganta ol. |
.svg)
Dek e tri kolonii esas la nomo historiale donita a koloniala posedaji di Britania che Atlantika marbordo di Nord-Amerika, inter Nova-Skotia e Florida, qui erste dum la 18ma yarcento nedependateskis por formacar la nuna Usa.
Britania establisis kolonii en Nord-Amerika depos 1607, kande l'unesma permananta kolonieto fondesis dal Britaniani en Jamestown, Virginia. Dum la 18ma yarcento la habitantaro augmentis en la kolonieto e mult altra Britaniana kolonii fondesis, kun granda autonomio pri internal aferi, ma subordinita a Britania.
Dum la yari 1770a ja existis diversa urbi kun jurnali, vendeyi, komercisti e mestieristi. Philadelphia, kun 28 000 habitanti, lor esis la maxim populoza urbo de la kolonio, sequita da New York, Boston, e Charleston. Diferanta de altra nacioni, Usa ne havis feudal aristokrataro segun Europana stilo. Dum kolonial epoko, la tereni esis abundanta e la laboro-povo skarsa. Irga libera homo povis atingar la prospereso od adminime ekonomiala nedependo.
La kolonio militis kontre Britaniani en 1775, di quo komenca evoluo favorigis la Britaniani ma to chanjis pos la batalio di Saratoga e pose Francia, note furnisanta kanonopulvero e Hispania intervenis apogante la nedependentista Usani.
Ye la 4ma di julio 1776 reprezentanti di la dek-e-tri kolonii redaktis la deklaro pri nedependo Usana, per quo naskigis Usa, unesma nedependanta naciono en Amerika. Erste en 1783, per la Traktato di Paris, Britania agnoskis la nedependo di la kolonii.