Montoacensado

De Wikipedio
Montoacensisti che la montopinto DeHaven, Kanada.
Montoacensisti proxim kulminopunto.

Montoacensado esas sporto od ensemblo di agadi qui havas kom skopo klimar ula monto. Diferanta de altra sporti, ol ne havas normi skribita pri quale praktikar ol. Ol praktikesas da homi de la prehistorio, exemple videbla en la restaji di Ötzi, mumio trovita che Alpi.

Komence, homi klimis monti pro motivi religiala (kelka dei asociesis kun alta monti), ekonomiala (serchar ekonomiala resursi) o politikala (okupar tereni de altra populi). Dum racion-epoko e dum romantikismal-epoko, la sentimenti pri alta monti modifikesis. En 1757, Suisa ciencisto Horace-Bénédict de Saussure probis, sensucese, klimar Monto Blanka, la maxim alta monto del Alpi. Do, ilu decidis ofrar premio por ulu qua sucese klimus lua somito. En 1786, Savoyani Jacques Balmat e Michel-Gabriel Paccard ganis ca premio.

Dum la komenco dil 19ma yarcento, altra montopinti sucese klimesis. Gradope, l'ideo pri klimar alta monti exter Europa developesis. En 1897, monto Saint Elias, an la frontiero inter Alaska ed Yukon, Kanada, sucese klimesis dal princo Luigi Amedeo, duko de Abruzzo. En 1889, Kilimanjaro, alta de 5 895 metri, sucese klimesis dal Austriano Ludwig Purtscheller e dal Germana geografo Hans Heinrich Josef Meyer.