S-Bahn di Berlin
La S-Bahn di Berlin esas la maxim anciena S-Bahn (Stadtschnellbahn) di Germania.
Tam frue kam 1882 funcionis urbo-reto per vaporotraciono. En 1924 komencis elektrigo. Depos 1ma decembro 1930 la reto nomizesas 'S-Bahn'. Lore la S-simbolo anke enduktesis qua ankore uzesas.
La S-Bahn di Berlin uzas 800 volti DC (direta korento) per triesma relo. Le S-Bahn di Berlin e Hamburg esas le sola en Germania qui uzas triesma relo. Omna altra S-Bahn-reti uzas la komuna fervoyoreto (kun supra elektro-kablo).
Historio[redaktar | redaktar fonto]
La S-Bahn di Berlin operacesis da la Deutsche Reichsbahn. Pos la divido di Germania e Berlin pos la Duesma Mondo-milito, la reto anke dividesis aden du parti. Amba reti operacesis dal est-germana DR. Kande la DDR konstruktis la Murego di Berlin en 1961, west-germana politikisti e sindikati instigis la civitani boikotar la S-Bahn. La nombro de voyajeri che la west-Berlinana linei ya diminutis. En est-Berlin la S-Bahn restis importanta veho-moyeno. Pos striko en 1980 granda parto de la reto en west-Berlin ne plus mantenesis. Neglijo augmentegis.
Ye 9ma januaro 1984 aquiris Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) la west-Berlinana parto del S-Bahn-reto. Nova equipuro kompresis (Baureihe 480) e la nombro de voyajeri dil reto kelke riaugmentis. Pos rinovigi ula klozita linei ri-uzesis.
Pos la revoluciono di 1989/1990 anke kelka klozita transfrontiera linei pos tri yardeki riapertesis. Pro to la reto kreskis dum la 1990a yari aden reto por tota Berlin.
Depos 1994 la tota reto operacesas da S-Bahn Berlin GmbH, filialo di Deutsche Bahn AG.
Reto[redaktar | redaktar fonto]
Hodie la Berlinana S-Bahn-reto konsistas ek 15 linei qui uzas 331 kilometri de reli. En 2003 315 milion homi vehis per la S-Bahn (1,2 milion singla-laborodie).
La maxim uzata linei esas la Stadtbahn (la alta voyo esta-westa), la Nord-Süd-Tunelo e la Ringbahn, la ringlineo cirkum la urbo. La maxim multa linei havas bazala frequeso de 1 treno po 20 minuti, qua dumjorne ye ula linei augmentas til 10 minuti. Per kombino di linei esas che ca chefvoyi tre frequa servo.
La S-Bahn ed U-Bahn bone interkomplementizas. Bilieti esas valida che amba reti, sur mapi amba reti egale reprezentesas, amba reti esas parte super- e subtera. La voyajanto apene vidas difero inter lineo dil S-Bahn e dil U-Bahn: nur la litero avan la lineo-numero. Ube la S-Bahn vehas, la U-Bahn ofte ne, ed inverse. En la centro la U-Bahn-reto esas plu stacionoza, ma la S-Bahn vehas plu fore aden la regiono.
La U-Bahn pleas en west-Berlin importanta rolo per ok linei. En est-Berlin esas nur quar U-Bahn-linei, ibe la rolo dil S-Bahn esas plu granda, danke extensi a nova distrikti en la esto depos la 1970a yari.