Mikael Agricola

Mikael Agricola

Mikael Agricola esis la fondanto di Finlandana linguo literala. Ilu skribis l’ unesma libro en Finlandana cirkume 1543.

Mikael Agricola (lektez: Agríkola) naskis c. 1510 en Pernaja, en sudesta Finlando proxim rivo di Baltika Maro. Ilu studiis en Turku e Viipuri, divenis laureato en Wittenberg, Germania ye 1539. Pose il divenis l’ episkopo di Turku ye 1554. Ilu esis Luterana Protestanto e suportis la purigo dil religio.

Agricola esis anke la fondanto dil literala linguo, pro ke il skribis l’ unesma libro en Fina linguo: Abckiria (“ABC-libro”). Nula libro originala esas prezervita, ma per multa parti de diversa edituri on povis rekonstruktar la verko. L’ unesma edituro esas de yaro 1543 e la lasta (3ma) de yaro 1559.

Agricola anke tradukis la Nova Testamento (1548), la Katekismo e parti ek l’ Anciena Testamento. Ilu skribis anke la Prego-libro del Biblo (Rucouskiria Bibliasta) ye 1544. Ilu kreis multa bezonata vorti por Finlandana linguo, ed anke nun c. 60 % ek la vortaro di Agricola uzesas.

Agricola esis anke diplomato e negocianto pri paco. Suedia e Rusia militabis, ed Agricola duktis la paco-delegitaro. Ilu mortis 9 di aprilo 1557 survoye en Kuolemanjärvi (“Mortala Lago”), kande ilu retrovenis de Moskva.

On erektis statuo por Agricola ye 1908 en Viipuri e ye 1952 en Turku.

Prezente on jubileas Agricola e Finlandana linguo ye 9 di aprilo. Lore l’ Uniono dil tradukisti e interpretisti Finlandana grantas la Mikael Agricola -premio pro signifikanta tradukuro a la tradukisto.

Extera ligilo

• Abckiria