Batalio di Bailén
| Batalio di Bailén | |||
.jpg)
| |||
| Generalo Dupont kapitulacas a Hispani. | |||
| Konflikto: | Milito pri Hispana nedependo | ||
| Dato: | 18ma til la 22ma di julio 1808 | ||
| Loko: | proxim l'urbo Bailén, Hispania | ||
| Rezulto: | Franca trupi vinkesas. Joseph Bonaparte decidas abandonar Madrid ye la 28ma di julio. | ||
| Unesma Franca imperio | ↔ | Hispania | |
Pierre Antoine Dupont de l'Etang 
|
↔ | Francisco Javier Castaños Teodoro Reding Antonio Malet José de San Martín Francisco de Saavedra | |
| 22 mil soldati[1] | ↔ | 29 770[1] | |
| 2034 mortinti 17 635 militala kaptiti |
↔ | 1000 | |
La batalio di Bailén eventis dum la milito pri Hispana nedependo ed esis l'unesma vinkeso dal Napoleonal armeo. Ol eventis ye la 19ma di julio 1808 proxim l'urbo Bailén, en la provinco Jaén. Franc armeo konsistis ek 22 000 soldati,[1] komandita dal generalo Dupont, e luktis kontre plu nombroza Hispan armeo, konsistinta ek cirkume 29 mil soldati, komandita dal generalo Teodoro Reding, malgre ke tale-nomizita "armeo de Andaluzia" komandesis dal generalo Francisco Javier Castaños.
La batalio
[redaktar | redaktar fonto]Segun tale-nomizita "projeto Porcuna" kreita dal generalo Castaños, la batalio devus eventar en Andújar. Tamen, la trupi de Dupont komencis marchar vers Bailén por juntar su a l'armeo komandita da Vedel, qua trairabis Despeñaperros.
Dum la komenco di la batalio, de cirkume 3:00 til 4:00 kloki matine, l'avanguardo Franca atingis la ponto di Rumblar, distanta 1 km en Ventorrillo, e konfrontas l'unesma trupi Hispana. Franci facile vinkis Hispani dum ca unesma kombati.
Proxim Bailén, kelka Hispana trupi cirkondis Franci, e koaktis li itere retretar vers Rumblar. Kavalrio-regimento komandita da Farnesio ank arivis ibe. Reding imperis l'organizo di Hispana trupi en formo di mi-luno proxim Bailén, okupanta alta loki, nome en la flanki, por vidar la bataliagro. De 4:30 kloki til 6:30 kloki, la maxim multa Franca trupi arivis en Ramblar. Dupont imperas atako dal kavalrio, qua atakas la centro di Hispana armeo, sabro-frapanta multa atilriani. Franci repulsesis da Hispana infantrio, e decidis retretar til Cruz Blanca, pos granda perdaji. Franci fidis en lia artilrio, qua esis inferiora a la Hispana. Dum artilriala kombati, Franci domajis poke Hispana artilrio, samatempe kam perdis multa equipuri.
Altra konfronti eventis dum la batalio, qua duris til la vespero. Kande ol finis, Franci perdabis 2034 soldati mortinta, e plu kam 17 mil divenis militala kaptiti.[1] Franca generalo Dupont kapitulacis ed anke divenis militala kaptito. Dum la sequanta dii, la notici pri Franca vinkeso dissemesis tra tota peninsulo, e lora rejulo Joseph Bonaparte decidis abandonar Madrid ye la 28ma di julio.
San Martín e Bailén
[redaktar | redaktar fonto]En la batalio di Bailén, José de San Martín, futura chefo di la nedependo-movado di Arjentinia, Chili e Peru, partoprenis kom feldo-adjutanto del Hispana generalo Antonio Malet, Markezo de Coupigny.