Judicii di Nürnberg
La judicii di Nürnberg esis serio di militarala tribunali instalita pos la duesma mondomilito da vinkinta nacioni (Usa, Sovietia, Unionita Rejio e Francia) en Germana urbo Nürnberg por judiciar importanta chefi di nacional-socialista Germania, akuzita pro militala krimini, e krimini kontre la homaro. La judicii komencis ye la 20ma di novembro 1945 e finis ye la 1ma di oktobro 1946.
Malgre la maxim importanta figuri de la Triesma Reich - Adolf Hitler, Joseph Goebbels e Heinrich Himmler - suocidabis ante esar arestita, 24 importanta militala kriminozi judiciesis. Martin Bormann, sekretario di nacional-socialista partiso, judiciesis in absentia.
L'akuzi kontre la 24 esis:
- partoprenar en komuna plano o konspiro por efektigar krimini kontre la paco
- projetar e komencar militi di atako, ed altra krimini kontre la paco
- milito-krimini
- krimini kontre la homaro
Judiciisti de Usa, Unionita Rejio, Francia e Sovietia judiciis la kriminozi. La judiciisti esis:
- de Usa: Francis Biddle, John Parker (supleanto)
- de Francia: profesoro Henri Donnedieu de Vabres, Robert Falco (supleanto)
- de l'Unionita Rejio: Justice Lawrence e Normann Birkett (supleanto)
- de Sovietia: mayoro-generalo Iona T. Nikitchenko, lietnanto-kolonelo A. F. Volchov (supleanto).
Hermann Göring anke judiciesis e kondamnesis a mortopuniso per jibeto, ma suocidis 1 dio ante la mortigo. Hans Frank, Joachim von Ribbentrop, Wilhelm Frick, Alfred Jodl, Ernst Kaltenbrunner, Wilhelm Keitel, Alfred Rosenberg, Fritz Sauckel, Arthur Seyss-Inquart e Julius Streicher kondamnesis a mortopuniso per jibeto. L'arkitekto Albert Speer e la chefo di Hitler-yunaro Baldur von Schirach kondamnesis a 20-yara enkarcerigo. Erich Raeder e Rudolf Hess kondamnesis a dumviva enkarcerigo. Admiralo Karl Dönitz kondamnesis a 10-yara enkarcerigo. Tandem, Hans Fritzsche, Franz von Papen e Hjalmar Schacht esas absolvita.
De la 9ma di decembro 1946 til la 20ma di agosto 1947 eventis la "Judicio di la Mediki" qua judiciis mediki qui praktikis experimentado en homi ed amaso-mortigi, maskarita kom eutanazio, en gaso-chambri. Sep kondamnesis a mortopuniso e mortigesis ye la 2ma di junio 1948: Viktor Brack, Karl Brandt, Rudolf Brandt, Karl Gebhardt, Waldemar Hoven, Joachim Mrugowsky e Wolfram Sievers.
Simile la judicii di Nürnberg esis la Militarala Tribunalo Internaciona por l'Extrema Oriento, qua judiciis milito-krimini qui eventis dum la milito sur Pacifiko.