Milito dil Yom Kipur
| Milito di Yom Kippur | |||
| |||
| Kelk imaji pri la milito di Yom Kippur. | |||
| Dato: | de la 6ma til la 26ma di oktobro 1973 | ||
| Loko: | peninsulo Sinai, kolini di Golan e vicinesi | ||
| Rezulto: | Taktikala vinko Israelana. | ||
 IsraelSuportita da:  Usa
|
↔ |  Egiptia Siria IrakSuportita da:  Sovietia Kuba
| |
| Golda Meir Moshe Dayan David Elazar Israel Tal Shmuel Gonen Ariel Sharon Yanush Ben Gal Abraham Adan |
↔ | Anwar Sadat Hafez al-Assad Ahmad Ismail Ali Mustafa Tlass Saad El Shazly Yusuf Shakkour Abdel Ghani el-Gammasy Omar Abrash † Ali Aslan | |
| 415 mil soldati 1500 tanki 3000 kurasigita vehili 945 kanoni 561 avioni 84 helikopteri 38 militonavi |
↔ | Egiptia: 800 mil soldati, 2400 tanki, 2400 kurasigita vehili, 1120 kanoni, 690 avioni, 161 helikopteri, 104 militonavi Siria: 150 mil soldati, 1400 tanki, 800 til 900 kurasigita vehili, 600 kanoni, 350 avioni, 36 helikopteri, 21 militonavi Irak: 60 mil soldati, 700 tanki, 500 kurasigita vehili, 200 kanoni, 73 avioni Kuba: 400 gerileri
| |
| 2656 morti, 7250 vunditi, 400 tanki destruktita, 600 tanki domajita, 102 avioni | ↔ | 8528 til 15 mil soldati mortinta, 19540 til 35 mil vunditi, 2250 tanki destruktita o kaptita, 432 avioni destruktita | |
La milito di Yom Kipur, milito di Ramadan o milito di oktobro (Arabe:حرب أكتوبر, transliterizita Ḥarb ʾUktōbar, o Arabe: حرب تشرين, transliterizita Ḥarb Tišrīn; Hebree: מלחמת יום הכיפורים, transliterizita Milẖemet Yom HaKipurim o מלחמת יום כיפור, Milẖemet Yom Kipur) anke konocata kom milito Araba-Israelana di 1973, esis milito eventinta inter koalisuro di Araba landi, komandita da Egiptia e Siria, kontre Israel. Ol eventis de la 6ma til la 25ma di oktobro 1973. Ecepte izolita ataki en Israelana teritorio de la 6ma til la 9ma di oktobro, la maxim multa kombati eventis en Araba teritorio, precipue Sinai e kolini di Golan. Egiptia e Siria deziris rekuperar Sinai e la kolini di Golan, rispektive. Prezidanto egiptiana Anwar Sadat anke deziris riapertar la kanalo di Suez.
la milito komencis kande Araba koalizuro lansis surpriz atako kontre Israelana pozicioni sur teritorii okupita da Israel ye Yom Kipur, la maxim sakra dio por judaismo, qua anke koincidis ca yaro kun Mohamedana sakra monato Ramadan.[1] Egiptiana e Siriana trupi trairis la linei establisita dum pafo-ceso por enirar, rispektive, la peninsulo Sinai e la kolini di Golan, amba loki kaptita da Israel en la milito di sis dii eventinta en 1967. Usa e Sovietia komencis, ambe, masiva esforci por furnisar suplei a lua federiti dum la milito, e to produktis kurta konfronto inter la du superpovi.[2]
La milito komencis kande granda quanto di Egiptiana sucese trairis kanalo di Suez. Pos trairar la lineo establisita dum pafo-ceso en 1967, li avancis en la peninsulo Sinai. Depos tri dii, Israel ja mobilizabis la maxim multa ek lua trupi e sucesis haltar Egiptian atako, e la situaciono divenis impaso. Siriani koordinis lia ataki a kolini di Golan por koincidar kun Egiptian atako, e komence li minacis la pozicioni konquestita da Israelani. Tri dii pose, tamen, Israelana trupi sucesabis ekpulsar Siriani dop la linei di pafo-ceso kreita ante la milito. Sequante, li lansis profunda kontreatako en Siriana teritorio dum 4 dii. Pos 1 semano, Israelan artilrio komencis bombardar suburbi di Damaskus. Pro ke lora prezidanto Egiptiana Anwar Sadat komencis suciar pri l'integreso di lua precipua federito, ilu pensis ke kaptar strategiala loki en Sinai pluforteskus lu dum la negocii. Pro to, il imperis ke Egiptiana trupi duris atakar, tamen l'atako repulsesis rapide. Israelani rapide kontreatakis inter du armei Egiptiana, trairis kanalo di Suez vers Egiptia, e komencis lente avancar adsude ed adweste, til urbo Suez[3][4] dum 1 semano di intensa kombati, amba flanki havis multa perdaji.
Ye la 22ma di oktobro, pafo-ceso negociita da Unionita Nacioni rapide interuptesis, ed amba flanki akuzis l'una l'altra. Ye la 24ma di oktobro, Israeliani plufortigabis sua pozicioni e kompletigis la cerno di la 3ma Armeo Egiptiana ed urbo Suez. Ca fakto augmentis la tensi inter Usa e Sovietia. Kom rezulto, altra pafo-ceso impozesis ye la 25ma di oktobro por finar la milito.
La milito havis importanta konsequi. L'Araba nacioni, humiliita pro la desequilibriganta vinkeso di la federuro Egiptiana-Siriana-Jordaniana en la 6-dia milito, sentis su psikologiale venjita pro l'unesma sucesi dum la konflikto. En Israel, la milito montris ke malgre l'importanta sucesi taktikala en la bataliagro, restis klara ke la dominaco militala kompare Araba landi posible ne esus permananta. Ca situacioni stimulis sequo di procedi qui kulminis la signato di tale nomizita "pakti di Camp David" en 1978, qui efektigis la retrodono di Sinai ad Egiptia e normaligis diplomacala relati inter la du landi. Egiptia divenis l'unesma Araba lando qua agnoskis Israel pacoze, e gradope apartis su komplete del influo Sovietiana.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ The October War: Memoirs of Field Marshal El-Gamasy of Egypt. Publikigita da The American University in Cairo Press. Dato di publikigo: 1993.
- ↑ Peace Process: American Diplomacy and the Arab–Israeli Conflict Since 1967 Publikigita da University of California Press. Loko di publikigo: USA. Pagino/pagini: 104–105.
- ↑ Autoro: Gamal Hammad. al-Maʻārik al-ḥarbīyah ʻalá al-jabhah al-Miṣrīyah: (Ḥarb Uktūbar 1973, al-ʻĀshir min Ramaḍān) [militala batalii che Egiptiana fronto]. Dato di publikigo: 2002. Idiomo: Araba.
- ↑ The Albatross of Decisive Victory: War and Policy Between Egypt and Israel in the 1967 and 1973 Arab-Israeli Wars - Autoro: Gawrych, George. Dato di publikigo: 1996.