Milito pri nedependo Greka

Milito pri nedependo Greka
Kelk imaji pri Greka revoluciono.
Konflikto:
Dato:	de la 21ma di septembro 1821 til la 12ma di septembro 1829
Loko:	Grekia e Mediteraneo
Rezulto:	Greka vinko. Signato di Pakto di Adrianopolis, qua agnoskis la nedependo di Grekia.
Militanti
Greka revolucioneri Rusa imperio Unionita Rejio Rejio Francia	↔	Otoman imperio Egiptiana trupi Regenteso di Argel regenteso di Tunis
Komanderi
Theodoros Kolokotronis Alexandros Ypsilantis	↔	Mahmud la 2ma dil Otoman imperio Omer Vryonis Mahmud Dramali Pasha Ibrahim Pasha
Trupi/equipuri
efektivo di 100 mil soldati	↔	400 mil soldati
Perdaji
50 mil mortinti	↔	15 mil mortinti
{{{perdaji}}}

La milito pri nedependo Greka, o Greka Revoluciono (Greke: Ελληνική Επανάσταση, Elliniki Epanastasi; dum la 19ma yarcento, Greki nomizis ol simple Αγώνας, Agonas, "Lukto"; Turke: يونان عصياني Yunan İsyanı, "revolto Greka"), esis milito eventinta de 1821 til 1830 en qua Greka revolucioneri luktis kontre Otomana dominaco. Greki pose recevis suporto de diversa Europana povi, exemple Rusa imperio, Rejio Francia ed Unionita Rejio. Samatempe, Turki recevis suporti de vasala teritorii en la nordo di Afrika, nome Egiptia. La milito efektigis la formaco di moderna Grekia. En tota mondo, Greki festas la revoluciono ye la 25ma di marto, kom lua nedependo-dio.

Grekia subisis Otomana dominaco de ante la dominaco di Konstantinoplo, dum la 15ma yarcento. Dum la sequanta yarcenti, eventis sporadika, tamen sensucesa, revolti en Grekia kontre Otomana dominaco.En 1814, fondesis sekreta organizuro nomizita Filikí Etería (Socio di Amiki) kun skopo liberigar Grekia, stimulita pro revolucional idei lor existanta en Europa. La Filikí Etería projetis komencar revolti en Peloponezo*, en Danubiana princii, ed ank en Konstantinoplo. La revolto projetesis komencar ye la 25ma di marto 1821 segun Juliala kalendario, t.e. religiala dio di Anunco-festo por kristani ortodoxa. Tamen, la projeti da Filikí Etería deskovresis dal Otomani, pro to la revolto anticipesis, e fakte komencis ye la 21ma di februaro 1821 segun Juliala kalendario (6ma di marto segun Gregoriala kalendario) che Danubiana princii. Tamen ol rapide sufokesis dal Otomani. L'eventi norde stimulis Greki qui habitis Peloponezo* (Morea) revoltar, ed ye la 17ma di marto 1821, la milito deklaresis. En septembro 1821, Greki komandita da Theodoros Kolokotronis kaptis Tripolitsa. Revolti komencis en Kreta, Macedonia e centrala Grekia, tamen Otomani sucesis represar li. Samatempe, improvizita floti Greka sucesis vinkar Otoman mar-armeo, che Egea maro, ed impedis l'arivo di rinforci Otomana per maro.

Balde aparis rivaleso inter partisi Greka, e sequanta interna militi komencis. Otomana sultano pregis relpo de lua vasalo Mehmet Ali di Egiptia, qui sendis lua ilua filiulo Ibrahim Pasha a Grekia kun armeo, por represar la revolti, kambie teritoriala anexi. Ibrahim desembarkis che Peloponezo* en februaro 1825, e kaptis multa teritorii ante finir la yaro. Pos 1-yara siejo, urbo Mesolongi kaptesis en aprilo 1826. Malgre la falio dil invado en Mani, Athina anke falis, e la revoluciono semblis vinkita.

Camomente, tri povi Europana, Rusia, Unionita Rejio e Francia, decidis intervenar, e sendis lia mar-armei a Grekia en 1827. Pos deskovrir ke Otomana-Egiptiana floto atakus l’insulo Hidra, Europana federiti interceptis la mar-armeo Otomana che Navarino. Pose 1-semana kombato, la batalio di Navarino rezultis la destrukto di Otoman-Egiptiana floto, e modifikis la milito, qua divenis favorebla a revolucioneri. En 1828, Egiptian armeo retretis pro preso da Franca trupi. Garnizoni Otomana che Peloponezo* kapitulacis a Greka revolucioneri, qui avancis por okupar la centro di Grekia. Rusia invadis Otoman imperio e koaktis ol aceptar Greka nedependo, segun kontrato di Adrianopolis, signatita en 1829. Pos 9-yara milito, Grekia fine agnoskesis kom nedependanta stato, sub la Protokolo di London, signatita en februaro 1830. Posa negocii, eventinta en 1832 rezultis la Konfero di London en 1832 e la Kontrato di Konstantinoplo ye la sam yaro. Ambe definis la frontieri di la nova stato, ed establisis princo Otto de Bavaria kom unesma rejulo di Grekia.